Kuharſke Bukve.

Is
Nęmſkiga preſlovęnjene
od V. V.

Lublana.

Natiſnene per Kleinmajerji ſkusi saklado
Andrea Gaſſler na tergi Nro. 190.

1799.

Predgovor.

Ne lę ſamo navada, ampak
tudi ſpodobnoſt je, de shęnſke
kúhajo. Shene ſo ſkerbniſhi sa
ſnashnoſt, is njęh zhędneh rok je
vſe perjętniſhi, one ſe snajo
urniſhi obrázhati, imajo bol ojſter
pokûſ, bìſtriſhi poduh sa
raslozhiti, kaj bolſhi, kaj sdràviſhi. —
Moshkim naj oſtane uzhena
sdravilſka kúhina v' apothękah.
Kuharji ſo prevezh brihtni otli biti,
shęnſke premojſtríti; al kaj je is
tiga vſtalo? oni ſo snajdeli umne
męſhanja, al nevarne sa sdravje;
ped savitemi inu komaj
saſtoplívemi beſędami vpelali eno ſilno

zhędo nesdravih jedílov; s'
ptujmi imęnmi kuhinſki jesik
Nęmzam inu Slovęnzam smęsſhali;
tako dalezh, de nam dan
danaſhni ſkoro ni mogozhe unajne
kuharſke bukve, saſtopiti.

Krajníze ſe kuhanja teshkô uzhę,
kęr nesaſtopio pomęnik
ſranzoskeh, anglejſkeh, laſhkeh inu
nęmſkeh beſedí; poſębna nadloga je
po desheli sunaj męſta, tam ga
ni zhlovęka, kir bi ſkrivno
saſtopne beſede rasloshil nevá enem
ſlovęnkam. Torej ſim ſi
persadel sazhetik ene krajnſke kúhine
v' roke dati mojem rojákinam.
One ímajo zhaſt, de ſo
narejavke sdraveh , dobro diſhezheh, inu
snashneh jedí; tedaj jeh
nagovorim: ſturite tudi vę zhaſt vaſhi
kúhini, de jo bote v' laſtnim
ſlovenſkim jesiki saſtopíle,
govorile, inu ohranile. Ako niſim
morebit vſe prav po krajnſkim sadel,
bodeti vę poprávile, inu sa en
drugi perhodnikrat povedale, kaj
imam prenarediti, kader ſe bodo

te bukve drugizh natiſkvale.
Sledna vmepnoſt ima ſvoje laſtne
beſede; tudi vę imate ſvojo visho
kuhinſke ſtvarí prav imenvati,
tedaj bodete narbol snale mojimu
ſlabimu perzhetku popólnimoſt
naloshiti. Zhemú beſęde kraſti?
Al ni ſlovenſki jesik sadoſti
premôshen?

Kuhati je nekidána latinſka
nemſka inu ſlovenſka beſeda;
kuhati ſe pravi: narediti jedi
perpravne sa zhloveſki vshitik.
Konez kuhanja je sdravje ohraniti,
jedi ſo sdravíla sa sdrave; tedaj
more vſe sdravo biti , is kar ſe
jedíla kuhajo, inu sdrava visha,
po katiri ſe kuhajo. Savolo tiga
ſe varjejo pametne kuharze pred
obilno maſtio, tolſhóbo, inu
sabęlo, ſhpeham, ſvinſkim, inu
ſuhim meſam; sherke inu sháltove
ſtvari odbęrajo inu odmętajo;
pogręte nedajejo na miso, v'
kuſreneh ali bakreneh poſodah
nekuhajo, tudi ne v' zinaſteh ali
koſïtarneh, kader je prevezh ſvinza

v' męſ, temuzh le v' parſteneh inu
shelesneh; one ohranio zhednoſt
snashnoſt po kuhini; ſploh
gledajo, de ſe jedi ſkusi dober pokúſ
inu lepo naredbo ne le garlu
temuzh tudi shelodzu perporôzhajo.

Per ſadju inu kìſlinah je
potrebna al ſreberna, al leſena
shliza inu poſoda; drugi matalli
bodo od kiſlób rasjedeni, inu
sdravju ſhkodjejo. — Ogin naj bo zhiſt
bres dima, de jed neperſmodí;
ſuhe dreva, zhiſta sharjávza,
varna inu ſkopa roka per polenih,
vender darovítna po potrebi, de
ſe jęd nezmári predolgo, ampak
v' eno mero naprej gotova
poſtane, inu prezej na miso grę.
Prevezh sharjavze ni dobro; kir pa
dreva prevezh varje, jih prevezh
poshgè. Goręzha maſt ſe ne
vgaſne s' vodo, ampak ſolio, al
s'pokrivanjam inu saduſhenjam, al pa
ſe berſh po tlah rasliè.

Voda naj bo ſnashna, zhiſta,
mehka. Studénez ima terdo,
ſhterne mehko. Terda je, v' ka-

tiri ſe shajfa nerada raspuſti, inu
ſozhiva dolgo nesmezhi; ona
poſtane mehka, kader en zhaſ vrè,
al v' ſhkafi na zhiſti ſapi ſtojí.
Solitarjaſſta voda ſturi rudezhe
meſo, kader ſe v' nji kuha, to
ſizer ni nesdravo, vender vsami
rajſhi drugo neſolitarjaſto savolo
lepſhiga vída. Dobra voda nima
nobene barbe, nobeniga duha,
nobeniga pokúſa; kolníza naj en
zhaſ ſtojí v' ſhkafi, de ſe vbriſhe
inu pòdſe vershe. Per lepim
vremeni rajſhi vrè, kakor ob
deshevnim. Voda per kuhanji smiraj
sgubluje, ſe ven kadí; to
imenuemo: ſe vkuhati, ſe pokuhati.

Sol ima biti zhiſta. Zhe je bol
neſnage polna, rajſhi mokra
poſtane ob mehkim vremeni. Per
ſoli je potrebna ſkôpa roka,
nesmôtena glava. Morſka zherna
ſol je narbol ſlana, bela majn,
kûhana ſol narmajn; tę je treba
vezh djati.

Kvaſ napenja ſtvart, v' katire
ga dęnemo, ſkusi to napenanje

ali kvaſenje dobí ſtvar eno vinu
podôbno bitnoſt; kader gre dalaj,
poſtane kiſlóba; inu kader
predalezh pride, je gniloba. Narbolſhí
kvaſ je, kader je on ſam na
narbolſhi ſtopni ſvojga notrajniga
napetja; tedaj ſe more prezej na
droshe naredíti inu ſuſhíti;
preposne droshe ſo prekiſle; vinſke
naj ſe ſture od perveh moſhtoveh
pen, ali kiſanja. Volove droshe
ſo le mlade dobre. Varvaj ſe
vino datí v'jeſiſhno poſôdo;
mleka nedevaj, kjer je popred ena
kiſloba bila, ako niſi poſodo
popolnim s' pranjam oſládil. Karkol
gniti sazhnè, ſe pokashe ſkusi
ſmrad; ni sdravo, ima shę hud
kvaſ v' ſebi sa naſhe telô k'
gnilobi napenati. Rajſhí lakoto
terpeti, kakor v' shelodez djati,
karkol je le enmalo ſmrada
nategnílo. Zhemú nam je ſizer noſ
ravno nad uſtmi?

Jed, katira savrè, je al prezej
mehka, to je, kuhana, al pa
napol mehka, to je barjéna, obar-

jena. Vrela voda je krop, s' tim
políti ſe pravi popáriti, zhe je
prevezh hud krop, ſe sapári.

Jęd, katira ſe v' poſodi nad
sharjavzo shene inu kadí, ſe pari,
to je paro, dim, ali put is ſebe
kadí. Kader je poſôda pokríta,
pravimo , ſe duſhí, v' saparzi
mezhí. Kaderkòl ſe pari tako
dolgo, dokler rumena poſtane ,
imenuemo, de ſe rumení.

Shári ſhe jed nad sharjavzo na
shelęsni mręshi ali rôſhi, de jo
shár od sharjavze zmari, al
omezhi, al sarumení; kakor poſtavim
kolobáſe i. t. n.

Pézhe ſe na ſarni vrozhíni inu
ognovim puhtenji , kakor poſtavim
kruh, tôrta, pezhenka. Al je
kruhna pęzh pravſhina sa kruh vſadíti,
jo poſhuſi tako: versi v' njo
enmalo bele môke, zhe ſe sashgè,
je pezh prehùda; zhe pa narpred
rumena, potle rujáva poſtane, je
dobra. Pezhenka ſe nima
predolgo pézhi, sgubí ſok, inu je
kakor ſuha terta; pezhenje je per

mefu na majnſhi ſtran dobro; pet
kruhi pa na vezhi ſtran.

Shgè ſe kafè v' odperti poſodi,
inu moka sa preshganje inu
preshgano shupo; shgè ſe shgano
vino v' saperti poſodi, ali v'
saparzi; shgè ſe tudi moka v' vrelim
kropi sa shganze.

Kader eno ſtvar v' rasbelenim
maſli al drugi maſti sarumeniſh,
pravimo de zreſh, ali ozreſh;
ozréjo ſe piſheta, jajza, besèg i.t.n.

Pezhenje na rashni ſe políva al
s' maſlam, al ſhpeham mashe. —
Kar je koſmátiga inu pęrnatiga ſe
al s' ognam oſmodi, al s' kropam
omavsha, opushi, al ogára. Kar
je nezhedniga, ſe oſnashi. —
Shivali ſe na trebuhi preręshejo, inu
istrębio , al istrebuſhio. Slovęnzi
trebuh imenuejo tudi vtroba,
tedaj trebiti ſe pravi is trebuha
pobrati zheva, jetra, inu slaſti sholz.
Zedí ſe na zedíli, na reſhetzi,
al ſitzi; inu ſe al odzedí al
prezedí; preshmé ſe ſkusi belo ruto.
Shverkanje ras-shene narasen, k'

tim je potrebna em nalaſh od
ſtergarja ali draſlarja vſtergana
shverkla. — Saſúka ſe moka s' vodo, s'
jajzam: od tiga pride ſuk, ali
ſúkanzhik; tudi ſe saſuka ribani
kruh, preshgana moka, al druge
rezhi na meſni al drugi shupi, is
tiga pride ſuk na meſníne,
katirga sôſ imęnujeo; ſe sna tudi
rezhi ſok, ker v' ta soſ pride ſok
od meſa, od lemon, al drugiga
istlázhenga ſadja. — Kader meſô
podſesheſh, proſtor ſturiſh, al
isvôtliſh, ter s' drugim maham ali
maſhenjam napolniſh, ſe pravi:
budláti, nabudlati, nadęvati,
namaſhiti; maſhenje pa je budla,
nadèv, nadęvka. — Navlęzhę,
podlęzhe, al ſhpika ſe meſo
ſhpeham inu s' jeglo, al
ſhpikavnikam. — Meſha ſe s' kuhalnizo
shlizo, al s' leſením noshani; kader
jajza ras-sheneſh, jih al rastepeſh,
al raspęniſh; maſlo ſe vméde,
vmeſha, vmáne. — Kader jęd
puſtíſh kuhati, al pa hladíti,
dokler poſtane kripkejſhi al terdi-

ſhi, pravimo, de ſe sakripne,
ali sakerpne, to je kerpka, ali
kripka bode.

Diſhávo imenujemo vſe, kar
lep duh jedęm dá. Ene diſhave
ſo domazhe, kakor: shalbel,
peterſhíl, majerôn, vertníne.
Druge ſo ſhtazunſke prideo is
unajneh deshél, poſtavim :
nagelshbíze, ſladka ſkoria, muſkatzvet,
anglejſka diſhava. Domazhe
diſhave ſo bol sdrave, inu narbol
goſpodínſke.

Kader ſe rezhe s' lemono kiſati,
je tudi vino, al jeſih dober, ako
nimaſh lemôn. — Sagó je v'
ſhtazunah naprodaj.

Kuharze naj berejo te zęle
bukve sapôred, de eno ſploh
saſtopnoſt dobôjo. Pamet jeh bo uzhila
k' ſledni jedi vezh al majn
perprave vseti, kakor imajo sa vezh
al ma@n ludí kúhati. Semterkje
ſe snajo ene ſtvari premeníti,
opuſtiti, druge perdjati: ſkuſhna
je velik uzheník.

Dalaj imam savolo krajnſkiga
jesíka v' katirim ſo tę bukve
piſane, oppomniti: jeſ ſim ględal na
narbol snane med ſlovenzi
najdene beſęde, de bi vſim saſtôpen
biti mogel. Kaderkol ene
krajnſke bukve na dan prideo, ima
ſlędni kaj zhes jesik godernáti;
enimu je prevezh po hravatſki,
drugimu prevezh po nęmſki, inu
tako naprej; jeſ pravim: mi
moremo krajnſke ſlovęnſke beſęde
poiſkati ſemtertje po desheli
rastréſene, inu na to visho ſkup
nabrati zhiſto ſlovęnſhino.
Skuſhna me uzhí, de ni lahko ſtvari
najditi, katira bi ſe v' enim al ſaj
drugim kôti prav po ſlovęnſki ne
imenvala; zhe ja pa kaj novizh
snajdeneh inu ſtarim ſlovénzam
nesnaneh rezhí, ſe snajo ię po
unajnih jesikih imenvati, ako bi
jo mi nemogli is ene ſlovęnſke
koreníne karſtíti.

Moje beſęde v' teh buhvâh ſo
ſkoro vſe krajnſkiga ſlovenſkiga
rôda s' tim ſamim raslôzhkam, de

ſe povſot v' naſhi desheli
negovorę. Al ima pa savolo tiga
meni kdo kaj ozhitati? bom li
drugàm hodil imęna berázhit, kader
jih domà najdem? nebomo li
nikol naſh gòvor poprávili? Ako
bi ta rezh tako naprej ſhla ,
bomo doshiveli, de ſe nebôdo
gorenz, dolęnz, inu notrajni eden
drugiga saſlopíli; eden ſe bo
ponęmſhval, drugi bo ſam na ſebi
oſtal, tretji bo napól Lah. Kdo
bi potle krajnzam bukve piſal?
Tedaj moremo eden drugimu
podáti, kar ima ſlędni dobto
zhiſtiga.

Katiri nemſhújeo, pravio: fila,
kar pa gorenzi inu drugi po
desheli budla imenujeo. Lublánez
nudelbret, po desheli díla;
haſobſôten riba nesaſtôpi nobeden po
ſtranſkih krajih, kader pa rezhem:
obarjena riba, me bodo saſtopili.
Take beſede ſo nadalaj arenſhmalz,
to je jajza v' maſli; knedel to je
gnedel; burſel to je kotzhnek,
kir je na ſhtir kôte vresan; aj-

moht to je meſnina v' ſúki al v'
ſoki; rôſh to je mresha; einbund
to je savesana podviza ali potíza;
ſhefla kar je sajemniza al
sajemávka.

Gorenz inu drugi pravio
ſtaklenza nameſti flaſha, ker je is
ſtaklà to je is glashavne. Nameſti
taler pravio dilza al krôg;
mavrah je ſmerzhèk; puſhel je ſnopèk
ali svesik.

Libra ali ſunt je noviga
snajdenja ſtarim nesnániga, v' tim ſe
rajſhi vershem po latinzih inu
lahih, kir imajo beſede bol lahke
sa isrezhi, kakor Nemzi; ravno
tako bi jeſ rajſhi rekel brodet,
kakor ajmoht.

Per meſtih ſo naſhem
ſlovenkam, katire ſe prídejo kuhat
uzhít, narbol ſmeſhne beſede,
kader v' novizh ſliſhio, poſtavim:
einrírati, oblavſhirati, gori djati,
abtríbati, durhſhlagati; kar bi ſe
vúner lahko po ſlovenſkim reklo:
saſúkati, obariti, istrebúſhiti,
vm@ſti ali vmeti, prezedíti.

Sposnàm, de niſmo ſhe per
sadni popolnimoſti zhíſtiga
kuhinſkiga jesíka. Narlaglaj bi meni
v' ti ręzhi pomagale goſpodine po
desheli, kir ſo narblíshej per
isvirki neſkashéniga ſlovęnſtva.

Satorej perporozhím inu
proſim, de bodo pervimu sazhętku
dobrovolnô persaneſli, moje
persadevanje poprávili, ter ſlovęnſko
kúhino v' en ſtanovitni red inu
verſto djali.

Lublana 1. dan mali travna 1799.

Valentin Vodnik.

I. Shupe.
I. Rumena shupa s' knedelni is Sagô?

Eno, ali vezh liber puſtiga govejigameſa sręshi na resíne ali ſhnite, jeh po-tolzi, v' moki povalaj, deni v' kaſtrolov' rasbęleno maſlo; perdeni ſtolzhenigagvirza ali dſhave; inu puſti, de ſe ſpe-zhe.— Drugiga govejiga meſa perſta-vi po navadi kuhat, sraven en malo ba-silike inu peteriſhila; ga ſpęni, inu oſo-li. — Kader je uno meſo v' kaſtroli pe-zheno, perlivaj od tę kuhane Shupe v'kaſtrolo, kakor je ſizer navada de ſerumena shupa naredî. — ‚Sagô sberi,operi, inu poſębej perſtavi kuhat na enmalo zhiſte goveje shupe, de ſe na te-ſnim kuha, inn de ſe ne ras — kuha. Ka-der je ‚Sagô doſti kuhan, ga ręshi s'shlizo is lonza na knędelne ali zmoke Eno, ali vezh liber puſtiga govejiga
meſa sręshi na resíne ali ſhnite, jeh
potolzi, v' moki povalaj, deni v' kaſtrolo
v' rasbęleno maſlo; perdeni ſtolzheniga
gvirza ali dſhave; inu puſti, de ſe
ſpezhe.— Drugiga govejiga meſa
perſtavi po navadi kuhat, sraven en malo
basilike inu peteriſhila; ga ſpęni, inu
oſoli. — Kader je uno meſo v' kaſtroli
pezheno, perlivaj od tę kuhane Shupe v'
kaſtrolo, kakor je ſizer navada de ſe
rumena shupa naredî. — ‚Sagô sberi,
operi, inu poſębej perſtavi kuhat na en
malo zhiſte goveje shupe, de ſe na
teſnim kuha, inn de ſe ne ras — kuha.
Kader je ‚Sagô doſti kuhan, ga ręshi s'
shlizo is lonza na knędelne ali zmoke

v' ſkledo; vli gori rumeno shupo,
katęra je ſprędej popiſana; jo obloshi
s'kuhanimi Karfiolami, inu daj na miso.

2. Ena mozhna poſtna shupa.

Perſtavi tri polizhe vode k' ognju,
kadar vrè, perſuj sribane shęmle notri;
puſti kuhati tako dolgo, de poſtane
kakor en goſt ſok. Potęm perli en frakel
bęliga vina, en frakel kuhane vode od
zherneh zhęſhen, lup od lemone, eno
treſhizo ſladke ſkone; puſti, de to
vkup ſhe enkrat savrè. — V' enimu
lonzu poſębej ras-tepi dva rumenaks,
perdeni ſok od ene lemone, en malo
ſtolzheniga zukra, inn pol shlizhe moke;
na to vli uno shupo, dobro premeſhaj,
perſtavi k' ognju, inu kader vręti
sazhne, je gotova sa v' ſklędo vlit, inu
na miso dati.

3. Lepodiſheza shupa od seliſhov.

Vsami ſhpargelnov, krebúlize,
kiſlize, peterſhila s' koręnam inu
pęrjam, endivie, ſpinazhe, sélene, vſe
zhędno operi, inu drobno sręshi; deni
v' lonez, nalì vręle goveje shupe, kar
je sa koſilo tręba; pokrì, perſtavi od

delezh k' ognu, de nebode s' valam
vręlo, ampak en mal pogajnalo; zhes eno
uro pokuſi, al je shupa mozh is sęliſh
vsęla. Zhe shę lepo diſhí, jo prezędi
ſkus ſítize. ‚Skuhaj na nji nudelne, al
rajſh, al opezhen kruh; al ras — tepene
jajza.

4. Zhokoladna shupa.

Sa en tri bokale — dershiozh lonez
vsami ſhtir kuhalnize moke, jo
ras-tepi v' merslim mlęku, prezędi v' lonez,
perlivaj s' kuhalnizo męſhajozh vręliga
mlęka, de bo polhen; puſti dobro
sauręti; potlej perdeni pol letha ſtolzhene
ſladke ſkorie; tri zęgle zhokolade,
katęro ſi popred v' vręlim mlęku pregnal;
perversi zukra, inu en droblanz
ſroviga maſla, to je putra; kader je vſe
vkup en malo zhaſa vręlo, vlî na
opezhen kruh v' ſklędo.

5. Rumena meſna shupa.

Pomashi eno koso al s' maſlam, al
s' na goveji shupi poſnęto maſtjo;
poloshi v' njo en malo sręsaniga ſhpeha,
koſhtrunoviga meſa, peterſhila,
korenja, sélene; perli pol sajęmnize shupe;

poſtavi na sherjavzo; kader ſe povre,
inu zherzhí, salivaj s' shupo; kader ſe
je vſe sarumenílo, nalî shupe, kar je
tręba, puſti dobro prevręti; prezędi
ſkus ſito; ſkuhaj na ti shupi, kar zheſh;
jo snaſh tudi k' ajmohtu perlivati.

6. Poſtna shupa od ribjiga droba.

V' eno koso deni putra, ppl
zhebula, ſhatraja, eno pero lorbarja, inu
ribji drob dinſtat; kader je dinſtan,
vsami zhebul inu lorbar ven; drob pa v' en
piſker; ga nalí s' posębej kuhano
grahovo shupo, inu ga puſti dobro kuhati.
V' ponvi raspuſti en droblanz putra,
kader je rasbęlen, sarumeni v' njemu ſhtir
kuhalnize moke, inu drobno sręsan
zhebul; s' tim saroſhtaj shupo, jo s'
jęſiham okiſaj, oſoli, gvirzaj, perdeni
ſmętane; jo puſti ſhe dobro vręti;
potlej jo vli v' ſklędo, na karkol ozheſh.

7. Zeſarjov jeſhpren na shupi.

V' en poliſhki lonez vbi dvanajſt
rumenjakov, jih ras-tepi, kader ſe do
pol lonza naraſtejo, nali shę oſolene
mlazhne goveje shupe pod kraj lonza,
vſe vkup s' shverklo ali ſhprędlo dobró

ras-shverklaj. Nalij eno kaſtrolo s' na
pol vręlim kropam, tukaj notri poſtavi
sgoraj imenvani lonez s' rumenakmi inu
shupo, ga pokri] s' vręno, inu puſti na
sherjavzi vręti; kader je v' terdo
kuhano, ſe to imenuje zeſarjov jęſhpren. Is
lonza ga s' shlizo ręshi, de podobo od
nję dobí, ga na ſklędo pokladaj, najn
vli al meſno, al poſtno shupo, inu daj
na miso.

Zeſarjov jęſhpren ſe sna tudi tako
narediti: v' en piſker déei dvę shlize
zvętne moke inu en maſsélz ſmętane,
dobro smęſhaj; potlej perdeni dvanajſt
rumenakov, oſoli, supęt rastepi. Piſker
poſtavi v' na pol vręli krop v' kaſtroli,
vſe vkup na sherjavzo, de ſe ſkuha;
sadnizh devaj s' shlizo na ſklędo, kakor
je sgorej rezheno. — Zhe pak hozheſh
zęliga v' shupo djati, moreſh en drugi
piſker s' putram dobro namasat, to v'
pervim piſkru narejeno meſhanje
notri preliti, inu kuhat perſtaviti, kakor
sgorej. ‚Se bo rad od piſkra lozhil.
Zęliga dęneſh v' ſklędo, najn pa shupo.

8. Shupa od seliſh.

Obloshi eno kaſtrolo, ali koso na
dnu s' putram, noter deni zhebula, ko-

renja, peterſhila, na koſze sręsaiga
msſa govejiga, telęzhjiga, inu
peretnize od kopunov; vſe vkup poſtavi na
sherjavzo, nepokri, nizh ne męſhaj.
Kadar ſe ſpodej rumení, perlij en malo
goveje shupe, inu puſti dinſtat, dokler
je sadoſti rumeno. Po tęm salij s'
shupo, puſti dobro prevręti, prezędi v' en
lonez, poſhami maſt, inu vlij v' ſklędo
na opezhen kruh. Sręshi kiſlize,
krebulze, korenja, inu peterſhila na
drobno, kakor ſe nudelni ręshejo; tę seliſha
perſtavi na zhiſti vodi, de savrejo;
potlej jih na reſheti ozedi, inu v' shupo
ſkusi ſito pretlazhi. V' to shupo snaſh
tudi djati en koſ kuhaniga telęzhjiga
meſa per koſti; al perſni koſez od
koslizha, ali jagneta; mlade piſheta; al kej
drugiga; inu tako na miso dati. —
Tudi je ta shupa dobra k' drugem jedęm,
de ſe jem s' njo rumena ſarba dá.

9. Rumena shupa.

Rasręshi govejo maſt na tanke
ręsine; s' njęmi obloshi dno ene kose,
inu s' nekatęrem ręsínami ſhpeha.
Sręshi eno libro ſoknatiga meſa ne
opraniga na tanke ręsíne, ga potolzi s'
noshovim robam, obloshi v' koso; en malo

zhebula, nagel shbiz, kólſhize, na
koſze sręsane ſrove rępe; poſtavi na
sherjavzo, pokrij, puſti dinſtat. Kader je
shę rumeno, potręſi s' eno peſtjo
moke, puſti roſhtat, inu med roſhtanjam
vędno męſhaj. Potlej salîj s' dobro
ne preſlano govejo shupo, inu puſti dobro
vręti. Stolzi eno zhetert libre
mandelnov, deni dinſtano meſo is kose v'
moshnar inu ga ſtolzi dobro mej
mandelni; vſe vkup deni v' koso nasaj,
puſti ſhe en zhaſ vręti, prezędi ſkus ſito;
zhe je shupa pregoſta, vlij ſkus ſito
druge zhiſte shupe, de ſe ta kuhani
drob preplahne. Gvirzaj s' ſhkaplętam,
ſtolzhenim nagel shbizami; ſoli, kar je
prav; pokrij, poſtavi od delezh k'
ognu, de nebode vezh vręla, ampak lę
en malo poganjala.

Na leto shupo ſe dene, kar bom
sdej povedal: I) ras-ſekaj na drobno
pol libre telęzhiga meſa; ſrędizo od
shęmle namozhi v' vodi, ali v' mlęki;
jo oshmi; tudi nękej govejiga musga,
en tanko ajurirano jajze, sa en oreh
putra; vſe vkup drobno ras-ſekaj. 2) V'
eni ſklędi premeſhaj sa en oreh
ſroviga maſla ali putra, noter ſtręſi to
poprejſhno ſękanje, ſtepi dva jajza, jih
gori vli, potręſi s' ſtolzhenim nagel

shbizami, inu ſhkaplętam; sadnizh
oſoli. — 3) Od tęga vſami dvę ſhlize prozh,
inu naredi klobaſize, inu jeh ſzri ali
pohej; ali pa knędelze, inu jih
ſkuhaj. — 4) En malo telęzhjiga kuhaniga
vimena, inu dva pręshelza sręshi na
koſzhike, versi v' ſklędo, inu dvę
shlize ſmętane, tudi nekej moke sraven,
vſe vkup dobro smęſhaj de poſtane
kakor mehko teſtó, pomashi eno kosizo
s' ſrovim maſlam, v' njo poloshi to
teſtó, poſtavi na eno ſrędno sherjavzo,
pokríj, na pokrov deni sherjavze,
puſti, de ſe pozhaſi rumenu sapezhe. 5)
Ras-ſekaj en malo mersle telęzhje
pezhenke, kapar, inu govejiga musga; to
deni v' koso, perversi en koſzhik
maſla, eno pęſt drobtín shęmle, nękej
sręsaniga lupka od lemôn, gvirza,
kapar, ſoka od pol lemone; puſti na
sherjavzi dinſtat, perlîj en malo vina,
vender ne prevezh, de nebode prerędko.
Kader je dinſtano, poſtavi na ſtran
ohladiti. 6) Vsami zvetne moke na dilo,
sdrobi eno zhetert libre ſroviga maſla
na moko; v' ſredi naredi jamo; vbi eno
jajze noter, oſoli, perlîj vina, al
ſladkiga mlęka; naredi teſtô, ga svalaj, de
bo sa en noshov rob debęlo; na
svalano teſto naſtavi kupzhike od tiga Nr. 5.

popiſanïga ſękanja, katęro ſe je v' kosi
ohladilo, okol kupzov pomashi s'
bęlakam; vręshi s' pitnim glasham vſaki
kupez ven, inu savij vkup, kakor ſe
naloshene paſhtętize dęlajo. Pohaj jeh v'
maſli lepo rnmeno, inu ne prenaglo. —
Kader je na ſklędo dęvati, vlij rumeno
shupo na opezhen kruh; v' ſredo ſklęde
poſiavi ſlanzot Nr. 4, ali pa s' ſhpeham
navlęzhene pezhene golobe, al
kuhaniga kopirna, puto, al rumeno s'
kólſhizo vred dinſtane ſmerzhiké to je
mavrahe Okol naſtavi knędelze, al
klobáſize Nr. 3, per kraji ſklęde pa
paſhtętize Nr. 6, inu daj na miso.

10. Pemſka shupa.

Sręshi na podolgaſto, sęle,
kolerabe, laſhke brokole, korenje,
ſpargelne, kavle, rępo; deni kuhat, de ſe vſe
obarí; potlej perſtavi dinſtat s' ſrovim
maſlam, inu selenim graham; potem
salíj s' govejo zhiſto, ali rumeno
shupo; gvirzaj, oſoli, inu jo na opezhen
kruh v' ſklędo nalíj.

11. Olio — shupa.

Naloshi v' eno veliko koso lępe go-

veje maſtí, al pa ſhpeha; tudi
sręsaniga meſa telęzhjiga per vratíni,
pezhęnke, ali kar pezheniga oſtane od
koſhtruna, kopuna, Basanta, jerebíz,
selenine, ohrovta, eu zhebul, rępo,
korenje, peterſhila s' korenino, sélene,
muſhkaplęta; deni dinſtat na sherjavzo,
dokler lępo ſarbo dobí. Kader sazhne
pokati, perlij shupe; kader je rumeno,
nalí goveje shupe, kar je tręba; puſti
pozhaſi vręti, dokler ſe meſo, inu
ſelenje omezhí; potlej prezędi ſkuſi
ſito; zhe je pregoſta, perlij ſhe goveje
shupe, inu jo daj na miso.

Zhe ozheſh is nje sholzo narediti,
poſnami vſo maſt is nję ; puſti jo
ohladiti, ras — tari notri dva jajza s' lupino
vred; potlej jo perſtavi na mozhno
sherjavzo; jo męſhaj, dokler sazhnè
vręti ; kader en malo povrè, jo
prezędi ſkus ſito; ſupęt na sherjavzo
poſtavi, vędno meſhaj, puſti vręti, dokler
ſe sgoſti, de ſe kose perjęma; glej pa,
de ſe ne perſmodi. S' to sholzo snaſh
brodęte, inu druge jędi bęliti; tudi ſeboj
na pot vſęti; kader ne dobiſh shupe v'
oſhtarii, vsami en malo tę sholze v'
ſklędizo, perlìj kropa, premęſhaj; imaſh
dobro shupo.

12. Mandelnova shupa.

Slęzhi mandelne, jih ſtolzi,
perdeni enmalo vode med tolzhenjam, de
ojlnati nepoſtanejo. Poloshi jih v'
koso s' ſmetano, en malo ſladke ſkorie
sraven. Kader savrô, prezędi ſkusi
ſito, perdeni kej diſ@iga, inu zukra,
dva rumenjaka; dobro presheni s'
shverklo; poſtavi na sherjavzo, kader ozbe
vręti, ſe vlie na pſhkote, al na
opezhen kruh.

13. Shupa od rudezheh jagod.

Jagode sberi zhiſto; na en polizh
jagod nalij en ſrakel vina, inu en
ſrakel vode, perſtavi jih kuhat; kader ſo
kuhane, jeh presht kuhat, inu en
malo vino, inu zukra sraven. Kader v'
ſklędo vlieſh, déni po verhu
opezheniga kruha.

Ako ozheſh zhiſto shupo imęti,
vlij kuhane jagode na tanko ruto, inu
lę en malo oshmi, de nepojde goſha
ſkusi. Namęſt opezheniga kruha ſe
suajo tudi zukreni kruhki na shupo
naloshiti, po tęm, k' je shę v' ſklędo
djana; tudi opezhen kruh ſe more potlej

naloshiti. de k' dnu ne pade, zhe ni
morebiti v' maſlu pezhen.

II. Sęlnate Jędi.
14. Nàmaſhen ali filan ohravt.

Ohrovtove glave otrębi, înu
perſtavi ſkuhat, ne premehko, de ne
raſpadejo, kader ſo kuhane, isręshi to
ſrędno ven, de bodo votle. Sa taiſte
namaſhiti sręshi pol libère telęzhjiga
meſa na ręsine, sberi ven koshe inu kite;
namozhi v' mleki bęliga kruha; ga
oshmi; narędi is tręh jajz ajnriranje (to
je: jih vbi v' ſklędizo, smęſhaj, deni
v' kosizo na en malo maſla, poſtavi na
sherjavzo, meſhaj, de goſto poſtane,
vender ne preterdo.) To is ohrovtovih
glav isręsano preshmi; dalej vsmi en
malo musga; vſe to drobno vkup
rasręshi, oſoli, perdeni tri kuhalnize kiſle
ſmętane, inu dobro premęſhaj. S' tim
meſhanjam namaſhi ali filaj ohrovtove
glave. Poſebej deni ſhpeha, al maſti od

goveje shupe v' eno koso, inu dva
ſtroka zheſna; na to poloshi
ohrovtove glave v' koso, perlij eno
sajemnizo goveje shupe; pokrij, puſti na
sherjavzi tri zheterti ure dinſtati. —
V' eno drugo kosizo deni maſla na
sherjavzo, kader ſe rasbęli, deni
moke inu ribaniga kruha notri, de ſe
sarumenî; potlej perlij goveje shupe,
inu puſti dobro vręsi; to je po
nęmſhko en ejnbren, aii preshganje. —
Kader ohrovt na ſklędo dęvaſh, ga
polij s' tim preshganjam, inu puſti ſhe v'
ſklędi na sherjavzi vręti. — Na poſtne
dneve vsami namęſt meſa eno kuhano
inu otrębleno ribo, inu namęſt musga
vsami ſroviga maſla, ali pa rakoviga
putra.

15. Namaſheno ſrovo sele.

Terde ſęlnate glave v' srędi ven
isręſhi, de bodo enkolko votle,
perſtavi s' enim koſzam shpeha napol mehko
kuhat v' lonzu; kader so napol kuhane,
jeh ozędi. — Nękej glav perhrani sa
namaſhiti, nekej jeh pak drobno
sręshi, perdeni ras ſękaniga ſuhiga, al
telęzhjiga meſa; meſhaj nękej maſla,
v' meſhano maſlo vbi nekej jajz, vkup.

dobro vmęſhaj; v' to deni ribanga
kruha, ſhkaplęta, ſhtupe, inu ſoli; vſe to,
vkup smęſhaj, inu s' tim namaſhi
sęlnate glave; nekatere sęlnate peręſa
odberi, de snjimi savęsheſh glave, kader
ſo namaſhene. Potlej jeh deni, de ſe
mehko ſkuhajo.— Pomashi eno ſklędo
s' ſrovim maſlam, v' njo vloshi te
mehko kuhane glave, po verhu jeh
enkolko krisbam prevęshi; sa polivat narędi
is ſroviga maſla, kiſle ſmętane, inu
muſhkaplęta en soſs; s'tim polij glave,
inu jeh puſti en zhaſ v' ſkledi nad
sherjavzo vręti. — Na poſtne dnęve
naredi maſhenje is ríb, sháb, ali rakov
namęſti meſa.

16. Namaſhene ali filane kolerabe.

Kolerabe ſe olupio, na verhi en
pokrov odręshe, is ſręde ſe isręshejo,
inu votle naredę. Isręsanje poſębej
drobno ras — ſękaj, v' ſrovim maſli ſpezi;
med to vbij na vſake dvę kolerabe eno
jajze inu eno shlizo mlęka, en malo
ribaniga kruha, muſkaplęta, inu ſolì; to
męſhaj, inu s' tim namaſhi svotlene
Kolerabe, pokrove s' prejo
goripovęshi, inu na meſni shupi ſkuhaj; shupo
ſturi goſto s' ribanim kruham; kolerabe

sloshi na ſklędo, poręshi niti prozh,
políj s' shupo, inu s' peterſhilam
enmalo obloshi.

17. Spargelni.

Spargelne operi, povęshi v'
ſnopke, jih naravnoſt perręshi sadaj na
rituvji, inu ſkuhaj na zhiſti vodi v'
mehko. Kader ſo mehki, jih odſtavi, vodo
odzędi. Sa polivanje vsami rumenaka
od jajz, pol shlize bęle moke, eno
shlizo vode, to męſhaj v' enim
pilkerzi; potle perlij enmalo vode, na katiri
ſo ſe ſpargelni kuhali, tudi en koſzbek
putra, muſhhkatzvęta, ſolí, zukra;
perſtavi k' sherjavzi, vędno męſhaj,
dokler ſe goſtíti sazhnè, pa neſinę vręti.
Potle ſe otlazhi ena limona notri
kolikor je tręba, ſe premeſha, inu na
ſpargelne poliè, katiri ſe popred na ſklędo
rasloshę.

Polivanje snaſh tudi tako naręditi:
poloshi en koſez ſroviga maſla v'
koſizo, ga rastopi, permęſhaj bęle moke,
pręden ſe sarumeí, deni ene shlize
vode sraven, premęſhaj, inu ſkuhaj;
kader vrè, perdeni muſkatzvęta, enmalo
ſroviga maſla, męſhaj, dokler ſe maſlo
rastopí; j s' tim polij ſpargelne.

18. Seleni grah v' ſmetani.

Mlad seleni grah deni s' putram,
zukram, inu enmalo ſolí v' kosi na
sherjavzo dinſtat; poſębej rastepi tri jajza,
deni jih v' en frakel ſmętane, perdeni
eno shlizo bęle moke, s' tim polij grah,
puſti ga savręti, potle je dober sa na
miso neſti; snaſh tudi karbonade najn
djati, ako ozheſh.

III. Kuhane, Dinſtane, Nadęvane
jedí od meſa inu peretníne.
19. Temfani golobi.

Golobje jętra, ſerza inu shelodze
drobno rasſękaj; deni na nje ſroviga
maſla, jajzhne rumenake, ribani kruh,
muſkatzvęta, inu shalbla; męſhaj,
depoſtane kakor rahlo teſto; s' tim
napolni golobam kreſe. Poloshi jih v'
koso, pokrij, puſti jih pezhi; obrazhaj,
dokler ſe rumeno sapezhejo. Potle
perlij goveje shupe, potręſi muſkat orę-

ha, sręsani lup od lemôn, tudi kapar,
zhe ozheſh; inu pnſti jih pokrite do
dobriga tęmſati. Sadnizh deni na
ſklędo, potręſi s' ribanim kruham, inu ob
lij s' na maſli sarumenéno moko.

20. Telezhje meſo na franzosko visho.

Naręshi vitraſtiga telęzhjiga meſa
na bleke, ga potolzi s' noshovim
robam, de bo mehko; sloshi ga v'
kaſtrolo , v' katiri je popręd nękaj putra
rastopleniga, vędno męſhaj, de ſe
telęzhje meſo nepershgè. Potlej sręshi nekaj
pęſe na ſhipe inu enmalo zhebula,
versi notri, inu puſti, de ſe rumeno
sapezhe s'telęzhjim męſam vkup; po
tim perlij goveje shupe kar je sa sôſ
tręba, deni notri ſolí, ſhtupe,
nsgelnoveh shbiz, muſkat oręha, dva
lorbarjova peręſa, enmalo jęſiha; inu puſti
vręti, de ſe mehko ſhuha.

21. Auſtrige is telezhjiga meſa
narediti.

Vręshi beliga papirja na okroglo,
kakor je ſklęda velika, na katiri pojde
jęd na miso, ta papir pomashi debęlo
s' ſrovim maſlam, to je putram; vręshi

en koſez prataſtiga telęzhjiga meſa, ga
sręshi na take koſzhike, kakor ſo
auſtrige, tolzi jih s' noshovim herbtam,
rasloshi na papir, potręſi s' ribanim
kruham inu muſkat zvętam; poſtavi papir
na roſh nad ſlabo sherjavzo, pokapi s'
ſokam od lemone; kader ſo pezheni,
deni papir na ſklędo, daj na miso;
bodo menili, de ſo auſtrige.

32. Piſhete s' rakmi namaſhene v'
hrenovim sôſi.

Rake ſkuhaj, otrębi vratove, jih
drobno rasſękaj. Namozhi v' mleki
beligo kruha, vbij notri jajz, kulikor
piſhet, tuliko jajz, deni notri rasſękane
rakove vratove, oſoli, inu vſe vkup
dobro premęſhaj inu presheni; potle
vsemi otręblene inu podſęshene piſheta,
jih ſilaj, savęshi, na rashin natakni,
inu pezi, kakor ſe ſilane piſheta ſizer
pezhejo, med pezhenjam jih polivaj s'
rakovim putram; ta puter ſe tako
naredí: vssmi shivote, noge, inu ſhipavnize
od sgoraj imenovanih kuhanih rakov,
jih ſtolzi v' moshnarji, vſe vkup deni
v' koso, sraven eno kepo ſroviga
maſla, poſtavi na sherjavzo, meſhaj, ka-

der ſe puter ſtopi, deni na ruto,
preshmi v' eno ſklędizo ſkusi ruto, to je
rukovi puter; Koſti inu kar v' ruti
oſtane ſe prozh vershe; s' unim preshętim
putram pa polivaj piſheta, kader ſe na
rashni pezhejo.

Timzhaſi perpravi sôſ sa piſheta
v' ſklędi políti. Sa ta sôſ deni en malo
popiſaniga rakoviga putra v' koso na
sherjavzo, notri déni naſterganiga
hrina, enmalo ſolí, dvę shlize bęle moke,
nekaj ſmętane, puſti vręti; kader ſo
piſheta pezhene, jih deni na ſklędo,
poli j s' tim sdaj popiſanim soſam, inu
daj na miso.

23. Goveje meſo v' svalkih.

Sręshi puſtiga govejiga meſa na
ploſhnate ręsine, potolzi jeh prav na
mehko s' noshovim robam. Poſębej
vsami ſhpeha, enmalo peterſhila,
nagelshbíz, ſhtupe, folí, inu enmalo
luka ali zheſna; tę ſtvarl vkup rasſękaj,
inu na goveje bleke naloshi, potle jih
ſkup savì, saſhpíli, na tizhji rashin
natakni, per ognu obrazhaj, pezi, inu s'
putram inu jęſiham polivaj. Pezhene
sloshi v' ſklędo, polì en soſ na nje, inu
daj na miso.

24. Veſtfalſke klobaſe.

Vsami tri libre govejiga meſa, inu
eno libro goveje, maſti per ledvízah;
Goveje ſe ſkuha, maſt pa lę ſamo
obarí. Potlej ſe oboje prav drobno rasſęka,
sa en krajzar bęliga kruha v' goveji
shupi rasmozheniga inu ſpęt oshętiga
sraven dęne, tudi ſol, ſhtupa, ſtolzheni
nagelshbizi, inu majeronove plevize.
Is tiga ſe klobaſe v' debęle maſtne
goveje zheva nadęlajo, obarę, enmalo
prekadę. So dobre v' sęli ali ohravti
pogręte, ali na ſrovim maſli v' kosi
pezhene. Moręjo v' kratkim pojędene
biti, ſe nedershę dolgo.

25. Mushganove ſvinſke klobaſe.

Puſto ſvinſko meſo inu ſvinſko
podtrebuſhíno ſękaj prav drobno. Potle
deni sraven ſvinſke mushgane, enmalo
sręsaniga lupa od lemôn, ſtolzheneh
nagelſhbiz, diſhave, inu ſolí. Klobaſe
nadęlaj v' ſvinſke zhęva, obęſi v' dim tri
dni; jeh pezi v' ſrovim maſli, al kuhaj
v' ohravti, sęli, al rępi.

36. Shpehovi grieſovi zmoki ali Knedelni.

Vsami en maſelz grieſa , dvę na
ſhtirvoglate koſzhike sręsane shęmle,
eno ręs ali unzho raspuſheniga ſhpeha,
seleniga sręsaniga peterſhila, na vſe to
eno sajęmnizo vręle goveje shupe
gorivlì, dobro premęſhaj, hitro sakrì, de
ſe sazukne; potle oſoli, vbì pęt jajz
notri, vſe premęſhaj; is tiga dęlaj
zmoke, jih kuhaj pol ure na goveji shupi;
deni v' ſklędo, polì s' enmalo goveje
shupe, naloshi okrog ene resíne
mladiga preſhizha, inu potręſi s' drobnakam.

27. Volovſki jesik v' goshuvji.

Skuhaj volovſki jesik na oſoleni
vodi, potle ga olupi, po ſrędi ga
narasen preręshi. Poſebej vsami eno pęſt
goshuvja ali hezhepezh, ga ſkuhaj
mehko, presheni ſkusi ſitze, sraven deni
goveje shupe, en kosarz vina, eno
shlizo jęſiha, lemonoviga lupa, ſtolzheneh
nagelshbiz inu zukra; deni v' koso
kuhat inu sraven en koſez ſroviga maſla.
Ta soſ vlì na jesik v' ſklędo.

28. Kralevo goveje meſo (boeuf
royale.)

Vsami en koſ govejiga pratnatiga
meſa, ga navlęzi to je naſhpikaj s'
ſpeham, kateriga ſi podolgaſto rasręsal,
inu povalal v' drobno sręsanim
peterſhili zheſni, ſhtupi inu v' ſoli. To
navlęzheno meſo deni v' koſo, katire
pokrov dobro sapęra, pokrì, de duh ven
ne pojde. Na dno kose naloshi tanke
ręsíne od ſhpeha, sraven deni eno
zhebulo, v' katiro ſi nagelshbize nataknil,
ene pereſa lorberja, en ſnopek
peterſhila, krebulze, inu korenja. Ob ſtrani
kose, inu verh meſa ſe tudi s' tankim
ſhpeham obloshí, inu potręſe s'
diſhavo, kar jo je oſtalo od ſhpeha,
katiriga ſi naręsal sa navlęzhenjè inu v'
diſhavi povalal; tudi ſe dęnejo sraven
ene ſhtir telęzhje noge zhędno
omavshane. Sdaj pokrì koso na tanko, poſtavi
na ſlabo sherjavzo, jo pęrkladaj
pozhaſi, inu puſti na sherjavzi ſhtir inu
dvajſet ur. Potle perlì en maſelz zherniga
vina, en kosarz jęſiha, puſti ene ure
vręti; po tem vsami meſo ven.
Rastepi jajzhniga bęlaka, de ſe ſpęni, ga
permęſhaj v' shupo, katira je v' kosi,
de ſe ſzhiſti, Potle jo prezędi ſkusi

ruto, berkle versi prozh; operi koso,
poloshi ſpet notri meſo, prezejeno
shupo vlì gori, puſti en zhaſ dinſtati; na
to visho je kralęvo meſo narejeno. Ono
je lepo inu dobro; ſamo to je tręba
ſkerbęti, de sherjavza je smirej ſlaba,
inu de ſe pozhaſi dinſta.

29. Divji preſizh.

Odſękaj od omavshane preſizhove
glave ſpodni dęl, to je zheluſti, inu
jesik; rivez oſnashi, mertvo kosho lępo
otrębi, inu vſo glavo operi. Deni jo v'
piſker, salì en dęl vina, jęſiha inu
vode, perdeni ſolí, diſhęzhiga selenja,
lorbarjovo pęrje, zhebula, zheſna,
korenja, sélene, peterſhila, lemonoviga
lupa, brinja, diſhave ali gvirza;
perſtavi kuhat, de bo mehka; kader je
sadoſtí kuhana, pogerni bęlo ruto na eno
ſklędo, poſtavi gori na njo is lonza
vsęto inu ozejeno glavo, obloshi s'
roshami, al s' perjam od peterſhila, al
od pomeranzh. — Se sna tudi v'
zhernim brinovim soſi to je polivki na
miso dati, ali pa v' povrętini to je v'
ſolsni.

30. Divji petelin v' polivki.

Divji petelin oſkuben, oſnashen,
inu istręblen ſe navlęzhe s' ſhpeham, ſe
dene v' koso duſhiti ali dinſtati, dokler
poſtane mehek inu rumen; poſębej ſe
naredí soſ ali polivanje is olivk, al
kapar, al brinja, inu najn poliè.

31. Jerebíze v' laſhki polivki.

Pezi jerebizo na rashni tako, de
bo mehka inu ſozhna. Poſębej deni v'
eno koso olja, ozri na tim olji ſękane
jętra inu shelodez od jerebíze, potle
perlì jeſiha, vina, inu shupe; kader to
vkup savrè perdeni sręsaniga drobnaka,
diſhave ali gvirza, limonovga lupa,
prezędi to polivko ſkusi ſito v' eno
drugo koso, rasręſhi ſozhno pezheno
jerebizo na zheterti, deni jo v' to polivko
kuhat, perdeni ſardęle, inu ſroviga
maſla. Kader je mehko, deni v' ſkledo,
oshmi notri ſoka od lemone, inu daj
na miso.

32. Sajz, al Jereb v' ojlnati polivki.

Sajza, al Jeręba na rashni ſoknato
pezheniga deni v' koso, v' katiri ſi per-

pravil vręlo polivko is ojla, vina,
lemonoviga lupka, zhebula , zheſna ,
ſękaniga plezha, diſhave, inu perlite
goveje shupe; v' tim naj ſe do mehkiga
kuha; sadnizh pertręſi inu permęſhaj
enmalo moke, puſti vręti, inu v' ti
polivki daj na miso.

33. Piſheta, al golobi v' zherni
polivki.

Kader jih sakoleſh, perſtręsî kri v
jęſihi v' eni ſklędizi inu kri s' jęſiham
vkup pomęſhaj. Piſheta al golobe deni
v' koso s' ſrovim maſlam, de ſe
navsamejo, sraven enmalo peterſhila inu
diſhave; poſębej ſturi eno preshganje s'
enmalo zukram, to deni zhes piſheta
al golobe, perlì rumene shupe,
zherniga vina, puſti piſheta al golobe notri
kuhati, sadnizh deni sraven kri v'
jeſihi, ſolí, inu ſoka od lemone, puſti ſhe
enkrat savręti, daj na miso.

34. Telezhje s' kumarami rumeniti.

Telęzhje meſo rasręshi na majhine
koſze, operi, deni v' koso, oſoli, en
koſ ſroviga maſla, muſkatzvęta, ene

résine lemone, enmalo shupe, ali pa
vode, inu ſrove Iuplene na, kolęſza
sręsane kumare, katire ſhe nimajo peſhèk,
vſe vkup p@ſti v' kosi na sherjavzi ſe
rumeniti, dokler je mehko. Potle
pertręſi drobtín od bęliga kruha, inu deni
v' ſklędo.

35. Polſki jesik.

Mehko kuhani jesik olupi, po
ſrędi pokolgim ga preręshi, poloshi na
mręsho ali roſh, potręſi s' beliga kruha
drobtinami, pezi do rumeniga na
sherjavzi; v' kosi narędi poſebej
preshganje, perlì shupe inu jęſiha, dva lota
zukra, zibęb, vajnperlov, mandelnov
sręsanih, inu diſhave, to puſti savręti;
tukaj notri poloshi sarumeneni jesik,
naj ſhg savrè; potle je dober sa na
miso dati.

36. Kapún s' auſtrigami.

Spezi kopuna na rashni; poſębej
naredi polivanje v' kosi od ſroviga
maſla eno unzho, dveh lotov bęle moke
inu ſhtirih rumenakov; maſla rasbęli v'
kosi, potle vmęſhaj moko inu
rnmenake; perlì eno sajęmnizo goveje shu-

pe, enmalo bęliga vina, tri resíne
lemonoviga ſoka, ſtolzheniga
muſkatzvęta, inu pętdeſęt is lupine potęgneneh
auſtrig, sadnizh deni notri, kar ſe od
kopuna v' pezhno ponvo natezhe. Ta
polivka ſe na sherjavzi v' kosi smirej
męſha, dokler vręti sazhęnja; takrat ſe
dęne v' eno ſklędizo poſębej, inu da na
miso, de jo s' shlizo jemlejo na
kopuna, katiri ſe poſębej pezhen na ſklędi
da na miso, inu tam rasręshe.

37. Kapún s' auſtrigami nadevan
inu pezhen.

Nękej ſroviga maſla sgrej v' kosi
nad sherjavzo, notri deni trideſęt,
auſtrig is lupíne islęzheneh, ribaniga
kruha, inu muſkatzvęta; vſe to pa neſmę
prevrozhe biti, ampak lę enmalo
isgręto. To smęſhaj inu v' kapuna
nadęvaj, ga saſhì, s' ſhpeham navlęzi, inu
na rashni pezi. Poſębej ſturi eno
pólivavko, vsami en koſez ſroviga maſla,
dva lotha moke, eno sajęmnizo goveje
shupe, enmalo bęliga vina, ſok od ene
lemone, inu pętdeſęt auſtrig, vſe v' eno
koso na sherjavzo, kader to vkup vrè,
deni notri pezheniga kapuna, de
enkrat savrè; vsemi ga ven na eno ſklę-

do; poſębej vſami v' eno ponvo ſhtir
rumenake, na nje déni enmalo gorke
polivavke, smęſhaj inu v' polivko
permęſhej de enmalo vkup savrè, ter to
vſo polivko zhes kapuna v' ſklędo vlì.

38. Raza v' hrini.

Razo deni v' ſrovo maſlo v' eno
koso na sherjavzi pezh, de rumena
poſtane, ona more popręd oſolena biti.
Kader ſe rumeno sapezhe; perlì
enmalo goveje shupe, inu ene kolęſza od
lemone, de ſe v' kosi prekuha. Kader je
mehka, ſe notri perdęne drobno
ribaniga hrina, en kosarz bęliga vina, eno
mervo jęſiha, lemone, muſkatzvęta,
inu en droblanz v' moki povalaniga
ſroviga maſla. To ſe enmalo pokuha, inu
v' ſkiędo dene.

39. Prekajeno kravje vime.

Vime ſe tri dni ſolí, inu narvezh
ſhtir dni v' dim obęſi, de poſtane
rumenkaſto. Potle ſe ſkuha, na koſze
sręshe, inu v' kuhano rępo dęne.

40. Divja raza s' polivko od ſardel.

Divja raza ſe navlęzhe s' nekatirmi
nagelshbizami, pezhe na rashni,
poliva ſrovim maſlam, ſardęle ſę
oſhohtajo, v' pezhno ponvo denejo; katira
pod razo ſtoji, de ſe v' njo natęka, inu
s' tim ſe raza med pezbenjam goſto
poliva. Kar polivke oſtane, ſe zhes razo
v' ſklędi poliè, inu na miso da.

41. Dobra jed imenovana: Sromàk.

Vsami en bokal ſroviga mlęka, sa
en krajzer bęliga kruha namozhi ga v'
tim mlęki, notri vbì devęt jajz, tri
shlize moke, vſe dobro smęſhaj. Sręshi
pol libre ſhpeha na tanke bleke, eno
libro ſadja ali jabelk tudi na ſhipe
sręsane, pomashi pezhno ponvo ſrovim
maſlam, obloshi na dno ſhpeham, potle
s' jabelkami, potle ſpęt eno lęgo
ſhpeha, pa eno ſadja, dokler je vſe
raslosheno. Potle ſe na verh, vliè mlęko s'
kruham, jajzmi, inu s' moko, kader ſi
vſe dobro rastępel, inu pregnal.
Semterkje na verh naloshi koſzhike ſroviga
maſla. Sadnizh poſtavi v' pęzh, kęr ſe
kruh pezhe.

IV. Soſsi ali Polivke.

Polivka je doſtikrat bolſhi, kakor jęd, h'
katiri ſe da; nękaj ſmo jeh shę popiſati,
sdaj bomo ſhe druge uzhili, katire ſo per
vſake shlaht jędeh dobre.

42. Polivka, ali soſ, dobra per vſeh
jedeh.

Rasbęli ſroviga maſla v' kosi na
sherjavzi, permęſhaj ribaniga kruha,
dokler ſe dobro sarumenſ, perlì goveje
shupe, inu vina, perdeni nagelshbiz,
zukra, drobno sręsaniga lupka od
lemon, inu na koleſza sręsane lemone
vſe to naj ſe kuha, dokler ſe enmalo
sagoſtí.

43. Polivka od kapar h' pezhenmu meſu
al pezhenem ribam.

Meſhaj v' kosi enmalo moke, dva
rumenaka, en koſez ſroviga maſla, de
ſe dobro vshene; perdeni muſkatzvęta,
en pero od lorbarja, podolgim ręsan

lupek od lemone, zukra, kapare, inu
goveje shupe. Poſtavi nad sherjavzo,
męſhaj tako dolgo med kuhanjam,
dokler ſe sagoſti.

44. Hollendarſki soſ.

Deni v' koso ſroviga maſla eno
grębo, ga raspuſti na sherjavzi,
permęſhaj moke, inu rumenake od jajz
tolikaj, de ſe enmalo sagoſtí, naſtergaj
rumeniga lupka od lęmon na zukri,
deni notri s' zuktam vrèd, inu
lemonoviga ſoka. Potle dobro rasmęſhaj, perlì
vina inu vode, zęliga muſkatzvęta,
serna od popra, eno lorbarjovo pero,
vędno męſhaj nad sherjavzo, dokler
poſtane goſtlato. — Ta polivka ſe da al k'
pezhenim, al kuhanim jedęm od
peretnine, al h' obarjenem ſhukam, inu
drugem ribam.

45. Polivanje od ſardel inu auſtrig.

Rasſekaj ſardęle na drobno, deni v'
koso s' ſrovim maſlam, męſhaj nad
sherjavzo; kader ſe raſtopí, prepuſti ſkusi
ſitze v' eno drugo koso, sraven deni
ſok od lemone, ſtolzheni muſkatzvęt,
ſhtupo, inu dobro govejo shupo, al pa

vina nameſti shupe, inu ribaniga kruha.
Vſe to męſhaj nad ſlabo sherjavzo,
perlì shupo, katira ſe natezhe v´ pezhno
ponvo od pezhęnke, inn sadnizh deni
sraven islęzhene auſtrige, puſti dobro
savręti, inu s' to polivko kupuna ali
druge pezhene jedí polì, kader jeh na
ſklędo dęvaſh.

46. Druga polivka od ſardel.

Srovo maſlo, shliza moke,
rumenak od jajz, prav drobno ſękane
ſardęle, muſkatzvęt, lupek sręsan od
lemon, goveja shupa, malo vina inu
jęſiha ſe perſtavi v' kosi na sherjavzo;
męſhaj dokler ſe sagoſti, oshmi lemono
notri. Ta polivka je dobra k' vſem
pezhenem jedęm, tudi k' ribam.

47. Hrin.

Naſtergaj, al naribaj, al sręsaniga
na kolęſza ſtolzi; perſtavi ga na shupi
v' koso kuhat, perdeni ribaniga kruha
inu ſroviga maſla. Katir ozhe, de
bode hrin hud, ga neſmę dolgo kuhati,
tudi ne prevezh maſla vajn djati.

Hrin ſe tudi ſrov sriban, s' jęſiham
polít, inu enmalo zukram premęſhan
na miso k' meſu dajè.

Zhe je hrin prehud, ſe sna dalaj
kuhati, enmalo vezh moke
permęſhati, inu mlęka ene shlize perdjati.

48. Mersla selena polivka, ali soſ.

Terdo kuhaneh jajz rumenake
rasmęli na drobno, potręſi s' zukram,
polì s' jeſiham, permeſhaj drobno
sręsaniga drobnaka; daj na miso k'męſu.

49. Gorka selena polivka.

Stolzi peterſhila inu krebulze v'
ſtopu ali moshnarju, de ſok da; deni
ſroviga maſia v' koso na sherjavzo,
kader je topleno, deni ſtolzheno selenje
s' ſokam vred notri, pertręſi moke.
smęſhaj, puſti de ſe ozrè, perlì
goveje shupe, puſti dobro ſkuhati. Potle
prezędi ſkusi ſito, oſoli, perdeni
muſkatzvęta, inu ſoka od ſtolzhene
ſpinazhe, puſti enmalo povręti; je dobro.

50. Polivka od miſhelnov.

Operi miſhelne s' vinam, deni v'
koso s' zhebulo inu ſrovim maſlam na
sherjavzo, dokler ſe lupine odprejo.
Potle narędi poſębej en preshganje na

nęmſhko visho, is tiga polivanje,
nekaj kapel olja notri; ſe vliè na
miſhelne, inu puſti jih do dobriga ſkuhati.

51. Navlezhena polivka.

Tri rumenake deni v' kosízo,
ſoka od lemone, en koſez ſroviga
maſla, enmalo muſkatzvęta, ſolí, drobno
sręsaniga drobnaka, inu moke; vſe to
dobro męſhaj, vlí dobre goveje shupe
gori, poſtavi na sherjavzo , męſhaj
bres prenęhanja, dokler vręti sazhne,
inu takrat je dobro.

V. Jajzhne, inu Mlęzhnate jędi.
52. Maſléne jajza.

Dvanajſt jajz v' terdo ſkuhaj,
olupi, na obeh konzih enmalo bęlàk
perreshi, na ritki odręshi bęlak tolikaj,
de boſh rumenak ven vsęti mogel;
isdolbi ven rumenake, bęlak pa naj zęl
inu votel oſtane. Potle deni rumena-

ke, perręske od belakov, ſrędizo od
shęmle v' mlęki namozheno, inu
oshęto, eno unzho rakoviga putra, tri
zęle jajza, drobno sręsane rakove vrato/
ve v' moshnar; ſtolzi vſe v'
moshnarji, oſoli, inu smęſhaj s' ſhęſt shlizami
kiſle ſmętane. Pomashi eno zinaſto
ſklędo s' ſmetano inu rakovim putram;
po tim raslęzi po ſklędi to męſhanje.
Deni gori namaſhene jaizhne belake,
katiri ſo maſheni s' enim maſhenjam
kakor ga bom potle popiſal, belake
ſpęt samaſhi s' poprejſhnim męſhanjam,
na verhi polí s' kiſlo ſmętano,
ſemterkje poloshi drobtíne putra, potreſi s'
ribanim kruham, obdeni s' plehovim
obodam, pokri s' pleham, deni sgoraj
inu ſpodaj sherjavza, lepo sapezi, daj
na miso. — Maſhenje sa belake ſe
tako nareja: dinſtaj sręsane kukmake,
ali druge gobe v' rakovim putri s'
peterſhilam, perdeni drobno sręsane
rakove vratove, enmalo v' ſlani vodi
kuhane od koſti sbranc ribe, oſoli,
naſtergaj enmalo muſkatoręha notri; s'
tim namaſhi votle bęlake.

53. Namaſhene ali fillane jajza.

Terdo kuhane jajza olupi, prerę-

shi po ſrędi, sberi rumenake ven, jih
rasdrobi. Na deſęt jajz vsami sa en
jajze velik koſez putra, puſti ga v'
kosi rastopiti, sdroblene rumenake
deni noter, ſoli, muſkatzvęta, tanko
sręsaniga peterſhila; odſtavi od
sherjavze, de ſe enmalo ohladí, potle
vmęſhaj ſhtir shlize kiſle ſmętane;
pomashi eno ſklędo s' rakovim putram,
deni v' ſklędo tri shlize kiſle ſmętane,
naloshi votle belake de votlina
nakviſhko ſtojí; napolni jih s' sgoraj
popiſanim narejenim rumenakam, deni verh
vſakiga jajza enmalo ſmętane, inu
putra, potręſi s' ribanim kruham, daj
sherjavze sgoraj inu sdolaj, sapezi
rumeno.

54. Damfnudelni.

Ena unzha ſroviga maſla inu en
maſelz ſmętane ſe na sherjavzi sgreje,
sraven ſe permęſha ſhtir shlize
voloveh droshá, oſem jajz vbíe, perdęné
enmalo zukra inu muſkat zvęta; is
tiga ſe ſturí teſto, pa ne preterdo.
Kader teſto gori pride, dęlaj hlębzhike,
jih poſtavlaj na s' putram pomasani inu
s' drobtinami potręſeni papir, tiga
poſtavi v' tortno ponvo, pokrì, sdolaj

deni ſlabo sherjavzo, sgoraj pa
mozhniſhi, de ſe ſpezhejo hlębzi. Kader ſo
rumeno pezheni, narędi mlęzhno
shupo na nje po ti vishi: vsami en maſelz
mlęka, deni v' njo en rumenak,
rashverklaj ga v' ti vodi, sraven tudi
deni en noshov ojſt bęle moke, eno
shlizo roshne vode, zhe jo imaſh;
sręsan lemonov lup, zukra, ſladke
ſkorie; vſe poſtavi v' kosi na sherjavzo,
męſhaj dokler sazhne vrętî. Potle
deni pezhene hlębzhike v' ſklędo, jih
poli s' mlęzhno shupo, inu potręſi s'
enmalo zukram, inu ſladko ſkorio.

55. Naraſene jajza v' maſli.

V' en lonez, kir en bokal dershí,
deni ſhtir shlize zvetne moke, en
maſelz al ſmętane, al ſroviga mlęka,
męſhaj dobro, potle vbì notri dvanajſt
jajz, rashverklaj vſe dobro, oſoli;
pomashi koso s' maſlam doſti nadebęlim
vlì sgor imenvano ręzh notri, pokrì,
sgoraj inu ſpodaj sherjavzo, de ſe
rumeno sapezhe; daj hitro na miso, de
vkup nepade. Pa ſe sna tudi na plęhi
med plehovim obodam narediti; vſelej
ſe po verhi dęnejo majheni koſzheki
ſroviga maſla.

56. Nadevani ſmerzhiki, ali
mavrahi.

Velike ſmerzhike operi, oſolene
puſti en zhas ſtati, de odmęknejo.
Poſębej olupi kuhane rake, naredi is
lupín rakovo maſlo; vratove inu meſo
is ſhipavniz, peterſhil, nękaj
namozhene ſrędize od bęliga kruha, tri
jajza v' rakovim maſli einrírane, to vſe
sręshi na drobno vkup, deni vſe v' eno
veliko ſklędo, vsami sraven dvę shlize
ſmętane, eno jajze, ſol, inu muſkat
zvęta; smęſhaj vſe ſkup dobro. Potle
preręsbi ſ@erzhike ne popolnim
narasen, ampak na polovizo, inu jih s' to
ręsanzo nadęvaj. Deni na eno ſklędo
enmalo ſmętane, rasloshi na njo
nadęvane ſmerzhike, poverhi deni ſpęt
ſmętane, ribaniga kruha, inu rakoviga
maſla, pokrì, daj sherjavzo sgoraj inu
ſpodaj; puſti, de ſe sakuhajo.

57. Rakove klobaſe.

Naredi inu svalaj teſto, kakor sa
nudelne. Nękaj rakov ſkuhaj v' ſlani
vodi; oluſhi jih, is lupín naredi
rakovo maſlo; poſebej všami oluplene
vratove v' mleki namozheno inu osheto

ſrędizo bęliga kruha, rasſękat na
drobno; męſhaj sa eno jajzo debęlo kępo
rakoviga putra, vajn permęſhaj popręd
imenvano ręsanzo, tri jajza inu ſolí;
vſe dobro ſkup smęſhaj; inu s' tim
pomashi svalano teſtó sa en noshov rob
debęlo; potle preręshi teſto krisham na
ſhtir dęle, vſaki dęl vkup kakor eno
okroglo klobaſo. Savî, mashi ſklędo
s' rakovim maſlam, deni enmalo
ſmętane v' njo, gori poloshi rakove
klobaſe. po verhi tudi enmalo ſmętane,
ene koſze rakoviga maſla, ribaniga
kruha, pokrì, daj sherjavzo ſpodaj
inu sgoraj, sapezi, de bodo ſoknate
inu ramene.

58. Klobaſe od rajsha.

Naredi inu svalaj teſto, kakor sa
nudelne. V' eni kosi puſti mlęka
savręti, deni notri rajsha kuhat (na tri
maſelze mlęka eno unzho) de bo mehek
inu goſt. Potle ga deni v' ſklędo,
ſroviga maſla sa velikoſt eniga jajza, tri
jajza notri vbì, zukra inu ſladke
ſkorie sraven, premęſhaj vſe vkup dobro.
Pomashi to na svalano teſto po
debeloſti eniga noshoviga roba, rasręshi ga
na ſhtir dęle krisham, savì ſkup kakor

potizo. Pomashi eno ſklędo ali koso
s' ſrovim maſlam, poloshi svite
klobaſe v' njo; rashverklaj tri jajza v' en
maſelz ſmętane, vlì gori, pokrì, daj
sherjavzo dolaj inu goraj, inu sapezi,
de bodo rumene inu vender ſoknate.

59. Buzhe v' mleki kuhane.

Olupi eno buzho, pezhke poberi
ven, inu jo na podolgaſte ręsine
sręshi, Kuhaj jeh v' oſoleni vodi;
poſębej ſkuhaj pol libre rajsha tudi na
vodi, inu gà ozędi. Buzho pretlazhi
ſkusi ſitze v' rajsh, perlì mlęka, deni
notri en koſez ſroviga maſla, inu
ſkuhaj do dobriga. Kader daſh na miso,
potręſi s' zuk@am, inu ſladko ſkorio.

60. Kuhanje, ali koh.

Pol unzhe ſroviga maſla pozhaſi
rastopi na ſlabi sherjavzi v' eni kosi,
vender tako, de ſe ne rasbęli, puſti
ſtopleniga nad majhino sherjavzo ſtati.
Potle per malim pozhaſi moko
petręſaj, inu sraven meſhaj, de ſe svalki
neſturę vender sagoſtí. Poſębej savri
en bokal mlęka, tiga vręliga pozhaſi
notri vlivaj, potle puſti okup pomalim

vręti med pridnim męſhanjam. Sadnizh
odgrabi sherjavzo ſpodaj prozh, pokri
koso, deni sherjavze na verh, de ſe
kuhanje sgoraj rumeno sapezhe. Kader
daſh na miso, potręſi po verhi s'
zukram, inu ſladko ſkorio.

VI. Pudding, inu Paſtete.
61. Pudding is Peſe.

Oſtergano pęſo ſkuhaj v' mehko,
jo sribaj na ribeshni eno polno
ſklędizo, perdeni sraven eno unzho ſroviga
maſla raſtopleniga na ſlabi sherjavzi,
ſhęſt jajz, ribanig@ kruha sa dva
ſolda, enmalo zukra inu ſoli; vſe ſkup
dobro smęſhaj. Eno tortno ponvo
pomashi ſrovim maſlam, deni v' njo
męſhanje, po verhi naloshi tanke resine
ſuhiga ſvinſkiga, potręſi s! ribanim
kruham, polì s' toplenim ſrovim
maſlam, pokrì, daj dolaj inu sgor
sherjavzo, de ſe rumeno sapezhe. Ta jęd
je dobra, inu ne draga.

62. Dobra rahla paſtetta.

Vsami poldrugo libro zvetne
moke, nareshi eno libro ſroviga maſla v'
moko, smeſhaj inu gnedi ſkup enmalo,
potle vbì notri dva jajza s' rumenakam
inu bęlakam, perdeni tri rumenake,
ſhęſt shliz kiſle ſmętane, inu ſhęſt
shliz vina, tudi ſoli kar je prav;
sgnedi teſto popolnim, ga svalaj, inu tako
je dober sa paſtęto.

63. Maſleno teſto, ali puterteig.

Eno libro zvetne moke rasdęli na
dili na dva enaka kupza; is eniga ſe
naredí teſto s' dvęma zęlima jajzama,
tręmi rumenakmi, ſhtir shlizami kiſle
ſmętane, dvęma shlizama vina, sa en
oreh ſroviga maſla, inu ſolio, kar jo
grę, teſto gnedi ſkusi eno zhetert ure,
potle naj pozhiva.

64. Paſteta s' ſhilkrotami.

Shivi ſhilkroti odſękaj glavo, noge
inu ręp; potopi jo v' vodo, de ji kri
odtezhe, potle jo ſkuhaj, jo otrębi,
na zheterti rasdeni. Shelodez, jetra,
sholz prozh; ſe dinſta v' lemonovim

soſsi, ſe snajo tudi perdjati karfiole,
ſhpargelni, grah, rakovi vratovi.
Paſtętaſe poſębej ſpezhe prasna, s' bęlo
ruto napolnena. Ruta ſe vsame ven,
inu dęne ſhilkrotni soſs notri.

65. Mehka paſteta.

Deni na dilo eno libro zvetne
moke; sręshi v' to moko pol libre
ſroviga, al pa kuhaniga maſla; svalaj
vkup s' valarjam, inu tudi s' rokami
sgnedi, oſoli; p@ſębej v'en lonez vbì
dva jajza, perdeni tri shlize dobre
kiſle ſmętane, ſhęſt shliz vina, ſhtir
shlize vode, islì na teſto, inu ga s'tim
vgnedi; puſti ga eno zbetert ure
pozhivati. Potle ga na tanko svalaj,
rasręshi na dvoje, en dęl teſta naredi
okrogel, okoli na kraji ga s' jajzam
pomashi, od drugiga svalaniga teſta
vręshi en perſt ſhirok paſ, ga obloshi
okrog na s' jajzam pomasani kraj, to
deni na papir inu na pleh; potle deni
na ſrędo en faſh ali namaſhenje al od
telęta, al od golobov, aj karseniga
imaſh; po verhi poloshi drugo
polovizo svalaniga teſta, de vſe pokríe, inu
pomashi s' jajzam sgoraj imenvani paſ,
de ſe sgorno teſto s' njim ſprime; po

verhi ſpęt s' jajzam pomashi vſe;
naredi na verh is teſta eno rosho: inu jo
pezi al v' pezhi, al v' kufreni kosi pęt
zhetert ure, to je dokler je lępo
rumena.

VII. Bandelzi.
66. Mandelnovi loki, ali
mandelpegni.

Olupi eno unzho saurętih
mandelnov, ſtolzi jih s' ſhęſt lotmi preſjaniga
zukra. potle męſhaj pol ure s' tręmi
belakmi od jajza; potle lemonoviga
lupka drobno sręsaniga notri. Pleh ſe
sgreje, s' voſkam pomashe, enmalo
obriſhe. Is unigi męſhanja ſturi
podolgaſte bleke, jih naloshi ua pleh.
deni v' pęzh, de ſe rumeno sapezhejo;
potle jìh lępo vsdigni s' lopatzo, zhes
valar sakrivi; takrat ſo mandeluovi
loki dodęlani.

67. Bandelzi od voloveh droshá.

Eno unzho ſroviga maſla inu eno
unzho kuhahiga maſla rastopi v' enim
lonzi, potle perdeni dvę shlize mlęka,
smęſhaj. Dalaj vbì notri tri zele
jajza inu devęt rumenakov, vſe dobro
premęſhane; po tim tri shlize
voloveh droshá, ſoli kar je prav, pol
libre bęle moke, inu en frakel mlęka;
męſhaj vſe tako dolgo, dokler nebode
nizh vezh ſhtrukelzhaſto. Bandelze
pomashi s' maſlam, nalì jih na
polovizo; poſtavi k' pezhi, de pozhaſi
gorigrędejo; sgrej tortno ponvo, deni
notri baudelze, sgoraj inu sdolaj
sherjavze, k' sadnim pograbi sdolaj
sherjavzo prozh, de ſe sgoraj enmalo bol
sarumenę.

68. Dvakrat pezheni loki, ali
biſkotenpogni.

Shtir zęle v' lonez vbite jajza, inn
pol libre preſejaniga zukra męſhaj eno
zęlo uro; potle permęſhaj eno unzho
lępe zvętne moke, inu eno unzho
moke od ſhtęrke; pa ni tręba vezh dolgo
męſhati. Potle vręshi poltretji perſt
ſhiroke bleke od oblatov, namashi go-

ri sa en noshov rob debęlo tiga
imenvaniga teſtà, ualoshi jih na pleh, inu
enmalo ſpezhi, de oſtanejo blędi.
Potle zhe ozheſh, jih rudęzhe farbaj, na
dolgo sręsane mandelne inu piſtazie
gori natręſi, inu ſhe v' drugo enmalo
v' ponvi pezi, ali pa v' pezhi.

69. Bandelzi od rakov.

Dvajſet rakovih vratov olupi,
sręshi; perdeni eumalo v' mlęki
namozheniga inu oshętiga kruha. Męſhaj
eno unzho ſroviga maſla, perdeni en
vbito zęlo jajze, inu dva rumenaka;
med vſe to deni sręsane rake inu
namozheni kruh, inu ſkup smęſhaj.
Bandelze pomashi s' rakovim putram, inu
jih na polovizo napolni; ſpezi jih v'
tortni ponvi, kader mozhne pęne
shenejo, ſo sadoſt pezheni.

70. Pegni od na shbize sresanih
mandelnov.

Eno unzho mandelnov sręshi
podolgim, kakor na shbize; poſębej ſturi
is ene unzhe zukra inu dvęh ſpęnenih
belakov en zukreni lęd, męſhaj ta lęd
pol ure; potle deni noter zvetne mo-

ke dva lota, inu na shbize sręsane
mandelne; to smęſhaj ſkup; sręshi
oblate na po dva perſta ſhiroke bleke,
namashi na nje tiga teſta, poloshi jih
zhes plehove koríta, ſpezi lępo
rumeno, narędi gori lęd, puſti ga poſuſhiti
inu daj na miso.

71. Preſhutani bandelzi.

Narędi maſleno teſto ali putertaig,
tanko svalaj, is tiga teſta ſturi eno
podlogo v' bandelze; sręshi na drobno
preſhute ali ſuhiga ſvinſkiga meſa,
narędi is moke inu od eniga rumenaka
teſtó, ga svalaj, sręshi na tanke
nudelne, jih na kropi ſkuhaj, ozędi,
ohladi; smęſhaj kuhane nudelne s'
drobno sręsano preſhuto; deni v' ſlęherni
bandelz nekaj od tiga męſhanja. Po
verhi ſpęt pokrì s' puterteigam, inu ga
pomaſhi s' jajzmi, ſpezhi v' pezhi al
v' tortni ponvi. So dobri.

72. Maſleni bandelzi.

Rastopi eno unzho ſroviga maſla,
notri vbì ſhęſt jajz, ſhtir shlize
ſmetane deni sraven na sadne, de ſe
ogreje, tudi tri shlize opraneh voloveh

droshá, ſol, inu devęt lotov zvetne
moke; to vſe smęſhaj dobro vkup.
Pomashi bandelze s' maſlam, napolni jih
na polovizo, puſti jih na gorkim gor
iti; potle jih ſpezi v' tortni ponvi.

73. Grahovi bandelzi.

Kuhani odzejeni grah presheni
ſkusi ſito; graji more ſuh biti, de grę
ſkusi kakor moka. Potle deni notri
ſhęſt lotov zukra, ſhęſt rumenakov;
inu męſhaj vſe ſkup tri zheterti ure;
po tim versi notri sręsauiga lupka od
lemón. Pomashi bandelze, polovizo
napolni, pezi v' tortni ponvi pozhaſi.

74. Rajshovi bandelzi.

Dinſtaj eno unzho rajsha v' enim
polízhi mlęka, potle naj ſe ohladí;
męſhaj eno unzho ſroviga maſla v' eni
ſkledi, potle permęſhaj notri ohladeni
rajsh, inu vſe vkup en zhaſ meſhaj.
Poſębej męſhaj pol ure dva jajza, ſhtir
rumenake, inu preſjaniga zukra pol
unzhe. Vſe ſkup deni, inu pomasane
bandelze nepolni, inu lępo ſpezi.

75. Sirni bandelzi.

En dober maſelz mlęka, oſem jajz
notri vbitih, ene kaple jęſiha perſtavi
k' sherjavzi, de ſe vſiri. Potle
odzędi ſiradko. Męſhaj v' ſklędi pol unzhe
ſroviga maſla na prav rahlo,
permęſhaj dva zęla jajza, dva rumenaka,
sręsaníga lemonoviga lupka, enmalo
zukra ribaj ob lemonovo kosho, ta zuker
deni notri, inu druge díſhave, alí
gvirza. Naredi podlogo v' bandelze is
maſleniga teſta; une rezhi vkup
smęſhane s' ſiram napolni v' bandelze nad
teſtó, inu jih ſpezi.

76. Bandelzi od ribaniga kruha.

Deni v' en lonez eno unzho
preſjaniga zukra, ſhtir zęle jajza, ſhtir
rumenake; męſhaj pol ure, de ſe vſe
lępo sagoſtí; ako imaſh, deni potle
notri dva lota sręsaneh piſtazì, inu
lemonovih lupkov sręsanih; tudi ſhtir lote
ribaniga kruha. Pomashi bandelze s'
maſlam, nadęlaj jih ne zlo do verha,
po zhaſi na majheni sherjavzi ſpezi.

VIII. Ajmoht.
77. Piſheta s' ſhpargelni v' seleni
polivki.

Piſheta otrębi, ozbędi, naſhpili,
noge s' ſhpago svęshi, s' vręlim
kropam polì; potle v' merslo vodo en
zhaſ poloshi, sadnizh v' koso deni.
Poſębej obari lepe selene ſpinazhe, jo
odzędi, s' merslo vodo polì, oshmi,
inu v' moshnarji ſtolzi; dalaj jo deni
v' eno koso poſębej, sraven drobno
sręsaniga bęliga kruha, dobre goveje
shupe gori, de ſe vkup kuha na
sherjavzi, perdeni diſhave inu ſoli kar je
prav; potle presheni ſkusi ſito v' eno
ſklędo, inu to prezejeno polivko slì
na piſheta, katire ſo v' ſvoji poſębni
kosi, jih poſtavi na sherjavzo, de
pozhaſi vró. She poſębej obari
ſhpargelne na kropi, de enmalo savró, jih
odzędi na ſiti, s' merslo vodo polì,
potle k' piſhetam deni ſhpargelne; inu

naj ſe vſe ſkup do dobriga v' kosi
ſkuha.

IX. Poſtne inu moknate jędi.
78. Sirni nudelni na maſli zverti.

Vsami eno unzho ſroviga maſla
inu enkolko ſladkiga ſira; drobno vkup
smęſhaj, vbì en jajze notri, inu pęt
rumeuakov, pa vſe popręd dobra
raſtepene; tudi dvę shlize voloveh droshá,
en frakel ſladke ſmętane, oſoli vſe;
inu naredi s' moko is tiga vſiga teſtó
na dili, ga svalaj; potle ręshi po
perſti debęle, inu pol perſta dolge
nudelne; dilo pogrej, jo s' moko potręſi,
deni gori sręsane nudelne ali bazelne,
pokrì s' gorkim pertam, puſti jih gor
iti. Potle jih na maſli zri, pa ne
prevezh maſtno. Kader jih na miso daſh,
potręſi s' zukram.

79. Povíti rakovi nudelni.

Eno libro moke vsami v' eno
veliko plitvo ſklędo, deni na njo en ma-

ſelz mlazhne ſmętane; vbì ſhęſt
jajzhnih rumenakov, inu sraven dvę shlize
voloveh droshá, raſtepi vkup, inu
ſkusi ſito prezędi v' ſklędo na moko;
potle ſturi teſtó, ga dobro pregnedi,
puſti de v' ſklędi enmalo gori grę;
potle ga na dilo ven vsami, ga svalaj,
raſtopi eno unzho rakoviga putra, s'
njim pomashi svalano teſtó, potręſi
gori sręsane rakove vratove, rasręshi na
bleke s' kolęſzam, bleke povì, inu jih
puſti ſhe enmalo na gorkim gor iti;
deni en perſt debęlo ſmętane v' eno
proſtorno koso, kader ſmętana vrè,
vloshi povitke lepo po verſti notri;
pomashi jih sgoraj s' rakovim putram,
pokrì, daj tudi sgoraj sherjavze.

80. Rakovi ſhtrukli.

Deni na dilo eno ne polno
vevnizo zvetne moke, oſoli jo, vbì en
zęlo jajze gori, naredi prav mehko
teſtó s' mlazhno vodo, de ſe bo vlęzhi
puſtilo; gnedi ga, de bo mehurje
dęlal, pokri potle s' gorko ſklędo ali
koso, naj pozhiva, dokler maſhenje
ali fillo naredíſh. Maſhenje ſturi tako:
sręshi rakove rępe inu ſhipavnize,
narędi enmalo rakoviga putra v' ſklędi,

permęſhaj sa tri ſolde v' mleki
namozheniga bęliga kruha, pęt zęlih jajz,
oſoli, sraven deni eno ręzh kiſle
ſmętane. Potręſi pert s' moko, deni gori
teſto, ga svalaj, potle ga tanko islęzi,
vender de ſe nepreterga; najn potreſi
męſhanje, vkup svì, deni ga
naokroglo savitiga v' eno plehato s' rakovim
putram pomasano ſklędo, deni okoli
obod, polì s' vręlim mlekam, inu
enmalo rakovim putram; ſpodaj inu
sgoraj sherjavzo, pezi pozhaſi, inu zhe
ſhtrukel ſuh poſtane, perlì enmalo
mlęka, de bo ſoknat.

81. Mandelnov ſhtrukel.

Teſto naredi, kakor sa druge
ſhtrukle navada. Fillo, ali maſhenje pa
ſturi tako: sa en jajze velikoſt maſla
meſhaj v' ſklędi do rahliga, permęſhaj
potle eno unzho oluſhenih drobno
ſlotzhenih mandelnov, tri zęle jajza, inu
tri rumenake, pol nuzhe preſjaniga
zukra, sresaniga lemonoviga lupka, en
frakel ſladke ſmętane. Teſto potegni
na s' moko potręſenim perti na tanko;
pomashi s' męſhanjam, savì, poloshi
naokroglo v' eno s' maſlam masano
ſklędo, obdeni obod, polì s' vręlim

mlękam; sdol inu sgor sherjavzo;
pezi pozhaſi, zhe ſe ſuſhì, polivaj s'
vręlim mlękam, dé ſe neperſmodí.

82. Gugelhop.

Eno unzho ſroviga maſla rahlo
męſhaj, deni notri oſem rastepenih
rumenakov, eno shlizo voloveh
drosha, eno unzho preſjane moke,
enmalo veinberlov inu zibęb, oſoli,
ozukraj; sgnedi kakor teſtó; ga deni v'
s' maſlam pomasano, inu s' ribanim
kruham putręſeno koso, puſti de
pozhaſi gor pride; potle ga na ſrędni
sherjavzi pozhaſi ſpezi.

83. Dobri krofi.

Vsami eno libro zvetne moke,
poſtavi jo gręt; deni eno unzho
ſroviga maſla v' en piſkerz pozhaſi per
ogni topít. Potle en ſrakel ſmętane
pogrej, de bo mlazhna. Preſej moko,
deni jo v' veliko ſklędo, oſoli jo kar
grę. V' mlazhno ſmętano vbì dvanajſt
rumenakov, tri shlize voloveh droshá,
shverklaj vſe ſkup; prezędi ſkusl ſito
moko; potle vlì gori ſtopleno maſlo.
Potle dęlaj teſtó, dobro gnedi, potreſi

dilo s' moko, ga svalaj na dili sa en
masinz debelo; potle ga ręshi s'
okroglim glasharn na okrogle ſhipe, na
ſrędo deni enmalo vkuhanja (ſalsen)
zhęſ pokrì ſpęt eno ſhipo, ſhipe od
ręshi s' enim majnſhim glasbam, de ſe
obę sgorna inu ſpodna ſprimeta; tę
kroſe poſtavlaj na en s' moko potręſen
pert. Dení maſla v' eno veliko ponvo
ali koso, ga sbęli, pokladaj kroſe
notri okoli obernene; pa ne prevezh na
enkrat, de ſo na proſlori, puſti
pokrite zręti ; kader ſo na eni ſtrani
rumeni, jih oberni; al potle, kader jih
oberneſh, nepokrì vezh ponvo; kader
jih ven pobęraſh, jih dęvaj v' eno
toplo koso.

84. Rajshov Shmarn.

Kuhaj pol libre rajsha na enim
bokali mlęka pa vender nepremehko.
Sa tri jajza debęlo kępo maſla męſhaj
v' eni ſkledi na rahlo, potle vlì notri
kuhan rajsh, premęſhaj, pomashi eno
koso s' maſlam, deni notri rajſh;
pokrì, daj sherjavzo sgor inu sdol,
ſpezi, vender ne prevezh; potle ga
raskopaj v' ſklędo, inu potreſi s' zukram
inu ſladko ſkorio.

85. Hlebzhiki is voloveh droshá.

Sturi teſtó is 12 lotov ſroviga
maſla, dvęh zęlih jajz, ſhtirih
rumenakov, dvęh shliz voloveh droshà, en
maſelz ſmętane, inu 10 lotov moke;
svalaj teſtó na tanko, ręshi s' kolęſzam
trivoglate blęke, deni gori kakiga
maſhenja; savì ſkup, poſtavlaj na papir,
puſti gor iti na gorkim, pomashi jih
po verhi s' bęlakam, potręſi s' zukram,
inu pezi hlębzhike pozhaſi na ſrędni
sherjavzi.

86. Sladke ſkorie nudelni.

Męſhaj v' ſklędi eno unzho ſroviga
maſla , permęſhaj dva zęla jajza inu
pęt rumenakov, perlì en ſrakel mlazhne
ſmętane, inu pozhaſi ſhtir shlìze
ſpraneh voloveh droshá, naſej notri eno
libro zvetne moke; ſturi teſtó, inu ga
sgnedi; deni ga na s' moko potręſeno
dilo, svalaj ga na en perſt debeloſti,
vręshi ga s' biſihkotnim modlam na
blęke. Poſębej smęſhaj ſhtir lote
preſjaniga zukra inu en lot ſtolzhene
preſjane ſladke ſkorie ſkup. Pomashi eno
veliko koso s'maſlam, obloshi dno s'
nudelni, potręſi jih s' zukram inu ſlad-

ko ſkorio; potle naloshi ſpęt eno lęgo
nudelnov, inu ſpęt potręſi, inu tako
dalaj, de pride vſe notri v' koso inu
ſpęt po verhi potreſi; puſti jih gor iti;
potle deni nad sherjavzo, de ſe
ſpezhejo.

87. Droshni nndelni.

Deni v' eno ſklędo pęt unzh bęle
moke, en dober maſelz ſmętane, tri
shlize voloveh droshá, polì s' pol
unzhe sbęlenim maſlam, oſoli, vbì notri
zęle tri jajza, inu tri rumenake;
sgnedi teſtó, ręshi ga s' glasham, ali s'
obodzam sa kroſe, naredi hlębzhike,
puſti jih na toplim gor itì. Potle vli en
perſt debęlo ſladkiga mlęka v'
proſtorno koso, poloshi notri hlębze, inu jih
savrì; pol unzhe ſroviga maſla rasbęli,
inu jih polì; potle pokrì, daj
sherjavze sdol inu sgor, naj ſe dinſtajo.

88. Sirni pezheni nudelni.

Pęt lotov ſroviga maſla męſhaj v'
ſklędi, permęſhaj dva jajza inu dva
rumenaka, pęt shliz ſmętane, eno dobro
shlizo voloveh droshá, eno pametno
ręzh ſladkiga ſira, pol libre bęle mo-

ke, oſoli, ſturi teſtó, ga dobro
sgnedi, svalaj na perſt debęlo, rasręshi s'
obodzam sa kroſe, ali pa s' nosham na
bleke; Pomashi koso s' maſlam,
potręſi jo s' ribanim kruham, vloshi nudelne
na teſno, pulti jih gor iti, polì s'
toplenim maſlam, pokrì, pezi na
sherjavzi ſpod inu sgor.

89. Pezheni grieſovi nudelni.

Eno pęſt maſla rasbęli v' kosi, pol
frakla grieſa notri, puſti de ſe rumeno
shgè, kader je rumen, vlì notri en
polizh vręliga mlęka, puſti vręti, de
ſe sagoſtí; potle odſtavi, vlì v' ſklędo,
de ſe ohladí, inu ga męſhaj, de nebode
ſhtrukelzhaſt. Kader je hladno, vbì
notri 4 jajza, inu 4 rumenake popręd
dobro rastepene, permęſhaj 3 shlize
voloveh droshá, inu bęle moke, oſoli;
moko tako dolgo perdevaj, de ſe
teſtó naredí. Poſkuſi pa na to visho,
kdaj je moke sadoſti: namrezh omozhi
perſt v' ſuhi moki, vtakni ga v' teſtó,
kader ſe teſto vezh neperjęma
mozhnatiga perſta, je snamine, de ſi doſti
moke v' teſto djal, Gnedi teſtó en
zhas s' kuhalnizo v' ſklędi; Potle ga
deni na potręſeno dilo, rastęgni ga s'

rokami po dolgim, ręshi en perſt
ſhiroke nudelne, pogerni en pert na eno
drugo gorko dilo, potręſi jih dobro s'
moko, rasloshi nudelne na ploſk gori
na njo, poſtavi na en gorek kraj, jih
pogerni, puſti jih eno ſrędno ręzh gor
iti; potle vſakiga s' nosham po ſrędi
enmalo naręshi, jih zri v' rasbęlenim
maſli; kader na miſo daſh, potręſi s'
zukram.

90. Droshni krofi.

Deni v' ſklędo eno libro pogręte
moke, dvanajſt rumenakov, en frakel
ſmętane, tri shlize voloveh droshá,
oſem lotov ſtopleniga ſroviga maſla,
oſoli vſe, inu sgnedi teſto, svalaj,
ręshi s' glasam, ali plehatim obodzam,
snash nadjati v' ſrędo s' zukram kuhane
marelze, ali en drugi ſalsen; puſti
krofe gor iti, inu zri jih na maſli.

91. Sirni ſuho pezheni nudelni.

Deni v' ſklędo dvajſet lotov bęle
moke pogręte, eno unzho topleniga
maſla, dvę peſti ſladkiga ſira, tri
zęle jajza, pęt rumenakov, dvę shlize
mersliga mlęka, enmalo voloveh dro-

shá; narędi teſto, sgnedi, svalaj,
sręshi na bleke, puſti jih na gorkirn gor
iti. Pomashi koso s' maſlam; jo
nakladaj eno lęgo nudelnov, eno lęgo
ribaniga kruha, eno na drugo; pezi na
sherjnvzi, sgoraj naj bode mozhnishi
sherjavza, kakor ſpodaj.

92. Kuhana moknata jed, ali
pudding s' vinſkim ſhatoo.

Sa tri krajzerje zvetneh shęmel
sręshi na ſhtirvoglate majhene koſze,
namozhi jih v' enmalo ſladke ſmętane.
Sberi eno unzho veinberlov, tudi eno
unzho zibęb preręshi inu jem pezhke
venpoberi. Eno unzho ſroviga maſla
męſhaj v' ſklędi, potle permęſhaj tri
jajza inu tri rumenake; potle
permęſhaj shęmle, veinberle inu zibębe. To
savęsbi v' bęlo ruto, inu kuhaj na
perſtavleni mersli vodi eno zęlo uro. To
je moknata jęd ali pudding. — Vinſki
ſhatoo ſe tako naredí: vbì dvanajſt
rumenakov v' en lonez, gori vlì en
dober maſelz mersliga vina, deni sraven
unajno kosho od lemon odręsano, tudi
neſtolzhene ſladke ſkorie, katiro
oboje ſe potle venpobere; zukra deni kar
je prav, de bo sadoſti ſladko; to vſe

perſtavi eno zhetert ure popred k'
sherjavzi, pręden na miſo dajeſh; smiraj
męſhaj inu shverklaj, dokler nesavrè.
Potle deni moknato jęd v' ſklędo, jo
natakni al s' podolgaſto ręsanmi
mandelni, al s' piſtazami, zhęs vlì vinſki
ſhatoo, inu daj na miso.

X. Kuhanje, ali Koh.
93. Maſleni koh, ali máſlinek.

Dvajſęt lotov ſroviga maſla męſhaj
do rahliga v' ſklędi, vbì notri 16 jajz,
sraven tiga 12 lotov zukra. inu
sręsanih lemonovih lupkov; narędi okrog
en obod is teſtá, inu pezi pozhaſi.

94. Pluzhni koh.

Eno unzho putra rahlo smęſhaj,
dvę shęmle v' mlęki namozhi; pluzha
mehko ſkuhaj, drobno rasręshi; potle
jeh deni s' namozhenim kruham vred

v' smęſhano maſlo; smęſhaj vſe ſkup
dobro, vsami deſęt zęlih jajz, jeh vhì,
dobro rastepi, oſoli kar je prav;
permęſhaj en ſrakel dobre ſmętane,
drobno sręsaniga peterſhila, inu lupa od
lemón; to vſe ſkup męſhaj eno
zhetert ure; pomashi en pleh inu obod s'
putram, deni kuhanje notri, inu
pozhaſi pezi.

95. Kuhanje od pezheniga teleta.

Męſhaj v' ſklędi eno unzho putra,
permęſhaj eno unzho oluſhenih
ſtolzenih mandelnov, dva jajza, inu oſem
rumenakov dobro ſtepenih; pezheno
telęzhje meſo sręshi drobno, rastolzi
ga v' ſtopi s' v' mlęki namozheni
ſredízi od bęliga kruha; potle smęſhaj s'
sgoraj popiſanmi rezhmi; perdeni
sraven nękaj govejiga musga na koſze
sręsaniga; eno unzho preſejaniga
zukra, inu drobno sresaniga lemonoviga
lupka. Vſe vkup męſhaj eno zhetert
ure; pomashi pleh inu obod s' putram,
deni notri kuhanje, pezi pozhaſi,
potręſi s' zukram, pręden na miso daſh.

96. Kuhanje od beliga kruha.

En maſelz ſmętane vlì na bęliga
kruha sa tri ſolde, poſtavi na
sherjavzo, naj vrè, męſhaj per ogni, de ſe
raspuſtí, potle deni hladít: poſębej
meſhaj pol unzhe putra v' rahlo, notri
vbì dva zęla jajza inu deſęt rumenakov;
ozukraj, kar je prav, perdeni
lemonovga lupka, vſe ſkup smęſhaj. Na
pleh naredi en obod is teſta, notri
deni kuhanje, inu pozhaſi pezi.

97. Drugo kuhanje od beliga kruha.

Sribaj sa en krajzer bęliga krnha,
vlì gori en frakel ſmętane, puſti vręti,
de ſe ſkoro vſuſhí, potle deni noter
ſhęſt lotov putra, poſtavi na ſtran is
ogna hladit. Potle meſhaj, de ſe
vrahlá, vbi notri deſęt rumenakov, is
dveh jajz ſturi ſhęg, zukraj po tvoji
miſli, deni enmalo lupka od lemon.
Sturi obod is teſta, okoli pleha, vlì
kuhanje notri, ga pezi pozhaſi.

98. Kuhanje od kútn.

Eno unzho putra męſhaj na prav
rahlo; sa tri ſolde na resíne sręsane

ſrędize bęliga kruha namozhi v'
vręlim mlęki, puſti ohladiti, potle dobro
męſhaj poldrugo unzho luſhenih
ſtolzhenih mandelnov perdeni, tudi ſhęſt
zęlih jajz, inu ſhęſt rumenakov, vſe
dobro rastepi. Resane lemonove
lupke, eno unzho obarjeneh, otrębleneh,
olupleneh, inu mehko kuhaneh kútn
presheni ſkusi ſito, ozukraj, inu
perdeni ſladke ſkorie. Vſe ſkup męſhaj
eno zhetert ure, pomashi pleh inu
obod s' putram, nalì kuhanje notri,
pozhaſi pezi v' tortni ponvi, inu s'
zukram potręſi.

99. Naraſteno kuhauje od rajsha.

V' piſkri savrì en polezh mlęka,
kuhaj v' njemu eno unzho opraniga
rajsha, puſti ga pozhaſi vręti,
kuhaniga deni na ſklędo hladít, potle ga
tolzi v' rozhni ſtopi. Eno unzho maſla
męſhaj rahlo v' ſklędi, vajn deni
ſtolzheni rajſh, ſheſt lotov drobno
ſtolzhenih mandelnov, ſheſt lotov
preſejaniga zukra, lemonoviga lupka, pęt
zęlih jajz, ſhęſt rumenakov, dobro
raſtepenih. Vſe dobro męſhaj eno uro,
vlì na en pleh inu obod katira ſta
pomasana, pozukraj, inu pezi pozhaſi
v' eni rasbęleni tortni ponvi.

100. Kuhanje od rakov.

Skorio od ene shemle obręshi, jo
kuhaj na enim maſelzi mlęka ali
ſmętane, kakor panado, potle jo ohladi.
Potle narędi pol libre rakoviga maſla,
ga ohladi; potle deni v' kuhanje eno
unzho ſtolzhenih mandelnov, ſhęſt
rumenakov, pet inu dvajſet rakovih
vratov drobno sręsanih inu ſtolzhenih; ſe
męſha pol ure; potle ribaj eno limono
na zukri, ta zuker deni notri;
ozukraj po tvoji volji, narędi na eno
koſitarjaſto ſklędo obod is teſta, ga
ſpezi, pomashi ſklędo inu obod s' rakovim
maſlam; męſhanje vlì notri, pezi v'
rasbęlęni tortni ponvi tri zheterti ure,
daj s' zukram potręſeno.

101. Jeterno kuhanje.

Eno unzho putra męſhaj v' rahlo,
permęſhaj eno unzho ſtolzhenih
mandelnov, inu sa en krajzer v' mlęki
namozhene inu oshęte ſrędize bęliga
kruha, pol libre sręsaneh telęzhjeh
obarjeneh jęter, dva lota zitronata,
lemonovga lupka, zukra po eni permęri,
inu muſkatzvęta. Męſhaj vſe vkup poj
ure, ſturi s' maſlenim teſtam en obod

na pleh, ga sapezi, pomashi obod inu
pleh s' putram, vlì notri kuhanje,
pezi pozhaſi, potręſi s' znkram.

102. Ledvizhno kuhanje.

Eno telęzhjo ledvizo rasręshi,
sraven deni sa en krajzer v' mlęki
namozhene inu istlazhene ſredíze bęliga
kruha; potle męſhaj prav rahlo pol unzhe
putra, vbì notri en zęlo jajze inu dva
rumenaka, sręsane lupke lemonove inu
peterſhila. Vſe dobro męſhaj, pleh
inu obod s' putram namashi, kuhanje
notri deni, pokrì, daj sherjavzo sgor
inu sdol, sapezi rumeno, potręſi s'
zukram.

103. Jabuzhno kuhanje.

Oluplene jabuka dinſtaj, jih
preshmi ſkusi ſito; pol libre pretlazhenih
jabuk, poldrugo unzho putra męſhaj v'
ſklędi rahlo; permęſhaj eno unzho
oluplenih drobno ſtolzhenih mandelnov,
sręsanih lemonovih lupkov, deſęt
rumenakov dobro rastepenih. Od pęt
vsami bęlak, ga raſtepi, eno unzho
preſejaniga zukra, to dvoje permęſhaj
pozhaſi v' sgoraj popiſano kuhanje;

pomashi koſítarnizo inu obod s' ſrovim
maſlam, deni kuhanje notri, pezi ga
pozhaſi.

104. Raspeneno kuhanje.

Vsami v' eno ſklędo tri lote
preſejaniga zukra inu ſhtir lote v' zukri
vkuhaniga goshovja, ali Hezhepezh.
Rastepi ſhtir belake v' ſnęg, jih deni
notri, meſhaj vſe ſkup eno zhetert
ure. Pomashi pleh s' ſróvim maſlam,
deni kuhanje gori, pezi pozhaſi v'
tortni ponvi, potręſi s' zukram, daj na
miso.

105. Jabuzhno kuhanje, drugazhi.

Sa velikoſt eniga jajza preſejaniga
zukra deni v' lonez, gori dva
rumenaka; męſhaj eno zhetert ure; ſpezi dva
muſhanzgarja, otrebi lepo, deni jih
med męſhanje, inu meſhaj ſhe eno
zhetert ure, Potle naredi od eniga
jajza en ſneg sraven, tudi lemonove
lupke, inu ribaniga kruha, kar ſe s' tręm
perſtmi sagrabi, smęſhaj, vlì v' eno
kosízo, pozhaſi per mali sherjavzi
pezi, inu hitro daj na miso, de nevpade.

106. Kuhanje od ſhuke.

Sberi koſti od eniga koſza
pezhene ſhuke, inu odberi kosho prozh;
ribje meſo drobno s' nosham raſękaj.
Potle ſkuhaj sa tri ſolde bęliga kruha
ſredíze na mlęki, kakor ena panada,
puſti ohladiti. Timzhaſi męſhaj
ſroviga maſla v' ſklędi do rahliga, vbì
notri ſhtir rumenake inu tri zęle jajza,
perdeni ohladeno panado, rasſekano
ſhuko, enmalo lemonlupka, inu zukra.
Pomashi pleh inu obod s' putram, vlì
kuhanje notri, pomashi s' ſpęnenim
bęlakam, potręſi s' zukram, inu pezi v'
tortni ponvi.

107. Sroviga maſla kuhanje.

Sroviga maſla ali putra pol libre
męſhaj do rahliga, vbì notri pętnajſt
rumenakov popręd drobno rastepenih,
ozukraj, męſhaj pol ure, perdaj
sręsaniga lemonlupka. Pezi, kakor
druge do sdaj popìſane huhanja.

XI. Pezhene meſne jędi.
108. Jelenovi koſez per repi v'
polivki pezhen.

Kader dobiſh jelęna per rępi, al
per ſtegni, inu ga dalaj hraniti ozheſh,
le dobro obvarje v' jeſihi na to visho:
jelęnovo meſo puſti v' zhiſti vodi
leshati dvę ure, potle dobro operi,
poloshi v' en ſhkafez ali drugo globoko
poſodo, nalì hudiga jęſiha, perdeni
lorbarjoviga pęrja, diſhave, inu pnſti
pokrito ſtati. Obſtojí tri tędne. Ako
je velik koſ jęlena, je bolſhi de ſe v'
pezhi, kakor na rashni pezhe, inu ſe
navlęzhe s' ſhpeham, dęne v' ponvo.
inu ſe ſpezhe do dobriga s' ſrovim
maſlam. Se sna tudi ſhe enmalo s'
jeſiham políti, kader ſe pęzh dęva.

109. Goveje po anglejſko.

Déni en lęp koſ govejiga v' koso,
perdeni mushgan, ſhpeha,
prekajeniga mladiga preſizha, nagelshbize,
muſkatzvęta, lorber pęrja, zhebula, le-

mon lupka, enmalo jęſiha, inu goveje
shupe; perſtavi, puſti pozhaſi gręti;
kader je mehko, vsemi ven, odzędi
maſhobo, poſtavi ozejeno meſo ſpęt v'
kosi na sherjavzo, perdeni ſhtir
kuhavnize moke, enmalo kiſle ſmętane,
perlì shupe, puſti dobro vręti; pręden na
miso daſh, prezedi polivko ſkusi
ſítize, poſnami maſt prozh; deni meſo v'
ſklędo, ga polì s' poſnęto polivko.

110. Skrito meſo, ali mulpret.

Goveje ſkrito meſo ozhędi, ga
na ręsine sręshi, tolzi kakor
karmenadelze, potręſi ſolio, inu ribanim
kruham, potręſi s' ſtolzhenim brinjam.
Poſębej raspuſti enmalo putra v' eni
kosi, v' tim ſtoplenim maſli ręsíne
omozhi, potręſi s' ribanim kruham,
pokladaj na mręsho, inu jeh pezi na
sherjavzi, kakor telęzhje karbenadelze.
Poſębej rasręshi kàpar, ali pa
ſmèrzhike na drobno, ozri v' kosi na ſrovim
maſli, perlì shupe od ſuhiga preſizha,
okiſaj s' ſemono, inu polì v' ſklędo
djane pezhene ręsine od ſkritiga
meſa — Se snajo tudi tę resine duſhiti
v' kosi na visho, kakor je popred Nr.
109. rezheno od govejiga po anglejſko,
inu ſe dajo na miso v' laſtni polivki.

111. Divjázhino ohraniti bres jeſiha.

Divje meſo ſe narpred potręſe
ſolio, ena bęla ruta ſe omozhi v' jęſihi,
v' njo savie meſo, povęshe, inu na en
kraj obęſi, ker hladna ſapa v' ſęnzi
ſkusi vlęzhe. Kader ſe ima pezhi, ni
drugiga tręba, kakor oprati, inu
narediti, kakor grę. Tako ſe ohrani tudi
telęzhje inu govędje.

112. Visha ſoknato pezhenko ſpezhi.

Nad pezhno ponvo ſi puſti
narediti od kovazha en pokrov is shelęsniga
pleha s' pervihanim robam. Kader
ozheſh meſo pezhi, pezkęnko ali prato
imęti; deni meſo v' pezhno ponvo na
trinogi nad sherjavzo; kader ſe sazhne
dobro pezhi, deni gori pokrov, inu
najn sherjavze. Vezhkrat odkrì,
pezhęnko obrazhaj inu polivaj. Na to
visho poſtane pezhenje ſoknato, inu
bolſhi, kakor bi ga v' pezhi pękel. V'
taki ponvi s' sgornim pokrovam snaſh
pezhi sajza, telęzhje, ſvinſko plezhe
inu rębra, inu druge perutne shivali.
To je dobro goſpodinſtvo, pezhęnka
je perjętna, ſoknata ; vender neposabi,
de ſe more pezhi na zhiſti sherjavzi.

113. Dobra govedja pezhenka.

Obęſi dva al tri dni goveje meſo
na hladno ſapo; potle ga tolzi v'
mehko, navlezi ga ſpeham prav goſto.
Potle s' moko potręſi, pezi v' kosi s' ſrovim
maſlam, polivaj ga dobro. Kader je
rumenu, perlì goveje shupe, jęſiha,
inu kapare; tako naj ſe tri ure kuha.
Daj vſe ſkup na ſklędo; sraven ſe sna
djati lemonlupka.

114. Skrito meſo drugazhi.

Oſoli molprat ali ſkrito meſo;
naręshi v' shelęsno koso maſhobe,
musga, mladiga preſizhoviga, ſpeha,
diſhave ali gvirza, diſhęzhih ſęliſh,
lemon lupka, zhebula, enmalo jęſiha,
poſtavi koso na sherjavzo, raspuſti tę
rezhi; kader je vſe rastopleno, deni
ſkrito meſo notri; zhes nekaj zhaſa
perdeni kiſle ſmętane inu kápar; inu
puſti, de ſe pozhaſi pezhe; kader je
mehko perdaj rasſękane ſardęle inu lemon
lupka; tudi od ſuhiga meſa shupe;
puſti dobro povręti.

115. Kravje vime pezhi.

Kravje vime perſtavi s' vodo inu
ſolio kuhat v' mehko. Potle ga sręshi
na koſze, povalaj v' moki, inu pezi
v' ſrovim maſli, de poſtane rumeno.
Kęr ſe more dolgo kuhati, ga je tręba
pred ta dan, al takrat kader je sa
druge rezhi ogin, perſtaviti.

116. Telezhje ſtegno, ali ſhlegel.

Telęzhje ſtegno ſe s' debelmi
ſhpehovmi koſzi navlęzhe, tudi s' ſuhim
mladiga preſizha, inu shalblam, oſoli
ga. Deni v' koso ſhpeha, preſhute,
selenja, lorber pęrja, basilke, lemon
lupka, ingverja, popra, muſkat zvęta,
nagel, shebíz, zhebule, jęſiha, en
maſelz kiſle ſmętane; deni na tę rezhi
telęzhje ſtegno, polì s' kiſlo ſmętano;
koso pokrì, daj sherjavze sgor inu
ſpod, pezi inu duſhi ga pozhaſi,
vezhkrat ga polì s'polivko, katira ſe od
njega natęka, de lępo farbo dobí,
kakor bi na rashni pezhen bil. Kader je
ſkoro mehek, perlì shupe, de savrè;
potle vsami ſhlęgel ven, posnami maſt
is polivke, polivko prezędi v' drugo
koso, deni ſhlęgel ſpęt notri, de en-

krat savrè, daj na ſklędo. Ako Zheſh,
snaſh perdjati auſtrig, al miſhelnov.

117. Kapún, al purman s' auſtrigami
nadevan.

Duſhi ali dinſtaj auſtrige,
krompirja, telęzhji ſękani perſnik, inu
ſękakane nebęſa v' ſrovim maſli; to
predeni v' eno koso, perlì shupe, de ſe
povrè, oſoli, daj diſhave, potle puſti
ohladiti. S' tim nadęvaj kapuna, ga
sashi; potli deni v' eno veliko koso
ſhpeha, preſhute, telęzhjiga, zhebula,
lemon lupka, gvirza, ſelenja; deni
kapuna notri, de ſe pozhaſi duſhí. Kader
je rumen inu mehek, ga ven vsami,
v' koso perlì shupe, puſti polivko
ſarno vręti; kapuna deni v' drugo koso,
najn prezędì polivko ſkusi ſito;
poſtavi na sherjavzo, de vrè do dobriga.
V' to polivko ſe snajo tudi auſtrige
djati, al ſhe sraven krompir.

118. Meſo od ovz inu jágnet.

Koſ per rępu od ovz ſe sna
nareriti, kakor ſe nareja od jelęnov, ali
pa ſpezhi ſam na ſebi. Tako tudi od
jágnizhov. Is herbta ſe ſturę karmena-

delzi. Stegno ſe paza, s' ſpeham
navIęzhe, inu na rashni pezhe; ali pa
naſolí, inu prekadí. Drob ſe kuha v'
ohravti. Glava ſe oſolí, prekadí, inu v'
rępi kuha. Noge ſe povalajo v'
rastepenih jajzah, inu moki, inu na maſli
ozró.

XII. Salata.
119. Kútine sa ſalato.

Olupi lępe kútine, preręshi zhes
ſrędo, serna venistrębi; prekuhaj na
vodi, de poſtanejo enmalo mehke,
kader jeh potipaſh; odlì vodo, perlì
vina inu zukra, jeh do mehkiga kuhaj,
na ſkledo rasſtavi; v' ſok ali soſ deni
lemonovih lupkov, zęle ſladke ſkorie,
nagelshebíz; puſti, do ſe goſto vkuha,
prezędi, inu vlì na kútine. One ſe
potle po verhi obloshę s' podolgaſto
ręsanmi mandelni, inu s' víſhnami.

120. Viſhne sa ſalato.

Eno unzho zukra deni v'
meſingaſto ſklędo, inu eno shlizo vode na
sherjavzo, de savrè; potle déni notri
tri uhzhe víſhin, puſti pozhaſi vręti,
de ſe mehko ſkuhajo. Potle jeh ven
vsdigni s' pęnenzo na eno ruto al
ſítize, de ſe ſok odlozhi. Deni jeh na
ſklędo; ſok puſti vkuhati, de bo,
kakor sholza; ga prezędi, zhes vìſhne
vlì, vſe poſtavi na hlad. Snaſh s'
enmalo sręsanim lupkam od lemon
potręſti.

121. Lashka ſalata.

Vsami marinirane ribe, rasręshi
jeh zhędno v' ſklędo; potle Iępe
olivke, po dolgim sręsane ſardęle. S' tim
naloshi ſklędo; je laſhka ſalata.

122. Pomeranzhna ſalata.

Pomeranzhe sręshi na kolęſza,
obloshi ſklędo s' njimi, potręſi s'
zukram, inu ſlęherno kolęſze obloshi s'
eno kuhano vìſhno.

123. Salata ſrovih jabelk.

Oluplene Iępe jabelka taſelne s'
imęnam poloshi v' merslo vodo, de bęle
oſtanejo; ręshi jih v' tanke podolgaſte
ręsine, s' lemono obribaniga zukra,
gori natręſi, portugeskiga ſoka ali shofta
perdaj, inu smęſhaj; je ſalata narejena.

124. Kuhane jabelka sa ſalato.

Jabelka tafelne olupi, zhes ſrędo
preręshi, istrębi, v' merslo vodo deni.
Vsami męſingaſto koso, ali kufręno,
deni notri zhiſte vode inu enmalo
vina, en kóſez zukra, de bo ſladko,
kar ſe ſpodobi ; tudi enmalo ſladke
ſkorie zele, inu lemón lupka. Potle deni
jabelka notri, pokrì, pſlti jih kuhati,
de ſe mehki zhutio, kader s' kuhaluizo
potípaſh; vender, pręden ſe
raskuhajo. Pokladaj jih po verſti v' ſklędo;
potle puſti polivko v' kosi ſhe enmalo
povręti, jo slì zhes jabelka, puſti vſe
ohladiti; je ſalata dobra,

125. Repunzlova ſalata.

Zhędna opprana ſalata ſe vloshi na
ſklędo, v' ſrędo ſe poſtavi en kuhani

kavlifior. Terdo kuhane jajza olupi,
belak peſębej drobno rasſękaj, inu
rumenake poſębej; tudi drobno rasſękaj
kuhano pęſo; s' tim ſękanjam narędi
kúpzhike po ſalati ſemterkje po lępi
verſti, eden sa drugim; oſoli, daj olja
inu jęſiha ſhe popred preden ſekanje
gori rasloshiſh.

XIII. Torte.
126. Mandelnova torta.

Vbì v' en pozínen lonez ſhęſt jajz,
inu ſhęſt rumenakov, poſtavi lonez na
en trinog nad majheno sherjavzo,
rastępi jajza nad sherjavzo, inu puſti, de
enmalo mlazhno poſtane. Potle
prezej vsemi od ogna, rastepi jajza, de
poſtanejo prav goſte; deni potle notri
pol libre preſejaniga zukra, inu od ene
lemone drobno sręsaniga lupka,
męſhaj ſkup de ſe sgoſtlí; potle deni
notri eno libro drobno ſtolzhenih
mandelnov, męſhaj tako dolgo, dokler nebo-

de nizh svalka ali ſhtrukelza. Dalaj
na plitvi zinaſti ſklędi rastepi belák od
ſhęſt oſtalih jajz s' leſęnim nosham, de
ſe ſpęnio; inu notri v' lonez permęſhaj;
tako je omęſa sa torto ſturjena. Obod
inu pleh dobro pomashi ſrovim maſlam,
inu s' ribanim kruham potręſi, vlì
omęſo notri; pokrì, daj sgor inu sdol
majhino pozhaſno sherjavzo. Kader je
torta pezhena, obręshi s' nosham okoli
oboda, de ſe obod od torte odlozhi;
potle jo podręshi od pleha. Pokri
plitvo ſklędo s' okroshnikam ali talerjam;
preverni torto s' obodam inu pleham
vred najn.

127. Navk, kako ſe v' zaker hodi s'
modlam, inu poſodo sa Torte inu
sa kuhanja.

Vſa poſoda plehata, koſitarjaſta,
kufręna, inu męſingaſta ima zhędna,
ſuha, inu pred rujò varna ohranena
biti. Kader eno ali drugo potrębujesh,
jo pomashi s' maſlam ſrovim al
kuhanim, potle potręſi s' drobtinami, kar
ſe jeh perjęti ozbe; potle snaſh
pezhi, zręti, inu notri dęlati, kar ozheſh,
pojde vſe rado ven.

128. Visha zukreni ſneg na torto
narediti.

Deni v' lonez eno unzho
preſejaniga zukra, belak od eniga jajza,
enmalo roshne vode; męſhaj ſkup, de
ſe sgoſtí. S' tim snaſh ſneg naręditi,
na karkol ozheſh. Kader je torta shę
enmalo ohladena, jo s' tim zukrenim
ſnęgam oblì ali prevlęzi, inu proti
ognu dershi, de ſe poſuſhí. Tudi snaſh
tako ſnęg perpráviti: rastepi 2 ali 3
bęláke, de ſe ſpęnio, vmęſi notri
preſejániga zukra, perſipaje po malim med
męſhanjam, ne pa vſe naenkrat; inu
męſhaj le na eno ſtran, dokler poſtane
prav goſto. Ta ſnęg netezhe doli, je
dober sa viſoke torte, inu oſtane
gori, kamerkol ga prevlęzheſh; potle jo
snaſh potręſti s' preſjanim zükram,
inu jo poſuſhi v' pezhi. — Ako ozheſh
rudezho ſarbo imęti, deni notri
meſhanje al kermes, sa rumeno shefrana,
sa rujávo zhokolade; vſe popred na
prah ſtolzheno inu permęſhano. Sa
seleno farbo deni deſęt sern kaſè v' pol
jajzhniga belaka namakat, v' zhaſi
enmalo premęſhaj bode v' eni ali dvęh
urah selena ſarba, katira ſe med
zukreni ſnęg permęſha.

129. Od obodov ali obrozhov is pleha
sa torte.

Ti obodi ſo dobri sa vſe torte,
inu tudi sa druge ſtvari pezhi. Obod
naj bo ſaj ſhtir perſte viſok , inu na
okroglo proſtóren; konzi nimajo biti
vkup sliti, ampak proſti sa vezh ali
majn ſtiſniti, kakor ima vęzhi al
majnſhi torta biti. Na tim ſtiſnenim męſti
ſe samashe s' enim na vodi ſturjenim
teſtam od moke; ſe prevęshe s' nitjo,
de neodjęna. Obod ſe dene na pleh,
na dno en okroglo vręsan papir; obod
inu papir ſe s' maſlam dobro pomashe,
s' moko ali s' drobtinami potręſe.
Pezhena torta ſe ob obodi s' nosham
podręshe, obod prozh vsame, inu tudi
papir odlozhi. Sa torte snajo tudi
druge shlaht modli biti, katiri ſo nalaſh
narejeni al po podobi ene dínje, al s'
votlino v' ſrędi, al kakerſhnekol podóbe
ſe sa ſharkelne dęjajo. Obod neſmę
nikol polhen biti, temuzh ſe proſtor
puſtí, kar ſe vę, de bo torta ſe naraſla.

130. Zherna kruhna torta is zhokolade.

Vsami 8 zęlih jajz, inu 10
rumenakov, jih rastepi, de bodo goſti, ka-

kor kaſha; notri deni pol libre
preſaniga zukra, inu ſpęt smęſhaj; potle pol
zęgla drobno sribarie zhokolade, eno
unzho ſtolzhenih mandelnov, enmalo
nagelshebíz, ſladke ſkorie,
muſkatzveta; vſe to męſhaj; sadnizh ſhtir lote
sribaniga ajdovnika, ali ajdoviga kruha
notri permęſhaj; inu ſpezi v' obodi.

131. Ajdovnikova torta, drugazhi.

V' ſklędi vmęſhaj dobro poldrugo
unzho ſroviga maſla, potle vbì notri
14 rumenakov eden sa drugim med
vędnim meſhanjam smirej na eno ſtran;
potle vmęſi lępiga preſjaniga zukra pol
libre, vmęſi ga pozhaſi per perſhízah,
tudi dvę peſti oluſhenih ſtolzhenih
mandelnov, ſladke ſkorie enmalo inu
lupka od lemón. Po tim rastepi belák od
jajz na pęne, inu tudi notri vmęſhaj;
sadnizh vmęſi notri per peſtęh
ajdoviga sribaniga kruha tri unzhe, ſhe
enmalo męſhaj, inu prezej pęzh deni v'
obodi, ali v' modli, kakerſhnim ozheſh.

132. Torta is bele ſhterke.

Od 8 jajz vbì rumenake v' en
pozlneni lonez, beláke pa na eno plitvo

ſklędo poſębej. Rumenake rastepi na
tanko, potle eno libro preſejániga
zukra pomalim per peſhízah smiram na
eno ſtran notri vmęſi, zhe imaſh eno
shlizo roshne vode notri deni, tudi
enmalo ſtolzhene kręſbe ali
kardemona. Belák od jajz poſebej na plitvi
ſklędi pę@aſto rastepi, inu sraven
notri smęſhaj. Sadnizh ſe Iępe preſejáne
ſhtęrke per poll eneh peſhízan pozhaſi
vmęſi; inu v' obod dęne, tèr v' pęzh.

133. Prepezhenki, ali biſkoti is torte.

Vbì 12 rumenakov, męſhaj jih v'
globoki parſtęni ſklędi, sribaj ene tri
luſhíne od lemon lupka, deni jih v'
rumenake, inu enmalo roshne vode,
zhe jo imaſh; potle eno libro
preſejaniga zukra per pęſtęh notri vmęſi.
Potle męſhaj, dokler ſe sazhnè enmalo
vsdigovati; tedaj rastepi oſtale 12
belake v' pęne, jih notri samęſi; sadnizh
perſipaj per peſhízah eno libro
preſjane ſhterke, pozhaſi męſhaj; inu
prezej v' en podolgaſti model deni per
malim pozhaſi pèzh; potle sręshi na
ręsíne, deni ſpęt v' pęzh tę resine na
enim plehi, de ſe prepezhejo; inu to
ſo prepezhęnki ali tortni biſkoti.

134. Peſkaſta torta.

Vmęſhaj eno libro ſroviga maſia
s' dvema rumenakma, de poſtane
kakor goſta ſmętana; potle vbì notri tri
zęle jajza, sribaniga lemon lupka, inu
eno libro preſjaniga zukra. Vſe vkup
męſhaj na eno ſtran, sadnizh eno
libro preſjane Iępe ſhtęrke vmęſi; inu
deni v' obod pézh.

135. Peſkaſta, ali kruhna torta,
drugazhi.

Srędízo ajdoviga kruha poſuſhi, de
ſe bo dala v' rozhni ſtopi, ali
moshnarji ſtolzhi, ſtolzheno preſej; vſami v'
eno globoko parſteno ſklędo 16
rumenakov, inu dobro męſhaj; potle
sríbaniga lemon lupka, inu tri unzhe
preſjaniga zukra, vſe smiraj na eno ſtran
dobro męſhaj, dokler kripko poſtane,
inu ſe enmalo vsdigne. Potle ſpęni
bęlake, notri permęſhaj; sadnizh deni
notri poldrugo unzho, to je 12 lotov
preſjaneh drobtín ajdoviga kruha, ſhe
enmalo pomęſhaj, inu deni v' model
pezh.

136. Od Zheſhin kuhanje.

Tri unzhe maſla męſhaj, de
poſtane kakor kaſha; dalaj pol libre
ſtolzhenih mandelnov, tri ręsíne ali
ſhnite v' mlęki namózheniga kruha,
enmalo zukra, ſolí, ſladke ſkorie, muſkat
zvęta, 16 dobro rastepenih jajz, to
vſe dobro v' maſlo vmęſhaj. Potle
vsami eno ręzh Iępeh zhęſhin, kar ſe
tebi prav sdí; ſe neſmę nizh vęzh s'
zhęſhnami męſhati; ampak jeh ſamo
premęſhaj, inu v' model pèzh deni.

137. Hitra torta.

Pol libre ſroviga maſla, eno
unzho zukra, pol libre rajshove moke,
inu en rumenák, tari ali ribaj v'
rozhni ſtopi ali moshnarji prav dobro;
potle vlì na zvetno moko na dílo; ſturi
dva debęla podpláta is teſta; en
podplat deni na pleh, potle gori namashi
vkuhanja ali ſalsna, inu pokri s'
drugim svalanim podplatam, obręshi
okoli; samashi s' belakam, inu tudi s'
belakam po verhi pomashi; potle pezi al
v' tortni ponvi, al v' pezhi.

138. Viſhnova torta.

Naredi sa eno unzho maſleniga
teſta is moke inu ſroviga maſla
vkupsgnédeniga, ga svalaj sa en noshovi
rob debęlo; ſturi is njega en podplat
na pleh, obod deni gori; ob obodi
ſturi okol sa dva perſta viſok obrozh is
svalaniga maſlenigi teſta; notri
naloshi viſhne. Smęſhaj ſkup prav dobro
eno ręzh kiſle ſmętane, ſhtir
rumenaka, inu ſhtir lóte zukra; to vlì zhes
viſhne, potreſi zukra na verh, inu
pezi pozhaſi.

139. Torta bres jajz.

Oſem lotov ſroviga maſla dobro
męſhaj; potle permęſhaj eno libro
ſtol@henih mandelnov, dvanajſt lotov
preſjaniga zukra, ſhęſt lotov zvetne
moke, inu od ene lemone sręsaniga
lupka, inu notri istlazheni ſok od tę
lemóne; potle ſe plen obloshi s'
oblatmi, na nje ſe namashe polovíza teſtá;
najn ſe dene, karkol ſe polubi; po
verhi ſe dene druga polovíza teſtá, inu s'
oblati obloshí, inu s' piſtazami
natakne. Kader je pezhena torta, jo is
oboda vsemi, inu zukreni ſnęg na njo
narędi; ter ſpęt v' pezhi poſuſhi.

140. Grahova torta.

Męſhaj rahlo eno libro putra,
deni vaju 20 jajz rumenake, inu lę od
deſęt bęlake, męſhaj dobro; potle pol
libre preſejániga zukra; lemon lupka,
ſladke ſkorie, inu muſkatzvęta eno
malo ręzh. Med to ſe dęne eno libro
kuhaniga, inu kar je mogozhe narbol
ſuhiga ali odzejeniga, inu ſkusi ruto
ali ſito pretlazheniga graha; potle
męſhaj ſhe zhetert ure. Potle narędi en
tanki podplat na pleh is tanko
svalaniga maſleniga teſta ali puterteig;
sgoraj popiſano męſhanje deni notri, inu
pezi pozhaſi.

141. Peſna torta.

Narpręd naredi puterteſtó. Potle
ſkuhaj nakerhlane lepo rudęzhe pęſe v'
mehko, kakor kaſha, perdeni sraven
enmalo zukra, ſladke ſkorie, ſolí, inu
vina; ter ſe puſtí ſhe en zhaſ kuhati.
Kader ſe ohladi, ſe namashe na
maſleno teſtó na pleh, ſe pokríe s'
maſlenim teſtam, po verhi pomashe s'
rumenakam, inn pozhaſi ſpezhe. Jo
potręſi s' zukram, dokler ſe pezhe; al
pa zukręni ſnęg gori narędi.

142. Kaſtánova torta.

Sręshi drobno 14 pezhenih Iuplenih
kaſtánov. Męſhaj poldrugo unzho
ſroviga maſla s' eno unzho ſtolzhenih
mandelnov, s' 18 lotmi preſjaniga zukra,
tri zęle jajza, inu pęt rumenakov,
lemon lupki, inu s' kaſtanjam. Deni vſe
na pomasani pleh inu obod.

XIV. Ribe.
143. Duſhéna, ali dinſtana riba.

Shęſt ſardel operi, inu keſhíze
odberi, jeh sręshi na drobno; ravno tako
sręshi enmalo peterſhila, zhebula,
lemon lupka; deni vſe v' koso, sraven
en koſ ſroviga maſla, inu na koſze
sręsano ribo; to poſtavi na sherjavzo,
pokrì, puſti de ſe duſhí; riba da ſama
vodo, vender proti sadnim perdeni
enmalo kiſle ſmętane, puſti ſhe ſkup
savręti, je dobro.

144. Nadevana ſhuka.

Druge majnshi inu ſlabiſhi ribe
otrębi od koſtí inu od koshe, rasſękaj
jeh, inu permęſhaj v' eno unzho
maſla, tudi tri rastepene jajza, ene
ſtroke zheſna, sribaniga kruha,
muſkatzvęta, sręsanga peterſhíla, inu ſolí.
To smęſhanje nadęvaj v' eno veliko oſhoh-

tano inu istrębleno ſhuko; kar tiga
maſhenja oſtane, podęlaj inu svalaj
na majhene zmoke. Potle deni ſhuko
inu zmoke v' eno podolgaſto ponvo s'
ſrovim maſlam na sherjavzo, de ſe
rumeno ſpezhe. Sadnizh perlí eno
ręzh vina, lemon lupka, muſkatzvęta,
ribaniga kruha; puſti en zhaſ vręti, inu
daj na ſklędo, vſeſkup ribo, zmoke,
inu polivko.

145. Karpi v' zherni polivki.

Preręshi oſhohtaniga karpa po
herbti, vlì vajn jęſiha, inu puſti krì inu
jęſih tezhi v' eno ſklędizo, otrębi sholz
od jęter, drob deni ſpęt v' karpa, ga
nimaſh nizh prati, temuzh oſoli, na
koſze sręshi, puſti en zhaſ v' ſoli
leshati, pomashi koso s' maſlam,
poloshi notri ribo, na njo lorber pęrja,
ſhatraja, zhebula, petershil@ @reníne,
korenja, ſtolzhene diſhave, shefrana,
enmalo zęliga ingverja, nalì pol vode
pol jeſiha de ribo vtopí; puſti na
sherjavzi vręti ene pol ure. Potle ribo
deni von na ſklędo; narędi en rumeno
preshgahje, sabęli s' njim polivko od
karpa v' kosi, ker ſe je duſhil ali
dinſtal; zhe je pregoſta, perli enmalo

grahove shupe; potle vlì notri v' jęſih
perſtresheno ribjo kri, puſti savręti;
potle jo na karpa ſkusi ſito prezędi;
puſti ſhe ſkupej vręti, inu pertręſi
sręsaniga al zęliga lemon lupka.

146. Karp v' ſardelnim ſoki.

Oſhohtani karp ſe otrębi, na
koſze sręshe, enmalo v' ſoli puſtí; koso
s' maſlam pomashi, deni v' njo
peterſhila korenín, korenja, zhebula,
loberja, ſhatraja, ſtolzhene diſhave, inu
ribo; nalì zhes njo na enake dęle vina,
jęſiha inu vode, puſti jo pokrito pol
ure duſhíti na sherjavzi; operi tri
ſardęle, sręshi jeh s' peterſhilam inu
lemon lupkam prav drobno, rasbęli
ſroviga maſla sa velikoſt eniga jajza v'
eni kosízi, pertręſi dvę shlize moke,
premeſhaj, kader ſe rumeno sazrè,
deni ſardele notri, smęſhaj. Kader je
riba sadoſti mehka, jo vsami is kose na
ſklędo; ſok od nję prezędi v' kosízo na
ſardęle; oboje ſkup vlì na ribo.

147. Karp v' polivki, ali v' ſoki.

Oſhohtaniga karpa otrębi, na
koſze sręshi, v' zhiſto vodo en zhaſ po-

loshi, oſoli; deni v' eno koso ſroviga
maſla, drobtín, podolgaſto ręsaniga
lemon lupka, sręsaniga rosmarína,
lorber pęrja, en zęl zhebul s'
nagelshbizami nataknen, kapare, inu ribo karpa
gori; kakor ſi pod ribo djal, take
ſtvari tudi po verh nję natręſi, pokri,
puſti en zhaſ na sherjavzi duſhíti; potle
en pitni kosarz vína perlì, ſok od pol
lemóne; jęſiha kulikor je tręba kíſati,
rędke zhiſte grahove shupe; ſpęt
pokrì, de ſe duſhí; sloshi ribo v' ſklędo,
ſok pa na njo prezędi.

148. Pezhéna ſhuka.

Oſhohtana ſhuka inu istręblena ſe
oſuſhi s' bęle ruto, povala v' moki,
inu v' podolgaſti ponvi na enmalo
ſroviga maſla pezhe. Kader je na eni
ſtrani pezhena, ſe na drugo preverne,
inu zhe je tręba, s' maſlam pomashe,
de ni ſuha inu ſe nesashgè.

149. Shuka v' hrini.

Shuko ſkuhaj, de bo viſhnova;
polivko hrinovo sazhni dęlati, kader je
riba perſtavlena. Dęlaj jo na to visho:
sa kulikor ludí je riba, tulikaj po dva

lota putra vsami, ga rastopi, moke
permęſhaj, kader ſe moka sazhne
rumeníti, perlì vode, kar ſe tebi sdí.
Potle perdaj enmalo jęſiha, zukra,
naſterganiga hrína, ſtolzhene ſladke
ſkorie, nagelshbíz, inu lemon lupka.
Kader je riba ſkuhana, inu na ſklędo
djana; ſe poſtavi nad en piſker al kótel
s' vręlim kropam, riba ſe potręſe s'
naſterganim hrinam, ſtojí pol zheterti
ure nad kropam, de hrin v' ribo
vlęse s' ſvojim duham; potle ſe una
poſębej narejena polivka vręla zhęſ slíe.

150. Stokfiſh s' ſhuko nadevan.

Dvę libre ſtokfiſha ſkuhaj, oſoli;
poſębej kuhaj ſhuko v' oſoleni vodi,
kuhano sberi inu vſe koſtí odtrębi,
sraven deni peterſhíla, moke, zheſna al
lúka, enmalo v' mlęki namózheniga
inu oshętiga kruha, dva einrírana
jajza; to vſe drobno rasſękaj. Pęt lotov
maſla s' dvęma zęlima jajzma męſhaj,
v' to deni ſękanje, oſoli; potle
pomashi eno ſklędo s' maſlam, potręſi s'
kruhovmi drobtinami, vloshi notri
ſtokfiſh, ga pręvlezi po verhi s' popręd
popiſanim męſhanjam, de bo veſ pokrít;
deni okoli obod, poſtavi nad sherjav-

zo, pokrì, na pokrov tudi sherjavzo;
naj ſe eno zhetert ure pezhe; sadnizh
vsami obod prozh, inu daj ſklędo na
miso.

151. Shuka v' miſhelnih.

Otrębi ſhuko, sręshi na koſze,
deni jo v' koso, notri nalì pol vode pol
jęſiha, en zhebul, ſolí, inu diſhave;
puſii vręti pol zheterti ure. Poſębej
narędi polivanje ali miſhelovi ſok
tako: operi pętdeſęt miſhelnov s' vinam,
deni v' kosízo en koſ ſroviga maſla,
notri miſhelne, pokrì, puſti jih en zhaſ
duſhíti; potle vsami od sherjavze,
otrębi tri ſardęle od koſtí; ſardęle, inu
enmalo peterſhíla, zhebula, zheſna,
inu lemon lupka sręshi drobno;
rastopi sa en oreh ſroviga maſla v' kosizi,
permęſhaj enmalo moke de ſe v' maſli
sarumení; rasręsaniga ſtręſi notri;
vmęſhaj, perlì grahove shupe, inu
enmalo ſoka, katirga je ſhuka od ſebe
dala; smęſhaj, puſti dobro vręti; deni
ſhuko v' ſklędo, potęgni mertvo kosho
is nję doli; polì jo s' miſhelni, inu
s' tim popiſanim ſokam, inu puſti
enmalo vſe ſkup savręti.

152. Pezhen Som, inu Sulz.

Som, ali pa ſulz ſe v' koſze
sręshe, opere, inu s' ruto poſuſhí. Potle
ga s' maſlam pomashi , s' muſkat
oręham potręſi, inn nad sherjavzo na
mręshi pezi. Zhes ſulza snaſh tudi eno
polivko narediti: otrębi nękitere
ſardęle, jeh tanko rasſękaj, deni v' kosizo,
na nję deni en kosarz vode, inu en
koſez ſroviga maſla, oshmi gori ſok
od ene lemone, puſti kuhati na
sherjavzi. Pezheniga ſoma deni v' ſklędo,
inu ga s' tim polivanjam oblì.

153. Liſka v' rujávim polivanji.

V' kosi puſti savręti jęſiha inu
vode, inu en zhebul, s' tim vręlim
kropam otrębleno liſko dvakrat popári, de
duh sgubí. Potle jo naſhpíli, inu
naſoli. Pomashi eno koso s' maſlam,
deni v' koso en zhebul, enmalo korenja,
peterſhil korenine, sèlene, mnke,
lorber pęrja, ſhatraja, ingverja, deſęt
sern zęliga popra, diſhave, dva zęla
muſkat zvęta, od lemone lupka; na
vſe to poloshi líſko, pokrì, deni na
sherjavko, vzhaſi jo oberni, inu
kadar je rumena, jo s' moko enmalo po-

tręſi, ſhe enmalo na sherjavzi puſti,
potle vlì eno sajarmizo grahove
shupe, ali druge na njo, naj savrè. Po
tim vsami liſko ven v' drugo koso,
prezędi na njo ſok, inu ſilazhi pol
lemone gori; puſti ſhe en zhaſ vręti,
daj na ſklędo liſko inu polivanje.— Kir
ozhe, sna tudi perdjati kuhan krompir,
isluſhene miſhelne, olivke, inu
auſtrige.

154. Shuka v' lemonovim ſoki.

Shuko sręshi na koſze, deni jo v'
koso, na njo en polizh jęſiha inu
vode, zhebula, lemon lupka, diſhave,
kuhaj jo notri. Potle kosho odberi,
ſpuſti sa velikoſt eniga jajza maſla v'
eni kosízi, pertręſi dvę kúhalnike
moke, puſti zręti, salì s' grahovo vodo,
tudi ſoka od kuhane ſbuke iuu ſoka od
notri oshęte lemone, perdeni
sręsaniga lemon lupka, muſkatzvęta,
enmalo sheſrana, inu ſhe enmalo ſroviga
maſla; to vſe naj dobro vrè; s' tim
polì ſhuko, inu puſti ſkup enkrat
savręti.

155. Karpi v' ſaparzi kuhani, to je
dempfani.

Kader karpa sakoleſh, perſtręsi
kri v' jęſih. Potle ga sręshi na koſze,
perſtavi ga v' kosi s' zhernim vinam,
enmalo jęſiham, ſtolzhenim
prepezhenim kruham, drobno ſękanim zheſnam,
resinami od lemon lupka, ſtolzhenim
nagelshbizami, enim koſzam v' moki
povalaniga putra, enim koſzam zukra;
kader ſkup vrè, pokrov gori deni. Naj
ſe kuha pol ure, sadnizh deni
perſtręsheno kri s' jeſiham notri. Potle naj
ſe do dobriga kuha.

156. Pezhene Ale.

Ale operi, oſoli, na rashen
natakni, potręſi s' drobtínami, s' muſkat
zvętam, oblì s' raspuſhenim maſlam,
tlazhi ſoka od lemone gori; pezi, inu
jeh vmęſ tako polivaj.

157. Kuhana Bísena.

Deni v' piſker enmalo vezh
jęſiha ku vode, tudi lorber pęrja,
zhebula, puſti savręti; kader to vrè, deni
Bíseno v' lonez, puſti kuhati. Kader je

kuhana, odli, deni s' enmalo tę shupe
na ſklędo, sabęli, snaſh tudi
naſterganiga brina zhes djati, inu s' ręsanim
peterſhilam potręſti.

158. Stokfiſh dobro kúhati.

Namozhen ſtokfiſh ſe s' nitjo
svęsan kuhat dene na mersli vodì, kader
ſe napne inu bęle pęne ſturí, ſe na
ſito dęne sa odzędíti. Sa polivanje ſe
dęne v' kosi na sherjavzo kiſla
ſmętana s' ribanim kruham, en koſez
ſroviga maſla sraven, ſoli, inu ſtolzheniga
muſkat zvęta; to ſe poliè na ſtokfiſh.

159. Polshi nadévani.

Kuhane polshe ven potęgni,
otrębi, inu ozhędi. Potle deni ſroviga
maſla v' koso, raſtopi ga, ribaniga
kruha notri, majerona, ſhatraja,
muſkat oręha, inu enmalo popra, vender
vſiga lę malo. To ſe sgnede, kakor
teſto. Potle deni otręblene polshe
nasaj v' ozhedene lupíne, inu samashi
jih s' tim teſtam. Zhe pa ozheſh, de
teſto nebode venpadlo, deni med teſto
en jajze; al bolſhi pokúſ imajo, zhe
ni nizh jajza sraven; Ię glej, de boſh

varno kuhal; po tim vsami shupe od
kuhaneh rib v' eno koso na sherjavzo,
notri deni vſe shlaht sęliſha inu
diſhave, kakor sgoraj sa teſto. Sadnizh
deni samasane polshe notri kuhat; pa
ne predolgo, de nepoſtánejo terdi.

160. Pezhene poſterve.

Poſtervo oſhohtaj, otrębi, oſoli,
pezi jo na mręshi pozhaſi; pezheno
puſti hladíti, poloshi jo na en s'
maſlam namasani papir s' diſhavo,
selenjam, inu lemonovim ſokam; jo ſpęt
deni na mręſho, pezi pozhaſi, de ſe
od diſhave navsame. Se da v' papirji
na ſklędo.

161. Zhepínke, ali shildkrote
v' polivki.

Shabe ſkuhaj, otrębi, zheterti
narasen deni, shupo od njeh hrani. Eno
koso obloshi s' ſrovim maſlam,
perdeni muſkat zvęta, lemon lupka,
sręsaniga peterſhila, enmalo zhebula,
potręſi s' moko; notri deni shabe, od sgoraj
jeh tudi obloshi s' takim, kakor ſi jeh
ſpodaj podloshil, pokrì, deni na
sherjavzo duſhít; zhes en zhaſ perlì shupe

od shab, grahove shupe, en kosarz
vina, ſok od pol lemone, puſti dalaj
pokrite na sherjavzi. Snaſh tudi
perdjati krompirja, is lupín slęzkene
auſtrige, miſhelne, vratove od rakov,
al ſmerzhikè, kumare sręsane. Kader
pride zhaſ na ſklędo dęvati, rastepi tri
rumenake, notri med tę dobro
vmęſhaj en koſ ſroviga maſla,
muſkatzvęta inu ſoka od lemón; potle prezędi
shupo od shab na letę rezhí, męſhaj
v' eno męro, de ſe nevterdi, imej od
dalezh per sherjavzi, de ſe ſkuha;
deni shabe v' ſklędo, zhęſ vlì ta frikaſè,
potręſi s' lemon lupkam, inu piſtazami
obóje sręsano.

162. Turſhke shabe v' ſvojeh zhapínah.

Shabe ſkuhaj v' mehko, de zherna
kosha rada doli pojde, otrębi jeh
zhędno, shovz odberi od jęter, zheterti
deni nasaj v' zhepíne ; zhepíne je
tręba tudi oluſhiti, vſe zherno doli is
njeh. Rasſękaj dve od koſtí odbrane
ſardęle, deni to ſekanje med shabe,
oshmi zhęſ eno lemono, perdaj malo
ſroviga maſla, ribaniga kruha, lemon
lupka, sręsaniga muſkatzvęta, popra inu
shefrana, oſoli, poſtavi zhepine na

mręshi nad sherjavzo, de v' njeh ta vſa
ręzh savrè, poſtavi na ſkledo, inu daj
shabe v' zhepínah na miso.

XV. Zukrene pekaríe.
163. Mehke preſtize.

Vsami pol libre moke, pol unzhe
ſroviga maſla, ſhęſt lotov zukra, pęt
rumenákov, enmalo jánesha vmęſ,
sgnedi, kakor teſto; narędi majhene
p@ęſte, pomashi jeh s' belákam,
potręſi s' zukram, inu lępo ſpezi.

164. Moknati kolazhi.

Na dilo vsami eno unzho
preſejániga zukra, 6 lot zvetne moke,
sręsaniga lemon lupka, diſhave ali gvirza.
Rastepi en zęlo jajze, gori vlì, ſturi
teſto, is teſta dęlaj vſake ſorte podobe
v' plehatih modlih. Modle potręſi s'
moko, katira je s' zukram męſhana;

vtiſkaj teſto v' modle, pokladaj na
pleh, inu deni pèzh.

165. Biſhkoti, ali prepezhenki.

Vsami eno libro zvetne moke,
eno unzho preſjaniga zukra; ſhtir
beláke rastepi v' enmalo mlazhniga
kropa; deni v' to zuker inu moko,
meſhaj dobro ſkup; naredi is tiga teſta
podolgaſto ſhtruzo, deni jo na pleh
v' pęzh. Kader je pezhena, vsami
ven, rasręshi na biſhkote, inu jih ſpęt
v' pęzh nasaj poſtavi, de ſe sarumenę.

XVI. Sholze, inu vkuhanja, ali
v' zukri kuhane ſadja.
166. Shpanſka víſhnova sholza.

Viſhne ſe otrębio od pezhká, inu
ſtolzhejo; perſtavi jeh na enim bokali
vina v' meſingaſti ſklędizi na
sherjavzo, notri oshmi eno lemono, sręsani-

ga lemon lupka, zęle ſladke ſkorie,
tri unzhe zukra, zhe ſo kiſle, daj ga
ſhe vezh. To kuhaj na sherjavzi.

167. Blane mangé, hladna sholza.

Pol libre mandelnov popari,
olupi, ſtolzi. Vsami en bokal ſmętane;
s' ſmętano enmalo med tolzhenjam;
mandelne pomozhi. Deni jih v' koso,
vlì ſmętano nánje, en konzhek zęle
vaníllie, inu eno ſtvar zukra; poſtavi
na mozhno skerjavzo, vezhkrat męſhaj,
inu puſti vręti eno zhetert ure; potle
deni mehúr od bísene to je
hauseuplaterja notri, puſti de ſe pozhaſi ohladí;
potle pretlazhi ſkusi zhędno ruto,
premęſhaj s' kuhalnizo vezhkrat, pręden
ſe popolnim ſ-hladí; kader je hladno,
deni v' sholzne jaſhke ali ſhálize.
Namęſti Vanillie ſo tudi dobri grenki
mandelni, al pa pomeranzhni lupek.

168. Shodò.

Deni v' en zhęden lonez en
maſelz vina, 10 rumenakov, en koſ
zukra, enmalo zęle ſladke ſkorie, en
lupek od lemone; preshverkaj vſe ſkup
dobro, perſtavi k' sherjavzi, ſhverkaj

inu męſhaj dokler sazhne raſti inu ſe
goſtìti. Takrat deni v' ſklędizo, al vlì
zhes moknato jęd s' imęnam pudding.

169. Pomoranzhna sholza.

Dergni ali ribaj ſhtir pomoranzhe
inu tri lemone ob eno libro zukra, to
je rumeno unajno kosho, ne pa bęlo
notrajno, katira je grenka. Zuker inu
tudi ſok od ſtlazheneh pomoranzh inu
lemon deni v' meſingaſti kotlizh, gori
en polizh muſkat vina ali
muſkatelerja, naj ſe zuker rastopí, preshmi
ſkusi zhędno ruto, deni en lot mehurja
od bísene, ali Hausenblatter, kakor v'
druge sholze, prezedi ſhe enkrat, inu
napolni kosarze, pręden bìsene mehúr
notri dęneſh, puſti eno zhetert ure
vręti.

170. Sholza rudezhiga grosdizha.

Oberi pol libre rudezhiga
grosdizha jagodze od pezlov, deni jeh v'
meſingaſti kotlizh inu eno libro zukra
sraven, perlì en frakel vode, puſti
vręti; potle preshmi ſkusi ruto, inu ſpęt
perſtavi de vrè, dokler ſe od shlize
vlęzhe, kader sajmeſh. Potle poſtavi

v' merslo vodo, de ſe ohladí; to
sholzo slì na ſrovo od pęzlov odbrano
grosdizhe, smęſhaj ſkup, inu daj na miso.

171. Lemonova sholza.

Vsami 10 lemón, na zukri
odſtergaj unajno rumeno kosho od ſhtireh
lemon, lemone ſtlazhi vſe na zuker,
perlí tri maſelze vode, prezędi ſkusi
ſitize, zhe ni sadoſti ſladko, daj ſhe
zukra, pol frakla mlęka sraven perli,
puſti ſtati, dokler ſe mlęko vſiri,
potle prezędi pozhaſi ſkusi eno debęlo
goſto ruto, deni notri 2 lota
bísenoviga raspuſheniga mehurja, męſhaj dobro
vſe ſkup s' ſreberno shlizo; slì sholzo
v' sató perpravlene ſhkudęlze, inu
puſti ſe ſterditi al na lędi, al na hladnim
kraji.

172. Bísenovi mehúr raspuſtiti.

Bisenovi mehúr ali hausenblatter
ſe tolzhe, rasręshe, zhędno opere,
dęne v' koso, en ſrakel zhiſte vode
gori, en majhen koſzhek zukra sraven;
ſe poſtavi nad ſlabo sherjavzo, de
pozhaſi narasen grę; męſhaj v' eno
mero s' eno zhiſto kuhalnizo, de ſe ne-

pershgè; kader je dobro raſpuſhen, ga
preshmi ſkusi goſto ruto, pa nikar
netlazhi, ampak kar rado grę, de
nebode koln. Tako raspuſhen bísenovi
mehúr ſe dęva v' sholze, inu ſe lę tolikaj
ogreje, de tezhe.

173. Vinſka sholza.

Nekatire lizhne sheſrana, enmalo
ingverja, inu nagelshebíz deni v' eno
rútizo, obęſi v' en polizh dobriga vina,
de ſe eno uro namaka. En lot
bisenoviga mehurja rasręshi, operi, opraniga
deni v' vino; vſe ſkup deni v'
meſingaſti kotlizh, vedno męſhaj inu puſti
ene dvakrat savręti, potle perdaj tri
unzhe zukra ſtolzheniga, inu oshmi
ſok od ſhtireh lemón; enekrat
prezędi ſkusi ruto, inu poſtavi na hlad, de
ſe ſterdi.

174. Marelzhína sholza.

Maręlze olupi, ſkuhaj, preshmi
ſkusi ſito; potle vsami lemonove
sholze eno libro, tri unzhe zukra v'
meſingaſti kotlizh, perlì en frakel vode,
de ſe zuker ſtaja; potle puſti pomalim
vręti, inu ſkuſhaj eno kaplo kánit na

zinaſti okroshnik, kader ſe kapla ſterdi,
je sholza dobra; deni jo hladít.

175. Pomoranzhe v' sholzi troje farbe.

Od pomoranzh vręshi na enim
konzi eu pokróvez prozh, isdolbi ven is
olupka vſo pomoranzho, de bodo
lupki popolnim votli, lupke deni v' vodo.
Sholze dęlaj tako: sa bęlo narędi
blanmanshę Nro. 167. s' enmalo
raspuſheniga bìsenovga mehurja; s' to sholzo
napolni lupke sa eno zhetert proſtora.
Rudęzho sholzo narędi is zherniga
vina, zukra, zęlih nagelshbiz, ſladke
ſkorie, inu bísenovga mehurja, tudi
enmalo alkermes ſoka sraveu; to ſe
dobro ſkup savrè, prezedí, inu naliejo
pomoranzhni votli lupki do ſręde;
vender more, popręd ſpodna bęla sholza
shę terda biti. Na rudęzho ſpęt deni
bęle sholze do trętje zheterti proſtora.
Zheterti proſtor nalì s' pomoranzhno
sholzo do verha; kader ſe vſe sholze
na hladnim ſterdio, preręshi
pomoranzhne nadęvane lupke po dolgim,
inu daj na miso, Ako sholze nezhejo
rade hitro ena sa drugo v'
pomoranzhah ſe terdíti, perdaj vezh
bísenoviga mehurja.

176. Víſhnova sholza.

Odberi ſrove viſhne od koſhíz,
ſtolzi v' rozhni ſtôpi, sraven v' męſ
tolzi tudi tri zęle nagelshbize, inu
enmalo ſladke ſkorie. Potle deni v'
veliko ſklędo, nali en polizh vode,
premęſhaj dobro s' kuhalnizo; ako imaſh
doſti zhaſa, puſti ene dvę ure tako
ſtati: potle preshmi ſkusi goſto ruto,
ſtlazhi ſok od ſhtireh lemon sraven,
zukra kar je tręba, daj enmalo mlęka,
kakor per lemonovi sholzi Nro. 171.
prezędi, ſir versi prozh, perdeni
bísenovga mehurja, savri na sherjavzi, inu
deni hladít.

177. Rudezhe grosdizhe vkuhati.

Deni ſtólzheniga zukra eno libro
v' męſingaſti kotlizh, en pizhli maſelz
vode sraven; operi eno libro lępih
odbraneh jagod rudęzhiga grosdizha,
puſti de ſe na reſhetzi odtezhejo,
smęſhaj jeh med zuker, puſti vręti,
dokler sholzhnaſti poſtajajo; poſtavi kotlizh
v' merslo vodo, de ſe hitriſhi ohladę,
deni v' glaſh, inu hrani savęsane s'
prebodenim papirjam.

178. Rudezhih jágod sholza.

Vsami poldrugo libro rudęzheh
jagod v' kotlizh, ſtlazhi dvęh lemón ſok
na nje, puſti ſtati; savri en polizh
vode s' 14 lotmi zukra, perlì pol lota
ſpuſheniga bisenovga mehurja; vſe to
vręlo sli na jagode, puſti ſtati, dokler
farbo sgubojo; potle preshmi, poſtavi
na hlad ſterdit.

179. Viſhne vkuhati.

V' kotlizh deni pol libre zukra,
naju en frakel vode, puſti vręti; pol
libre víſhin operi, pezle na pol
odręshi, deni v' kotlizh sraven znkra, de
vrejo, dokler ſo zhiſte, de ſe proti
luzhi ſkusi nję pezhka vidi; puſti v'
ſklędi zhes nozh ſtati; drugi dan jeh
ozedi; zuker puſti v' kotlizhi vręti,
dokler ſe vkuha, de ſe vlęzhe, potle
deni vìſhne notri, puſti ſhe enmalo
vręti, inu hrani jeh v' sholzi. — Maręlze
ſe snajo ravno tako vkuhati, kakor
vìſhne, inu ſe zhes lęto hraniti sa
vkuhanje, ali ſalsen.

180. Zeplenke v' sholzi.

Od lępeh zępleneh zheſhîn
poręshi rezle na polovízo; potle ſtolzi
drugeh ſlabiſheh zhęſnin s' pezhkámi vred,
vlì enmalo vode na tę rastolzhene;
potle preshmi ſkusi rute; ta ſok deni
v' kotlizh, en koſ zukra, nagelshbiz,
ſladke ſkorie, lemon lupka, vſe to
naj vrè, tudi ſe zęplenke puſte notri
savręti zęle, pa vender, de ſe
neraskuhajo. Potle ſe ven vsamejo, v'
kotlizh pa ſe perdęne raspuſheniga
mehurja od bísene, ſe puſti dobro vręti;
sadnizh notri daj enmalo rastepeniga
bęláka, de ſe vzhiſti, potle ſe ſkusi
ruto prezedi, vlìe zhes zęplenke,
poſtavi hladít.

181. Mlezhnata sholza.

Puſti savręti en bokal ſmętane, od
tę vsami enkolkej v' en lonez, kader
ſe vhladí, vbì noter ſhtir zęle jajza,
inu oſem bęlakov, ozukraj de bo
ſladko; perlì vſo uno ſmętano, dobro ſkup
męſhaj, poſtavi na sherjavzo, puſti de
ſe sagoſtí, pa smiraj pomalim męſhaj,
kader vrè, de ſe ne pershgè, ali
ſvalke neſturi; preshverkaj dobro, vlì v'

ſklędo, puſti na hladnim ſterditi,
potręſi s' piſtazami.

182. Sholza od ſmétane.

V' lonez deni en maſelz ſmętane,
tri zęle jajza, en rumenák, zukra
sadoſti, inu ob zuker naſterganiga lupka
od lemón; vſe to prav rashverklaj v'
lonzi, poſtavi lonez v' vręli krop tri
zheterti ure, nalì potle v' ſklędo,
potręſi s' zukram, inu po verhi
sarumèni s' rasbęleno lopato.

183. Speneni ſneg v' mleki.

Savri v' kosi en polizh mlęka,
poſebej rastepi jajzhne bęlake v' pęne
kakor ſnęg; kader mlęko vrè, devaj ſnęg
po shlizi notri, kar je proſtora po
verhi, puſti savręti, slì v' ſklędo,
potręſi s' zukram inu ſladko ſkorio.

184. Breſkve v' sholzi.

Bręſkve olupi, preręshi na dvoje,
poberi ven pezhke; rasloshi karhle na
ſklędo, natakní s' piſtazami, oshmi
lemone gori na nje, de bręſkve bęle
oſtanejo. Potle oſtergaj rumeni lup

ſhęſt lemon na zukri, to inu pętnajſt
lot ſtolzheniga zukra deni v' globoko
ſklędo, perdaj raspuſheniga mehurja
od bísene Nro. 172. gori na zuker, inu
na ſok od unih ſhęſt ſtlazheneh lemón.
Kader ſe zuker ſtaja, ſe prezedí ſkusi
goſto ruto; tę sholze pervizh polovízo
vlì na bręſkve, kader ſe ta ſterdi, vlì
ſhe drugo polovizo gori.

185. Vkúhane zheſple, ali zheſplovi
ſalsen.

Puſti ſrove zhęſple tako dolgo v'
vodi ſtati, de ruméne poſtanejo, vodo
premęnuj; potle jeh ſkusi ſito
pretlazhi; deni eno libro tiga pretlazhenja,
inu eno libro preſjaniga zukra v'
meſingaſti kotlizh, kuhaj, vezhkrat
męſhaj med kuhanjam. Potle ſe hranio.

186. Kutne v' sholzi.

Kuhaj eno unzho zukra na en
ſrakel vode, kader vrè, poſnami pęne,
sraven deni sadnizh lupke od ene
lemone. Potle sręshi tri ali ſhtir kutne
na dvoje, odberi pezhke, puſti
poſębej na vodi ſkuhati, pa ne premehko;
jeh vendeni v' merslo vodo, olupi,

inu deni v' vręli zuker, ſtlazhi notri
ſok od ene lemone, naj ſhe en zhaſ
vrè, dokler ſo doſti mehke; po tim jeh
ven rasloshi na ſklędo, potręſi s' lemon
lupkam; zuker pa naj vrè, de le Iępo
od ſreberne shlize odtęka, inu kashe,
de sholznaſt. Ga prezędi ſkusi ruto;
zhes kutne naloshi podolgaſto ręsane
mandelne, ali pa piſtazie. Sholzo
zhęſvlì, ſhe popręd, pręden kutne s' tim
obloshíſh.

187. Vkúhane marelze.

Sręle maręlze olupi, koſtì istrębi;
pretlazhi ſkusi ſítize, de bo vkuhanje
lępſhi. Na eno libro pretlazheneh
maręlz vsami tri unzhe zukra, ga puſti
vręti na poldrugim maſelzi vode,
dokler sazhne kaple pogánati; takrat
maręlze notri daj, naj pozhaſi vrè,
dokler na merslim zinaſtim krógi
poſkuſiſh, de je sholznato; potle hrani v'
glashih s' prebodenim papirjam
savesanih.

188. Vkuhano goshovje, ali hezhepezh

Puſti goshove jagode mesditi, de
ſe ſkusi ſitze pretlazhit puſtę; na eno

libro pretlazheneh vsami eno libro
zukra; puſti ga vręti na poldrugim
maſelzi vode tako dolgo, de ſe nit
vlęzhe, kader shlizo pomakaſh,
permęſhaj ga pozhaſi med goshovje, katiro
imaſh pretlazheno v' eni ſklędi, tudi
permęſhaj sręsanga lemon Iupka, inu
deni hraniti, kakor druge vkuhanja.

189. Sok od víſhin.

Lępem sręlem víſhnam odberi
pezle, ſtolzi jeh s' koſtmi vred, preshmi
jeh ſkusi rędko ruto, puſti ſok ſkusi
en ſukneni blek tezhi, de ſe vzhiſti.
Dvę libre zukra deni v' en bokal tiga
ſoka, puſti zhes nozh v' poſodi ſtati,
inu premęſhaj dokler ſe zuker ſtaja;
rastolzi dva lota ſladke ſkorie, inu en
lot nagelshebíz nepredrobno, vmęſhaj
notri; savęshi poſodo s' mehurjam,
puſti tri tędne na ſonzi ſtati; potle ta ſok
hrani, kamer ozheſh. Kader ſe
polubi vìſhnoviga vina piti, permęſhaj med
en bokal bęliga vina en kosarz
vìſhnoviga ſoka.

190. Vkuhane vìſhne.

Poręshi viſhnam polovizo rezlov,

kulikor na tęsho vìſhin, tuliko zukra.
Na zuker vlì en maſelz vode, savri,
potle deni opprane viſhne notri;
kader, ſe koſti ſkusi vidio, vsami ven;
ſok naj ſhe vkuha, dokler goſt
poſtane; potle deni ſpęt viſhne notri, de ſe
enmalo iskadę, inu debęle sholznaſte
kaple męzhejo. Hrani, kakor druge
vkuhanja.

191. Sok od murv.

Preshmi murve ſkusi ruto, deni
v' męſingaſtim kotlizhi en ſrakel tiga
ſoka, inu eno libro zukra na sharjavzo,
dokler ſe sagoſtí, na shlizi vlęzhe,
inu sholzhnaſto kashe. Potlę ohladi,
napolni glashe, puſti en dan odperte
ſtati; na verh snaſh v' ſtaklęnize, ali
ſlaſhize mandelnoviga olja nalíti, inu
samaſhiti.

192. Molínovi, ali malinzovi ſok.

Smezhkaj moline ali málinze s' eno
shlizo, na en polizh molín slì en
maſelz jęſiha, samaſhi poſodo dobro, de
duh nepojde ven, puſti ſtati v' kęldri
na hladi, potle prezędi ſkusi ſukneni
arshat, kar ſamo od ſebe rado tezhe.

Deni en maſelz tiga ſoka v' męſingaſti
kotlizh, inu tri unzhe zukra, naj vrè,
de ſe sazhne debęlkaſto od shlize
odtękati, al ne pregoſto. Je kmali sadoſti,
odſtavi hladít, deni v' ſtaklęnize, zhes
dva dni snaſh mandelnoviga ojla na
verh vliti, de ſe neisdiſhí. Namęſti
jęſiha snaſh ſok od lemon sraven djati.

193. Alkermesovi ſok.

Smęzhkaj jagode sręle od
alkermesa v' eni globoki ſklędi, vlì en maſelz
kropa nánje, naj ſtoję zhes nozh,
drugi dan preshmi ſkusi ruto, perdeni pol
libre zukra, puſti vkuhati, lę nikar
prevezh. Ima navado, pred vſimi
drugi ſokmi narhítriſhi ſe vgoſtíti.

194. Muſkatelerjove hruſhke vkúhane.

Hruſhke nimajo prevezh sręle
biti, tudi ne mesdne; prebodi jeh s'
knóflizo ſkus muho notri, de pojde zuker
v' nję. Potle ſkuhaj seleneh zheſpel,
inu potle v' ti zhęſplovi vodi kuhaj
male hruſhke ali muſkatelarze, dokler
bodo enmalo selęnkaſte viditi inu
mehke; po tim jeh v' mersli vodi operi.
Eno libro hruſhez, inu eno zukra;

zuker kuhaj na enim maſelzi vode de
ſe goſt ſok ſturí, hruſhke deni v'
ſtaklęnizo, ohladeni zuker vlì na nje,
puſti dva dni odkríto ſtati; potle
odzędi ſpęt zuker, perdeni ſhe en koſ
zukra, ga ſpęt goſto vkuhaj, inu ſpęt na
hruſhke nalì; inu to tako dolgo
sapored dęlaj, dokler męniſh, de ſo
hruſhke ſe zukra navsęle.

195. Pomoranzhno zvetje v' zukri
hraníti.

Vsami Iępiga velikiga zvętja od
pomoranzh, vlì kropa najn, puſti v'
pokriti poſódi ſtati, de ſe neiskadí; pa
naj lę tako dolgo ſtoji, dokler mehko
poſtane; inu lę tulikaj krópa, de je
zvętje vtopleno. Potle poberi ven,
operi v' mersli vodi. Narędi is zukra
inu vode na sherjavzi en goſt ſok, inu
ta zukreni ſok vlì ohladen na
pomoranzhno zvętje; naj en dan ſtojí,
odzędi ſok, perdeni zukra, ga ſpęt kuhaj;
inu ohladeniga ſpęt vlì na zvętje. To
dęlaj tako dolgo, dokler je tręba, de
zuker dobro prevsame zvętje. Pręden
sadnizh zukreni ſok nalíeſh, oshmi na
zvętje ſok od lemone.

196. Marelze v' zukri hraníti.

Perręshi maręlzam rezle, operi
jeh, deni maręlze v' koso, sraven
perdaj vina, vode, zukra, inu ſladke
ſkorie, tudi lemon lupka; perſtavi,
kuhaj do mehkiga; potle poberi
maręlze na ſito, de ſe otezhejo; ſok v'
kosi naj ſe kuha, de bo goſta sholza;
maręlze deni v' poſodo, ſok gori na nje
slì, inu hrani. Tako ſe tudi dęla s'
víſhnami, bręſkvami; inu drugim
takim ſadjam.

XVII. Smętane, inu ſnęgóvi.
197. Smétana rudezheh jàgod.

Deni v' en bokal ſladke ſmętane
eno unzho zukra, inu puſti vręti,
potle enmalo ſladke ſkorie, inu
mehurja od bísene; puſti de ſe napol vkuha;
potle pretlazhi ſkusi ſito en polizh
rudęzheh jagod, inu jeh smęſhaj s' gor-

ko vkuhano ſmętano; pukuſi, zhe ni
doſti ſladko, pertręſi zukra; potle
deni v' piſkerze, al ſkudęlze, inu
ohladeno na miso.

198. Kafétova ſmetana.

Kuhaj s' zukram ſladko ſmètano,
versi potle notri eno unzho
neprezherniga, ampak lępo rujávo shganiga
kafè; pokrì, puſti ohladiti, preshmi
ſkusi ruto, de kaſè prozh pride; daj na
miso.

199. Blane mangé, hladna sholza.

Puſti dolgo kuhati ſhtir telęzhje
noge, de bodo goſto sholzo dale;
potle odzędi sholzo, v' njo deni pol
lota ſladke ſkorie, tolikaj nagelshebíz,
od ene lemone lupka, pokri, kuhaj
eno uro. Potle smęſhaj pol libre
oluſhenih tanko ſtolzhenih mandelnov s'
enim polízham ſladke ſmętane;
prezędi oboje ſkusi ruto, inu deni to inu
sholzo ſkup, tudi ene kaple
pomoranzhne vode. Sadnizh ſe naliejo
ſkudęlze ali lonzhki sa smerslíne
perpravleni. To ſerkanje je polęti dobro sa
ohladíti ſe.

200. Lemónovo mleko.

En bokal ſroviga mlęka, 12
rumenakov, od ene lemóne drobno na
zukri ſtergani lupek, inu nękaj zukra
ſkup smęſhaj inu hladno shverklaj.
Potle poſtavi na sherjavzo v' lonzi,
shverkaj v' eno męro. Kader sazhne vręti,
slì v' ſklędo, potręſi s' drobno
sręsanmi piſtazami, inu puſti ſe ſ-hladiti. Se
hladno na miso da.

201. Jajzhniga beláka mleko.

Per lemonovim mlęki Nro. 200
oſtane 12 belakov, ti ſo dobri sa
belákovo mlęko; te 12 belake rastepi inu
rasshverkaj v' enim bokali mersliga
mlęka inu enmalo zukra notri. To ſe
poſtavi nad ſlabo sherjavzo, ſe
shverkla, dokler vręti sazhnè. Potle ſe
vsame od ogna, v' ſklędo vlie, inu
potręſe s' mandelni, katiri ſo olupleni inu
na podolgaſte shebíze sręsani.

202. Belákovi ſuk.

V' en polizh ſroviga mlęka deni
devęt jajz inu enkaj preſjaniga zukra, vſe
ſkup dobro rastepi al rasshverkaj, po-

ſtavi na ſlabo sharjavko, shverkaj
vędno, de ſe sazhnè napęnati. Odſtavi,
vlì v' ſklędo, protręſi zukram inu
ſladko ſkorio, daj merslo na miso.

203. Lomonovi ſok.

Olnpi dvę lemone, jeh ſtergaj na
ſtergávniki ali ribeshni pod eno
ſklędo; eni tretji lemoni ſtergaj ſamo
unajno rumeno kosho doli, potęm ſok
ven istlazhi tudi v' ſklędo, prezędi,
de nebodo pezhke inu predebęle
koshe notri oſtale; potle deni notri
zukra, de bo doſti ſladko; perdeni
enmalo vina, vender lę malo, de vſe bol
v enim mózhniku podobno oſtane. Kader
v' ſklędo na miso dajeſh, potręſi s'
podolgaſto ręsanim lemon lupkam.

204. Dober ſneg.

Deſęt rumenakov, rosline vode,
inu preſjaniga zukra męſhaj v' en
polizh mlęka, poſtavi v' kotlizhi nad
harjavzo, de poſtane vrozhe inu
goſtlato, timzhaſi smiraj męſhaj, inu
potle lì v' ſklędo. Poſtavi en polizh
mlęka poſębej na sharjavzo, de vręti
sazhnè; belake , zukra, inu roshne vode

rastepi mozhno, slì v' kuhano mlęko,
męſhaj, puſti vſe ſkup savręti; potle
dobro rastepi, ſnęg devaj po verhi
uniga rumeniga v' ſklędo. V' meſ
deni kuhaneh otrębleneh zibęb. Poſtavi
ſklędo na hlad, sadnizh potręſi s'
zukram inu ſladko ſkorio. Ako ozheſh
majnſhi ſklędo naręditi, vsami vſake
ſtvari en dęl majn.

205. Jajzhna pena.

Shęſt bęlakov rastepi na pęne.
Perſtavi mlęka, kader vrè, devaj po
shlize pęne notri, inu ſpęt ven jemli; pa
ſpęt dęvaj, inu jemli, dokler vſe
verhi mlęka prekuhaſh. Potle rumenake
v' vręlim mlęki rastepi, slì v' ſkledo,
pęne po verhi naſtavi, inu potręſi s'
zukram inu ſladko ſkorio.

XVIII. Smerslíne.
206. Nauk od smersnénja.

Smersle mlęzhne inu od ſadja jędi
ſo danaſhni dan zlo navadne; noben

poſębni god bres njeh nemíne. So pa
drage, zhe ſe per kafetęrjih kupujejo;
tedaj je bolſhi nauk dati, kako ſe
snajo domà narediti. K' tim je narpręd
ena koſitarjaſta poſoda s' pokrovam
potrębna, pokrov more nateſnim gori iti,
de ſlani lęd notri nepada, ali ſlana
voda nevlęse, kar bi dober duh ſkasilo.
Poldrugo uro, preden ſe smerslína
ludęm na miso da, ſe dęne omęſa, is
katire ſe smerslo ſerkanje dęla, v' to
koſitarnizo, inu s' pokrovam dobro saprè.
Zhe popręd notri dęneſh, bo omęſa
ſvojo mozh sgubila, odmęknila, inu
nebodę otla rada ſpęt smersniti. Lęd
ſe tako perpravi: eu ſhkaf ledú
rastolzi na drobne kóſze, inu męſhaj ſolio;
ſolío nikar ne bodi preſkóp; naloshi
eno lęgo ledú, inu ſolio dobro
potręſi; poſtavi poſodo notri v' ſhkaſ,
obkladaj s' Iędam, inu vſako lęgo ſolio
potręſaj, tudi pokrov obloshi s' Iędam.
Slęherno zhetert ure odmaſhi pokrov,
inu premęſhaj omęſo, de jo od dna
persdigneſh; ſizer bo sdolaj na dnu
prevezh smersnila, sgoraj pa mehka
oſtala; tako prekopuj ſlędno uro
ſhtirkrat, dokler vìdiſh, de je na vſe kra,
je glih smersnila. De nizh ledu notri
napade, kader prekopat gręſh, obdaj

okoli eno bęlo ruto, de varuje;
pręden pokrov iſnameſh. Kader ozheſh
smerslíno ven vsęti, opplakni eno
bęlo ruto v' kropi, s' vrozho ruto obvì
poſodo, de bo ob kraji odjęnalo, inu
de smerslína v' ſklędo ven is
koſítarnize pade. Potle jo rasdęli s' shlizo v'
kosarze al v' ſhkudęlze, al nalaſh
perpravlene poſódize sa vſakiga zlovęka
poſębej; smersle jedi od ſadja ſo
lępſhi v' ſtaklenih ali v' glashovnatih
kosarzih; mlęzhne pa v' kamnitih ali
porzellanaſtiſh. — Tudi ſe morejo
smerslíue od ſadja v' porzellanaſteh ali
parſtęneh pozíneneh poſodah hladíti,
pręden ſe smersovat dęvajo; sakaj ſadje
ima v' ſebi eno kiſlobo, katira zinaſte
poſode rasjęda, inu neperjęten duh
jedem ſturí. — Lęd ſe na gladkih zhiſto
obriſanih kamnih s' enim polęnam
tolzhe. — Męſha ſe smerslina s' enim
leſęnim nosham, kir je nalaſh tako
vręsan. — Shkaſ naj nebode preſhirok,
ampak en nalaſh ſturjeni vęder, viſok,
inu teſen; de prevezh ledú neposhrè,
de je lę tri perſte ledú okoli
koſítarnize.

I. Mlęzhne smerslíne.
207. Smerslína s' vanilio.

Dobro ſkup smçſhaj tri polizhe
ſladke ſmętane, eno unzho preſjaniga
zukra, eno bilko vanilie drobno
ſtolzhene, en noshov ojſt ſtolzheniga
muſkat zvęta, ſilno drobno inu tanko
sręsanga lemon lupka. Poſtavi na
sharjavzo, de vrè. Timzhaſi rastepi 12
belákov, enmalo vode sraven, tako
dolgo, de ſo pęne; tę pęne permęſhaj
v' ſmętano, naj ſe kuha ſkup. Varvaj
pa, de ſe nevſiri ſmętana, ali
nesagrise; tedaj terdno męſhaj med
kuhanjam. Kader ſe goſto vkuha, poſtavi
hladít. Potle deni v' koſitarnizo, kakor
je rezheno Nro. 206.

208. Mlezhna smerslína.

En bokal ſladkiga mlęka, eno
unzho znkra preſjaniga, pol lota zęle
ſladke ſkorie, inu tanki lupek od ene
lemone. Poſtavi na sharjavzo,
męſhaj, de ſe nesagrisne. Raſtepi v'
pęne deſęt rumenakov, deni pęne inu
vshverkaj jeh med mlęko, naj ſe ſkup

kuhajo, inu smiraj premefhuj. Kader
je gofto, ohladi, deni smersovàt.

209. Lemónova smerslina.

Savri 4 bokale dobriga mlęka;
notri deni eno libro zukra, na katirim ſi
od 6 lemon kosho obſtergal, en lot
ſladke ſkorie, zęle inu lup od
lemone; puſti, de ſe dolgo kuha. Potle ſe
vshverka 40 rumenakov, ſe męſha inu
ſhe en zhaſ na sherjavzi; ohladi, deni
smersovati; popręd vsami ven ſladko
ſkorio, inu lemonovi lupek.

210. Mandelnova smeslína.

Poſtavi na sharjavzo en bokal
ſmętane, eno nesręsano lemonovo kosho,
pol lota zęle ſladke ſkorie, inu eno
unzho zukra, męſhaj, inu goſto
vkuhaj. Stolzi nadrobno eno unzho
grenkih mandelnov, ſtepi jih s' 10
rumenakmi, deni v' ſmętano kuhat, inu vedno
męſhaj. Kader ſe sagoſtí, deni hladít,
potle smersovat.

211. Smerslina od breſkuviga perja.

Naberi seléniga perja na bręſkvah,

kader zvetéjo; operi zhędno, inu na
hladnim v' ſenzi puſti oſuſhíti. Potle
ga povęshi v' tanko ruto, inu kuhaj v'
enim bokali mlęka, inu eno unzho
zukra; lę nizh ſladke ſkorie, ker ona
pęrju duh vsame. Potle vsami pęrje
s' ruto vred ven, pershverkaj v' mlęko
deſęt rumenakov, inu ſpęt deni na
sherjavzo, de ſe goſto ſkuha; ohladi,
deni smersovat. Namęſti bręſkuvniga
pęrja ſo tudi dobre koſtí inu jedra od
bręſkuv; tę ſtolzi na drobno, jedre pręd
oluſhi; ſtolzhene deni med zuker inu
mlęko kuhat.

II. Smerslíne od ſadja.
212. Zheſhnova smerslina.

Vsami ſrove zhęſhne, ali vkuhane,
kader ni ſroveh. Na eno libro zhęſhin
grę pol libre zukra; zhe ſo kiſle vezh,
ako ſo ſlajſhi, pa majn zukra. Stolzi
zhęſhne v' rozhni ſtopi, de ſe koſtí
inu jedri prav sdrobę, perlì na nje
enmalo vode, jeh ſkuhaj, potle
prezędi ſkusi ſito, deni notri zuker, en
droblanz zęle ſladke ſkorie, enmalo
vina, neprevezh; kęr vino nesmersne
rado. She enkrat vſe ſkup savri;
ohladi, deni smersovat.

213. Smerslína od mareliz.

Sręle marelze olupi, vsami jedre
is koſtí, jedre oluſhi, enmalo ſtolzi,
maręlze inu ſtolzhene jedre perſtavi
kuhat na tolikaj vode, de ſo na
proſtori; tudi deni sraven ene lemone
lupek, inu eno treſhízo ſladke ſkorie;
kuhaj de ſe kuhajo, inu kakor
mozhnik sagoſtę. Preshmi ſkusi ruto,
vsami eno libro tiga ſoka, inu pol unzhe
zukra, poſtavi ſpęt kuhat, dokler je
kapla, katiro sa ſkuſhno na zinaſti
okroshnik kaneſh , poſtane sholznata;
ohladi, deni smersovat. — Ako ſo
maręlze grenke, ſe vsame vezh zukra.

214. Jabelzhna smeslína.

Olupi maſhanzgarje, sręshi na
zheterti, deni kuhat s' vodo na proſtori
v' męſingaſtim kotlizhi; Perdeni eno
treſko ſladke ſkorie, inu od lemone
lup; ſkuhaj v' mehko, preshmi ſkusi
ruto. Na en maſelz tiga jábelzhnika
vsami eno unzho zukra, kuhaj ſkup,
dokler ſe kapla na zinaſtim okroshneki
sholznata pokashe, kader jo gori
kaneſh inu ohladíſh. Ohladi, deni
smersovat.

215. Smerslína od kútin.

Olupi kútine, kuhaj jeh na proſtori
v' mehko s' eno treſko ſladke ſkorie.
Preshmi ſkusi ruto; vsami eno libro
tiga preshętja inu pol libre zukra,
kuhaj inu dęlaj, kakor per jabelzhni
smerslini Nro. 214.

216. Smerslína rudezhiga grosdizha.

Oberi jagode rudezhiga grosdja od
rezlov, poſtavi jeh v' eni novi
parſtęni kosi v' en kotel s' vodo nalít;
jagode na to visho pókajo, inu ſok ſe
saporędama odliva. Na en maſelz ſoka
vsami pol libre zukra, zuker smozhi
s' zhiſto vodo, ga kuhaj, dokler ſe
sagoſtí, inu ſe na ſreberni shlizi berſh
ſterdi, kader jo notri omozhiſh inu
venpotęgneſh. Potle vlì ſok od
rudęzhiga grosdizha, męſhaj dokler ſe ſkup
vsame; sna tri dni ſtati, ſe bo
ſterdilo, al pa smersnit deni Vender
vſelej rajſhi smersne, zhe 3 dni na hladnim
ſtojí, inu ſhelę pode v' lęd smersvat
poſtavi.

217. Zheſplova smeslína.

Sladke zhęſple ſkuhaj na vodi s'
enmalo vinam. Pretlazhi ſkusi ruto,
deni ſpęt v' kotlizh, inu eno ręzh
zukra, eno treſko ſladke ſkorie, lupka
od lemón, ſhe enzhaſ kuhaj; ohladi
v' porzellanaſti poſódi. Deni
smersovat. — Ako ſo zhęſple ſlajſhi, majn
zukra je potręba; pokuſ naj tebe uzhí.

218. Goshova smeslina.

Ene períſha goshoveh jágod, ali
kakor drugi pravio, od mazhovja.
Nęmzi pa hezhepezh; ſkuhaj na vodi,
sraven deni lemon olupka; kader ſo
mehke, jeh pretlazhi ſkusi ruto; perdeni
zukra, kar je tręba k' sadoſtni
ſladkoſti; ſkuhaj oboje v' goſto; ohladi, inu
deni smersnit.

XIX. Piazhe.
219. Lemonáda.

Istlazhi 48 limón, dado per eni
glihi en bokal ſoka, prezędi ga ſkusi

goſto ſito, de nizh goſtiga notri
nebode. Tri libre preſjániga zukra inu od
12 limón tanko vręsani rumeni lupek,
kir je na podolgaſte ręsíne preręsan,
ſe sraven dene, Vſe ſkup v' eno
parſtęno pozineao kruglo. To kruglo
poſtavi v' en kotel vręliga kropa, poſtavi
gori eno tęsho, de ſe krugla nesverne.
Krop naj smiraj vrè; kader v' krugli
sazbnè vręti, vsami limonade ven, jo
prezędi ſkusi ruto; potle deni v' flaſhe
ali ſtaklénize, dobro samaſhi, poſtavi
v' kęlder. Se puſti zęle lęto hraniti.
Kader jo piti ozheſh, ſi jo vli med
ſrovo vodo tolikaj, de bo dobro
diſhála.

220. Mandelnovo mleko.

Shtir lothe ſladkih, inu dva lota
grenkih mandelnov popari, oluſhi,
drobno ſtolzi, en bokal vode gori vlì,
8 loth zukra sraven deni, vſe dobro
premęſhaj. Prezędi ſkusi ruto, naii v'
flaſhe, poſtavi hladít; je dobra piazha.

221. Silipup.

Vsami en maſelz ſmętane, en
polizh dobriga vina, eno unzho preſjani-

ga zukra, od ſhęſt limón naſtergani
lup, od ene limone ſok. To vſe
meſhaj ſkup tako dolgo, de ſe vſe ſpęni;
te pęne devaj v' kosarze, inu dajaj pit.
Zhe timzhaſi pęne vpadejo, pa ſpęt
męſhaj, kader drugizh kosarze pivzam
nalivaſh. To hladí, pa ſe more tudi
na hladnim narejati.

222. Sok rudezhiga grosdizha.

Oberi jagode rudęzhiga grosdizha,
pretlazhi jeh ſkusi ruto, natozhi v'
ſtaklęnize ali flaſhe, inu na ſonze
poſtavi. Kader ſe oſem dni greje, inu podſe
vershe, odtozhi, kar je zhiſtiga, tako
dęlaj inu odtakaj, dokler bo popolnim
zhiſt. Potle deni v' ſlęherno
ſtaklęnizo eno kaſè shlizo shganiga vina,
samaſhi s' mehurjam, prebodi nekitere
luknize s' knoflo, inu poſtavi na hlad.
Ta ſok je sdrav per vrozhinſkeh
bolęsnah, kader ſe med vodo smęſhan
piè.

223. Piazha nameſti kafè.

Shgi tri unzhe roshęne moke,
dokler rujava poſtane, kakor kaſè, kir ni
prevezh shgan. Potle shgi ravno po ti
vishi pol libre rajsha, pol libre man-

delnov olupi v' kropi poparjene, jih
poſuſhi, inu shgi kakor kafè; oboje
ſtolzi drobna vſako poſębej inu preſej
ſkusi goſtó ſito; potle smęſhaj s'
shgano moko, sraven permęſhaj ſtolzhene
ſladke ſkorie, nagelshebíz, inu zukra.
Skuhaj kakor kaſè, inu pì. Se sua
tudi na mlęki kuhati, inu takrat ſe
vsame vezh ti ga sdaj popiſanigsa oshganja,
inu s' jajzhnim rumenakam rashverkati.

224. Vino od ternúl.

Vsami sręle ternúle od zherniga
terna, jeh poſuſhi, ali pa v' pęzh
ſiſhit deni, kader kruh venusameſh;
ſtolzi jeh s' koſtmí vred, povęshi v' en
perteni varshetezh, v' eni drugi
platneni arshetek deni en lot ſladke ſkorie
inu en lot nagelshebíz. V' en ſodez
nalì vina, notri deni eno libro
ſtolzheniga zukra, tri na karhle sręsane
lemone; inu ſkusi vęho notri obęſi una
dva varsheta; pokri s' ſkriljo, salivaj,
inu ravnaj, kakor s' drugim vinam;
kader ſe v' ſodzi ſzhiſti, ga preſnámi
v' ſtaklęnze ali v' flaſhe.

225. Molinovo vino.

Sręle molíne ali malinze
preshmi ſkusi ruto; na pęt bokalov
molinoviga ſoka vsami ſhęſt bokalov vina,
inn eno libro medú. Vſe ſkup ſkuhaj,
pęne poſnami, de bo po verhi zhiſto;
prezędi ſkusi ruto, puſti, de zhęſ
ismęzhe inu pod ſe vęrshe; potle ſpęt
kuhaj, inu deni v' pomít ſodzhek;
kader ſe vzhiſti inu na dno vershe, ga
nalì v' ſtaklęnze.

226. Lemonovo vino.

Na en ſodzhek oſem bokalov ſe
vsame deſęt lemón, olupi rumeno
kosho prav zhiſto, deni sręsane lemone
v' ſodez. Notri deni en períſhe òblanz
lęſkoviga lęſa, inu eno libro zukra
preſjániga, inu popręd s' vinam
rastopleniga; nalì ſodez s' vinam, ga puſti
ſtati, de ſe vzhiſti, deni ga v'
ſtaklęnze.

227. Diſhavno vino.

Oſem bokalov vina savri na
sharjavzi v' pozínenim kotli, kader vrè,
perdeni tri lote ſtolzhene ſladke ſko-

rie, en lot muſkat oręha, poldrugo
libro zukra, oboje ſtolzheno , inu
puſti enmalo vręti. Nalì v' en ſodez,
notri obęſi v' enim pertenim varsheti
eno zhetert lóta nogelshebíz, pol
zheterti lota ſtotzhehe kręſhe, inu pol
libre preręsaneh zibęb. Kader vino v'
ſodez dęvaſh, ga prepuſti ſkusi ruto;
s' vęho sabì, naj ſtojí ene dni; potle
preſnami v' ſtaklęnze, kader je podſe
vergel. Med to vino ſe sna
permęſhati ſok rudęzheh jagod iſtlazhen, zhęſhin
Nro. 180., vìſhin Nro. 189. malinzov
Nro. 192. je polęti ras-hladna piazha.

228. Bresova voda kakor Shampanſko
vino.

Pomladi vsami 12 bokalov bręsove
vode, ſhtir libre zukra, puſti vkuhati
sa en zheterti dęl, kader ſe tolikaj
pokuha, slì v' en ſodez; kader ſe
ohladí, pertozhi dva bokala ſtariga vina,
inu tri shlize voloveh droshá, tudi eno
na bleke preręsano lemono; puſti, de
vino zhęſ męzhe, kader vezh
nepoganja, sabì s' vęho, naj ſtojí ſhtir tędne
v' hrami. Potle preſnami v' ſtaklęnze,
inu samaſhke ſmolo sakapi, pa neſmęſh
notri do samaſhka nalíti, de ſtaklęnze
ne popokajo.

229. Zitron rosólia.

Od ſhęſt lemon sręsani lupek deni
v' ſhtir bokale shganiga vina, puſti
ſtati v' eni veliki ſtaklęnzi ali flaſhi
enkatire dni de lemon lupkovo mozh
nàſe potegne; potle prezędi v' eno
poſodo. Takrat ſkuhaj dvę libre zukra na
enim bokali vode, ga tako dolgo pęni,
de bo zhiſt; inu ga vlì med zitronaſto
shganje. Od tręh drugeh lemon
sręsani lupek sraven perdeni, inu puſti
ſtati 14 dni v' ſtaklęnzi; poſtane rumena
rosolia. Prezędi ſkusi ruto v'
majhene ſtaklęnze, samaſhi, inu hrani sa
potrębvanje.

230. Rosolia od kútin.

Ribaj sręle ſoknate kútine na
ribeshni, inu pretlazhi ribanje ſkusi
pertneni varshet; kulikor je tiga ſoka,
tolikaj perlì shganiga vina; inu na
ſlęherni bokal deni notri eno unzho
zukra. Puſti v' ſtaklęnzah na ſonzi ſtati,
notri pa obęſi na vſaki bokal eno
zhetert lota ſladke ſkorie, inu tolikaj
nagelshebiz v' enim pertnenim arsheti.
Kader ſe na ſonzi vzhiſti, vsami
arshete ven, prezędi, inu v' ſtaklęnzah
hrani.

231. Vinſki jeſih.

En hraſtovi ſódez nalì en
zheterti dęl s' vinſkim jęſiham, sabì vęho,
poſtavi na en topli kraj, ga vezhkrat
ſemterkje valej, ter ga na ſonzi al na
gorkim imej, dokler bo hud. Potle
ſkuhaj vina, ga ſpęni, inu nalì v'
ſodez k' unimu jęſihu, vender ne zlò
do verha, temuzh de enmalo prasniga
oſtane. Sgoraj na obęh krajih svertaj
duſhek inu vęho odbito puſti.
Vezhkrat ga valaj, ali kopolſaj, na gorkim
imej, dokler ſe sadęla.

232. Volovi jeſih.

Savri vola, kader je shę v' ſodzi
na malim, kader ſe ohladí, ga slì v'
krugle, en malo pękovſkeh droshá inu
ſtolzhenga popra obęſi notri v' enim
platnenim arsheti. Pokri enmalo,
vender puſti duſhek, de ima ſapo ſe
sagrisnit. Kader je hud, snaſh droshe
ven vsęti, inu ga pozhaſi s' drugim
ſtarim volam salivati. Ako ni zhiſt, ga
ſkusi ruto prezędi.

XX. Sadje hraniti, inu kìſati.
233. Pomoranzhne lupke v' zukri
hraniti.

Rumeni lupek tanko obręshi dol is
pomoranzh, ga prav mehko ſkuhaj,
prezędi na ſitzi mu dobro puſti
odtezhi, de obſahne. Na eno libro
lupkov poſębej ſkuhaj tri unzhe zukra na
ſhtir shlizah vode, v' katiri ſo lupki
ſe kuhali, ga pęni inu kuhaj, de ſe
vlęzhe. Potle deni lupke notri, naj
enkrat savrè ſkup; inu hrani v'
glashovnateh poſodah. Ako bi s' zhaſam
zuker rędek poſtal, snaſh ſpęt enkrat
vkuhati.

234. Kútine v' zukri hrànene.

Olupi inu ſkarhlaj kútine na
zheterti, ſkuhaj na vodi, ohladi, inu
natakni s' nagelshbizami, inu lemon lup-

kam sręsanim. Odvagaj na eno libro
kútin tri unzhe zukra, perſtavi zuker
s' enem shlizami vode od kuhaneh
kútin, ga kuhaj inu peni, dokler ſe
vlęzhe, takrat deni kutine notri, de ſkup
enkrat savró. Hrani kutine ven
pobrane v' glashe, vlì zuker nad nje,
kader ſe ohladí, savęshi. Ako s' zhaſam
poſtane zuker prevezh vodęn, ga ſhe
enkrat prekuhaj, inu ſpęt na kutine slí.

235. Marelze hraniti v' zukri.

Olupi dvę libre nepresręleh
marelz, inu zheſ pol preręshi, koſtí
versi prozh. Tri unzhe preſjaniga zukra
inu en polizh jęſiha kuhaj poſębej pol
ure; tudi deni notri eno treſko
ſladke ſkorie; pęni, kader ni vezh pęn,
poloshi notri marelze, inu kuhaj ſhe
eno zhetert ure. Potle deni vſe ſkup
v' parſteno poſódo 24 ur hladít; drugi
dan ſpęt kuhaj pol ure, potle deni v'
glashe, sraven enmalo sręsaneh
nagelshbiz, inu zuker zheſ vlì. Zhes 14 dni
poſtane zuker rędek inu vodęn, ga
odzędi, perdeni ſhe preſjaniga zukra eno
pametno ręzh, ga prekuhaj, de ſe
sagoſtí, ſpęt na maręlze vlì, inu
savęshi glashe.

236. Kútine sa poleti hraniti.

Olupi kútine, per pezli isręshi
pezhhne predále ven, na muhi naj
oſtanejo zęle. Perſtavi kuhat v'
męſingaſtim kotlizhi na zhiſti vodi; kader ſo
enkrat savręle, ſe berſh odſtavio, inu
hladít dęnejo. Potle jeh poberi ven,
v' en lonez poſtavi tako, de muha
nakviſhko ſtojí, nali gori vodo, v'
katiri ſo ſe kuhale, poloshi plohe, inu na
plohe kamen, de jeh doli tiſhí. Kader
ozheſh tę hránene kútine potrębovat,
jeh perſtavi s' zukram inu vinam v'
pokriti kosi na sharjavzo, de ſe pário,
ali dinſtajo v' saparzi, inu daj na
ſklędo, potręſi s' zukram inu ſladko
ſkorio, ſo mersle sa ſalato.

237. Suhe artizhôke.

Pezle inu ternove ojſtríne
artizhokam poręshi; ſkuhaj jeh, poſtavi
na diló, de ſe zhiſto odtezhejo,
poſtavi v' kruhno pęzh ſuſhít, po tim, ker
kruh venusameſh. Hrani jeh na ſuhim
kraji. Kader jeh potrębujeſh, jeh
zhiſto operi, kuhaj na govedji shupi v'
mehko, poſtavi na ſklędo s' ribanim
kruham potreſi, inu s' maſlam sabęli.

Jeh snaſh tudi na vodi ſkuhati,
inu eno vinſko polivko na nje narediti
na to visho: vsami en frakel vina, 4
lot zukra, 4 rumenáke, vſe ſkupej
rastepi, ſkuhaj, inu kader vrè, na
artizhoke polì.

238. Spargelne hraniti.

Naręshi sręle ſhpargelne, ga
kuhat deni, kulikor ga je takiga, de ſe
vę, de bo mehek poſtal, kader ſe bo
kuhal. Tę ſhpargelne sręshi na dva
al tri kolęnze, ako ſo predolgi, jih
puſti savręti na ſami vodi; kader
enkrat savrejo, ſo dobri, vsami od ogna,
inu jih odzędi; deni v' ſtaklęnze ali
flaſhe, inu ſlane vode notri nalì. Slana
voda ſe ſturí tako; deni ſolí v' vodo,
jo męſhaj dokler bo voda zhiſta, ſol
ſtoplena, inu prav ſlana voda.
Staklęnze dobro samaſhi, inu ſmolo sakapi.—
Kader zhes lęto ſpargelne potrębujeſh,
vsami ven, kar je tręba, druge pa v'
ſlani vodi puſti samaſhene. Kader ſi eno
ſtaklęnzo nazhęl, jo povshi v' kratkim,
de nebo plęſnoba notri perſhla. Kader
pa ſpargle ven vsameſh, jih puſti ene
ure v' mlazhni vodi, de ſol
venpotęgne, mlazhno vodo vezhkrat odli inu

drugo nalì. Potle jih ſkuhaj na goveji
shupi, deni v' polivke, ali pa daj s'
maſlam políte na miso.

239. K`umare v' jeſihi hraniti.

Vsami majheneh kúmar, operi,
inu pol dnęva oſolene puſti leshati v'
ſklędi; potle jeh na en gorki kraj
poſtavi, de ſe oſuſhę, pa vender ne na
ſonze. Potle perſtavi jęſiha, ene
lorber peręſa, popra inu diſhave, de
savrè, v' vręli jeſih deni kumare, de
enkrat savrejo; rasloshi kumare v'
glashe, nalì jęſih zhes nje. Kader jęſih
mozh sgubi, ga odlì, inu drugiga
hudiga nalì; ſe hranio zhes zęlo lęto.

240. Grah selen ohraniti.

Naluſhi graha, dokler je selen inu
ne popolnim sręl; ga kuhaj, dokler
gerbaſt poſtane; ſtreſi na zędílo, de ſe
odtezhe, inu berſh vrozhiga s' merslo
vodo polì, to ga ſturí ſpęt seleniga.
Ohladeniga ſtręſi v' eno parſtęno
poſodo, po verhi naloshi ſroviga pęrja
vinſke terte; narędi eno ſilno ſlanomuro,
tako, de jajze negrę v' nji doli k'dnu;
to vlì zheſ grah, deni ploſhízhe inu ka-

men gori, inu hrani. — Kader ozheſh
grah potrębovati, ga deni dva dni v'
merslo vodo, inu jo vezhkrat odlì pa
drugo nalì, de ſol venpotegne; potle
ga v' pokriti kosi s' govędjo shupo inu
peterſhilam do dobriga duſhi. ali pari;
al pa na drugo visho kuhaj. Sol ſturí
grah terd, tedaj ſe more dolgo
kuhati; tudi more grah prav mlad inu
malo sręl biti.

241. Repo hraniti.

Skopli jamo na ſhtir vogle v' tla,
obloshi jo na ſtranęh s' dilami inu
ſlamo, naſuj notri rępo; poſtavi pokonzi
en ſkupnek ſlame na njo, inu jo
pokrì ſlamo, potle s' parſtjo sakrì,
vender de po konzi poſtavleni ſkupnek ven
is parſtì molí; v' ſkupnek vtakni en
kol, na kol povęsni en lonez, de
samòk od deshja nepojde notri, inu de
po ſkupneki rępa duſhek ima, tako ſe
hrani zhes simo do pomladi.

242. Senof narediti.

V novi ſladki vinſki moſht deni
en koſ zukra inu enmalo uagelshbiz;
ſkuhaj, pęne poſnami do zhiſtiga; po-

tle vlì v' en drugi piſker, de ſe
ohladi. Senoſovo moko notri permęſhaj,
deni v' pozinene poſode al pa v'
ſtaklęnzę, samaſhi, inu hrani, dokler ga
boſh potręboval.

XXI. Nauk od rasręsanja.
243. Pezheniga kapúna sresati.

Kader kapuna is ſklęde na dilo ali
taler jemleſh, ga nikar s' vilzami
nevbodi, temuzh vilze saſadi per sadnim
konzi, ker je kapun preparan, inu
pomagaj s' nosham per vratu noter v'
kapuna saſajenim de ga is ſklęde na
taler ſpraviſh bres poſhkodvane męsre.
Potle saſadi vilze ſkusi perſi na ſrędi
grędelna enmalo prezh od kobilze
notri doli v' herbtanz, vsdigni kapuna,
preręshi kosho per vratu na obęh
krajih, tam kęr je vratovi sazhętik ali
korenína med plęzhmi; tako odręshi
vràt. Potle:

I) Saręshi dęſno ſtegno od obęh
krajov notri do sgorniga ſklepa, inu
ga odkrehni.

2) Ravno tako saręshi inu
odkrehni dęſno peretnízo, ali lętavko.

3) Oberni kapuna, inu na
poprejſhno visho odręshi Ięvo ſtegno, inu
peretnizo.

4) Saſadi nosh med grędel inu
kobilzo, ter kobilzo odręshi.

5) Poddeni nosh pod ramenſke
koſtí, jeh s' vudam na notrajno ſtran
odsdigni, eno proti ſebi, drugo od
ſebe persdìgáje.

6) Odręshi na obęh krajih
grędelna perſno meſo.

7. Rebra na obęh krajih ſrędi med
herbtanzam inu med grędelnam
preręshi inu prederi, de bo grędel ſam na
vilzah oſtal, ga s' nosham is vilz isbì.

8) Herbtanz lozhi od krisha tam,
ker herbtovi ſklepki inu nadbederne
ali ledjiſke koſtí ſkup pridejo.

9) Shoſía ima na ſlędni ſtrani eno
ledjiſko koſt, tedaj saſadi vilze na ſred
ſhkofíe, inu pojdi s' nosham sapored
sdaj na eni, potle na drugi ſtrani med
ſhkofio, inu med tęma koſtíma, ſe
bodo rade od ſhkofíe lozhíle.

To rasręsanje je bres velike
poſębnoſti, vſaki lahko ſturí, inu je
sadoſti zhędno. — Eni pa rajſhi vilze
narpervizh saſadę v' herbet, de
doſęshejo notri v' grędel med peretnizami inu
med kobilzo; to velá, kader pezhenje
ni premehko; ſïzer herbet nezhe vilz
dershati, ſe omajó, inu ga sdrobę.

244. Rasresanje golobov, inu pìſhet.

Golobi inu piſheta ſe ręshejo, al
na dvoje, al nja zheterti, kakor je sa
ludi prav. Vilze ſe vtaknejo ſkusi
perſi, preręshe ſe podolgim, inu krisham.

245. Rasresanje jerebíz, inu ſredneh
shivál.

Jerebíze, jerębi, inu druge
ſrędne velikoſti peretníne ſe rasręshejo al
na zheterti, al pa kakor kapun; ſe
ględa na ſhtevilo inu na voljo per misi
ſediozhih, tudi na shiváli majhinoſt al
velikoſt.

246. Rasresanje velikeh peretnín.

Per velikih kapunih ſe ręshe bęlo
perſno meſô na vezh resín, kakor lę

na ſame dvę, tudi ſe bedro inu noga
na ſrednim bedrovim ſklepi rasdęneta.

Kader ſo peretníne snotraj s'
kakiſhnim maſhenjam nadęvane, le ta
nadęvka ali filla narpręd ven pobere, inu
kosha med perſnim gredelnam inu med
ſpodnemi rebrami enmalo gori
preręshe, to je podtrebuſhina, de le proſtor
sa nadęvko ven jemati ſturí. — Per
purmanih inu drugeh velikeh shivaleh
ſe snajde doſti perſniga meſa, inu je
tudi navada krofe s' kakim męſhanjam
namaſhiti al nadęvati; per takeh
peretnínah ſe narpręd ręsíne doli ręshejo
na perſih od vrata proti kobilzi med
obęma peretnízama, inu tę ſo
narbolſhi, tedaj ſe na talerji pervizh okoli
mise ludęm dajejo.

247. Rasresanje sajza.

Sajzu narpręd odręshi noge per
koIęnih, katire ſo na konzi koſmate, inu
jeh prozh deni, de meſa ne naſmetę.
Potle odręshi prędni konez, zhe ſe ga
dershí, inu ga radeni v' ſklędo. Dalaj
odręshi na obęh krajih herbtanza
farſhke ali obherbtne resíne, ako je sajez
velik, per majhenimu ſe pa lę herbet
v' zęle koſze zhęſ rasdęne. Herbet ſe

tako dęlí: saſadi vilze en rogel notri
po herbtanzovmu musgu, drugi rogel
naj gręde ſpodaj pod herbtam snotraj
po prasnim, na to visho persdignj
vilze, s' nosham pa od sgor herbta doli
pertiſkaj, ſe bo herbet rad po ſklepih
lomil, inu boſh s' nosham herbtove
koſze odręsoval, inu ſpęt s' vilzami
poperjęmal s' enim roglam po ſrędi
herbtanza naprej. Potle odkrehni s'
nosham ledjiſke koſtí od krisha, poręshi
unajno meſo na lęvim ſtegni, inu
notrajno na dęſnim; saſúzhi inu odręshi
unajno meſô na dęſnim, inu notrajno
na lęvim; raslozhi Iędiſke koſtí od
ſtegnov, inu na majnſhi deni sadni
konez, kakor sajzova velikoſt narbol
kashe. Rep ſe na verh v' ſklędi dęne,
okoli pa obherbtne ręsíne.

248. Rasresanje maliga praſza.

Glavo pezheniga preſizhka oberni
proti levízi, pertiſni s' noshovim
ploſkam na herbet, vilze sabodi ſkusi
noſníze, odręshi glavo, deni jo na taler,
preręshi kosho na obęh krajih od
gobza do uſhęſ, de boſh ſpodno zheluſt
odkarhnil od sgorne, potle sgorni dęl
glave naravnoſt zhes zhelo prekoli, de

pojde zhepína na dvoje, inu de na
vſaki bode polovíza mushgàn leshala;
sloshi v' ſklędo tę tri koſze, to je
ſpodne zheluſti, inu dva platíſha od
zhepíne. — Potle saſadi vilze na
vidermaſhi ali verh herbta v' preſizhha, inu
odręshi:

1) Sadno inu prędno nogo sa
ſtegnam inu sa plezham, kader ſi popręd
od obęh ſtani s' nosham pódręsal, jeh
odkrehni per sgornim ſklepi.

2) Oberni preſhizka, inu odręshi
lęvo obojo nogo ravno na poprejſhno
visho.

3) Preręshi podtrebuſhino krisham
podolgim inu na kriſh; vsami venkaj
nadęvanje ali namaſhenje, katiro je
kuharza v' preſizha narędila, inu
sloshi na ſklędo s' shlizo.

4) Odręshi rębra na obęh ſtraneh
od herbta, vsami herbet ven s' rępam
vred, rasdeni heroet na koſze.

5) Rasreshi oboje rebra na koſze;
varuj de kosho nekjęr ne olupiſh,
temuzh, de ſlęherni koſ ima nad ſeboj
kosho. — Glava gręde nevęſti per
shenitvanjah.

249. Ribo rasresati.

Glavo ribjo proti tvoji lęvi roki
oberni, saſadi vilze sa vrat med glavo
inu herbtam, de riba na trebuhi leshí;
preręshi jo po ſrędi herbta od glave do
rępa, na obęh krajih herbtanza,
odlozhi meſo na dva kraja od herbtanza,
potle ga odlozhi od glave, ga van
usdigni s' vilzami, inu na talerji prozh
od mise daj. Ribje meſô pa rasręshi
nazhęſ v' vezh al majn dęlov, kakor je
riba vęzhi al majnſhi. Per karpih je
glava narbolſhi, per ſhukah ręp;
podſterva na ſrędnim shivoti.

XXII. Navk vertníne inu seleníne
v' kúhini prav oberníti.
250. Piſheta v' selení polivki.

Píſheta ſe na zhiſti vodi ſkuhajo,
inu oſolę. Polivanje ſe ſturi is drobno
ſękaniga rosmarína, majerona,
ſpinazhe, peterſhila, inu shalbla; al pa ſe
tę ſtvari v' rozhni ſtopi ſtolzhejo;
enmalo vina gori naliè, inu ſkusi ſitze
preshenejo; potle ſe per eni pametni
ręzhi shupe od kuhaneh pìſhet
perdęne, tudi ſroviga maſla, zukra, inu
muſkat zvęta; to vſe more dobro
savręti, potle ſe zhes kuhane piſheta v'
ſklędi poliè.

251. Jajza s' selenjam nadevati.

Kuhaj jajza v' terdo, karkol jih je
tręba sa ludi per misi, olupi, preręshi
na dva platóva. Rumenake ven pobe-

ri, sraven deni kìſlize, krebulze,
peterſhila, inu kukmake ako ſo dobíti;
vſe ſkup prav drobno rasſękaj, inu
deni v' koso na ſrovo maſlo, de ſe vkup
dobro ſputí, permęſhaj enmalo
ſmętene, inu s' tim nadęvaj votlíne v'
bęlákih namęſt ven vſętih rumenakov. Kar
oſtane od tę nadęvke, jo smęſhaj ſhe
s' vezh ſmętane; inu jo deni v'
pozineno plehato ſklędo, notri rastavi po
verſti nadęvane jajzhne platíſha,
poſtavi na trinog nad sherjavzo, de ſe
enmalo sapezhe inu sarumeni, ter daj
na miso.

252. Méſhana ſalata, ali smeſa.

Naberi sęliſha, katire ſo narbol
perjętne, poſtavim: kręſha, kìſliza,
koperz, melíſa, petrov kluzh, inu take
druge vezh njih, al majn, kakor ſe
tebi lubi. Otrębi, operi, oſoli, jęſih inu
olje gori, kakor na druge ſolate.
Tudi ſe sna majhena vertna ſalata s' takmi
sęlmi namęſhati.

253. Plevnati ſir.

Naberi rosmarina, shalbelna,
besgoviga zvętja , inu drugih sęlov, poſu-

ſhi, smani, de bodo plęvize. Kader
ſir dęlah, permęſhaj teh plęviz med
ſir, bo imel dober duh, inu perjęten
pokúſ.

254. Diſhavno vino.

Diſhiozhe sęlſha ſe naberajo, inu
ſuſhę; negrędo vſe ſkup smęſhane v'
vino, temuzh lę enſamo, al malo ſkup,
katire ſe bol perjętne, inu ſe nam bol
sdrave sdę. Diſhavno vino ſe nareja
od vertneh diſhav al v' moſhti, al na
ſtarim vini. Vsami en ſodez vina, sęle
povęshi v' en pertneni arshetezh, inu
ga obęſi ſkus vęho v' ſodzhek. De pa
nebode per verhi ſtal, saſhi notri
sraven en lęp kreſálni kamen ali kremenz
is potôka, de ga doli vlęzhe. Zhes 14
dni bo vino diſhęzhe, inn dobro sa
piti. — Ako shelíſh diſhęzhi moſt imęti,
moreſh sęlſha pomladi inu zhes lęto
nabrati, inu poſuſhíti, de jih boſh
jeſen imel, inu v' moſht dęval.

255. Selni jeſih.

Vsami ſpiknarde inu rosmarin
zvętja; basilike, melíſe, ſuhiga lupka od
lemón inu pomoranzh; tę sęla pomo-

zhi s' lemonovim, al pomoranzhnim
oljam; perdeni enmalo ſladke ſkorie,
nagelshbiz, zęliga popra, inu muſkat
zvęta; deni v' ſtaklęnzo ali kruglo,
nahudiga jęſiha, poſtavi na ſonze, al na
toplo.

256. Krebulzhína shupa.

Operi krebulzo, drobno rasſękaj,
v' govedjo shupo ſtręſi; kader savrè,
snaſh notri djati muſkat zvęta,
ingverja, al druge diſháve, inu jajzhne
rumenake notri rasshvérkati.

Tudi snaſh sręsano inu ſękano
krebulzo v' kosi na maſli ſputíti, v'
shupo djati, savręti, s' rumenakmi
preshverkati, inu na oppezhen kruh v'
ſklędo sliti.

Sa nemeſne dnęve snaſh to na
grahovi shupi ſturiti, inu jo na
ſhtirvoglati sręsani oppezhen kruh, katiri
je na maſli ozvert, v' ſklędo djati.

257. Peterſhìlova polivka, ali sôſ.

Eno doſti veliko ſtvar peterſhíla
opperi, drobno ſękaj, na meſni shupi
kuhaj, perdeni ribaniga kruha, de bo
polivka goſtláta; permęſhaj muſkat

zvę-

zvęta inu oręha. Ta polivka je sa vſe
shlaht meſenine dobra sa pomàkanje.

258. Vkuhani peterſhíl, ali ſalsen od
peterſhila.

Stolzi peterſhil, pretlazhi ſok
ſkusi ruto; timzhaſi namozhi bęliga kruha
v' jęſihi, perversi notri en koſ zukra,
kar je prav. Gori slì pretlazheni ſok
od peterſhila, puſti vſe ſkup eno
zhetert ure vręti, pretlazhi vſe ſkusi
ſitze v' ſklędizo , inu puſti ohladiti.

Al pa smęſhaj vina inu jęſiha ſkup,
namozhi kruha v' ti smęſi inu perdeni
drobno ſękaniga peterſhila; pretlazhi
vſe ſkusi ſitze, inu tanko ruto,
ozukraj de bo enmalo ſladko; tudi ſe sna
dvoje v' terdo kuhanih rasſękanih jajz
sraven djati. Kuhaj vſe, inu ohladi,
bo sa namaſhenje ali nadęvanje, kakor
druge vkuhanja ali ſalsni.

259. Telezhje s' majerônam.

Skuhaj telęzhje meſô ſkoraj v'
mehko; potle narędi en preshganje,
notri versi enmalo majeronoveh
plęviz; deni vſe v' koso, naj ſe v' tim
preshgahji do dobriga smezhí.

260. Telezhji jesik s' majeronam.

Se ravno tako nareja, kakor
Nro. 259.

261. Golóbi, piſheta v' majeron
polivki.

Timzhaſi, kader golobe, al
piſheta v' lonzi kuhaſh, poſtavi na
kotzhnike sręsaniga ſpeha v' kosi na
sherjavzo, de ſe rumení, potle deni vajn
majeronoveh pleviz inu enmalo moke,
de bo polivka goſtlata; kader je shę
enmalo sarumenéno, poſtavi notri
golobe al piſheta, perlì enkolko shupe,
na katiri ſo ſe kuhali. Naj ſe en zhaſ
kuha ſkupej, kar je tręba do mehkiga.
Kader v' ſkledo islieſh, potreii s'
ribanim kruham.

Ako ſe polubi, ſturi to polivko s'
ſrovim maſlam namęſti ſhpeha; inu
takrat perdeni tudi enmalo muſkat zveta.

Enih navadna je, to polivko
shefranam rumeníti; al shefran nedopade
vſim, inu ni doſti perjęten.

Ena druga visha je ta: kuhaj
peretníno v' lonzi na zhiſti vodi; potle
bres vſe tę shupe peretníno ſamo
deni v' koso, perlì ſmętane, kar ſe vidi

tręba, perdaj enmalo ſroviga maſla,
inu ribaniga kruha, de ſe sagoſtlá; inu
pari v' pokriti kosi do mehkiga.

262. Telezhje s' materno díſhízo.

Perſtavi kuhat telęzhje meſô na
vodi, oſoli, perdaj enmalo ſroviga maſla,
zhebúla, lorber pęrja, ſtolzheneh
nagelshbiz inu muſkat zvęta. Kader je
ſkoraj kuhano; naręshi poſębej v' koso
na kotzhnike sręsaniga ſhpeha, ga
sashári na sharjávzi; ozverke poberi ven,
deni notri enmalo moke, inu doſti
materne duſhíze; sadnizh pa telęzhje, inu
enmalo shupe od njega, de ſe v' kosi
popolnim isvrè.

263. Shalbel s' ribamí.

Kader ſo ribe v' oſoleni vodi
obarjene, ſe dęne v' koso maſlo topít,
enmalo moke, doſti sręsanga peterſhila,
ne prevezh shalbla, kęr je grének,
enmalo ingverja, mlęka, inu ribje shupe,
v' tim ſe obarjene ribe popolnim
savrò.

264. Zverti shalbel.

Tri beláke rastępi, permęſhaj dvę
peſtí moke, inu eno peſhízo zukra;
ako je pregoſto, perlì vina; v' tim
omakaj lępe shalbelnove peręſa, inu zri
na maſli lępô rumeno. — Nameſti
vina, je dobro mlęko, inu takrat ſe en
rumenak permęſha. — Peręſa je tręba
oprati, inu med bęlo ruto ſtiſniti, de
ſe oſuſhę.

265. Telezhje s' ſpinazho.

Telezhje kuhaj poſębej, inu
oſoli; ſpinazho pa poſębej obári, jo na
reſhetze deni ozedít, rasſękaj
enmalo, deni v' koso, perlì govedje shupe,
oſoli, daj muſkat zvęta, ſroviga
maſla, inu obarjeniga telęzhjiga meſa,
pokri, na sherjavzi pári.

Drugazhi: Obarjeno ſpinazho,
odzędi, rasſękaj, v' kosi s' putram v'
saparzi kuhaj; med tim pa obarjeno
telęzhje meſo rasſękaj, tudi zhebula inu
peterſhila. To ſekanje smęſhaj s'
namozhenim bęlim kruham, rasſękanim
govedjim musgam, tręmi jajzmi,
ſolio, inu muſkat zvętam. Is tiga mę-

ſhanja valaj po perſti debęle inu dolge
bazelne, povalaj v' moki, ozri v'
rasbęleni@ maſli; inu zhes ſpinazho v'
ſklędi na miso daj.

266. Kolobáſe is ſpinazhe.

Vsami ribaniga kruha, polovízo
ga sashári na ſrovim maſli, polovíza
naj oſtane ſamiga na ſebi. Oberi
ſpinazho, odzędi, rasſękaj. Potle smęſhaj
s' obojim ribanim kruham, zvertim inu
ſamim na ſebi, oſoli, daj ſhtupe, inu
muſkat zveta, permęſhaj ene jajza, kar
jih grę. Puſti en zhaſ ſtati.
Timzhaſi savrì govedje shupe, pomozhi leſęni
krôg ali taler s' to shupo; en poſębej
narejeno svalano teſtô ręshi na bleke,
tę bleke pokladaj na krog, pomashi
gori ſpinazhno omęſo, savíaj v' blęke, inu
devaj v' shupo baríti. — Ako ſe
polubi, deni v' ſpinazhno omęſo sribaniga
ſira, al ga ua kuhane kolobaſe potręſi.
— Tudi ſe snajo tę kolobaſe na maſli
zręti; potle na plehato pozíneno ſklędo
djati, s' muſkat zvętam inu majeronam
potręſti, ſmętano obloshiti, govejo
shupo oblíti, inu en zhaſ nad sherjavzo
na trinogi sakerpníti.

267. Spinazhni zmoki.

Vsami eno dobro pęſt ſpinazhe,
enmalo peterſhíla inu zhebula; rasſękaj
drobno, inu na maſli ozrì. Potle deni
v' eno ſklędo, perdeni namôzhene inu
ſpęt oshete pogazhe, ene jajza,
diſhave inu ſolí, inu enmalo moke, ako je
preſuho, perlì vode, al shupe. Dęlaj
zmoke is tę omęſe, inu kuhaj na
vręlim kropi. Pomashi eno ſklędo ſrovim
maſlam, pokladaj zmoke notri, perlì
shupe, inu poſtavi na trinog nad
sharjavko. Ob kraj ſklęde snaſh kuhane
rake obloshiti, al pa rakovo polivko
zhęſ naredíti.

268. Kíſlizhna shupa.

Narkrajſhi ręzh je: mlade kíſlize
pęrja naſmukati, rasſękati, inu ga
kuhati na govedji shupi, katira je
oſolena, s' muſkat zvętam inu enmalo
zukram pregnana; taka ſe vliè v' ſklędo
na oppezhen kruh. — Al bolſhi
kiſlizhna shupa je, ako ſe kíſliza rasſęka,
inu popręd v' ſrovim maſli na ognu
preputí, ena shliza moke sraven
permęſha, potle pa shupa goveja gori
nalie, inu do dobriga vſe ſkup prevrè.

Pręden v' ſklędo devaſh rastępi 3
rumenake, permęſhaj med shupo, ſhe
eno minuto vie ſkup meſhaj per ogni;
potle vlì na resíne oppezheniga kruha.

269. Golobi s' kíſlizo.

Golobje ſe v' kosi nad sharjavzo
kuhajo s' govedjo shupo, ſrovim
maſlam, diſhavo, inu lukam; timzhaſi v'
drugi pokriti kosi ſękano kíſlizo na
ſrovim maſli pári. Potle slì na golobe,
inu enmalo ſroviga maſla, tudi
ribaniga kruha, zukra, al kar ſe tebi ſhe
drugiga diſhęzhiga polubi.

270. Spargel s' piſhetami.

Oſnashene na zheterti sręsane
piſheta kuhaj na pol vode, pol vina,
shupi daj mozh s' muſkat zvętam inu
ſrovim maſlam; al pa v' kosi na
sherjavzi s' vodo vinam, potle maſlam inu
muſkat zvętam v' saparzi kuhaj
pokrite. Spargel kuhaj s' vodo v' mehko,
vender nę prevezh, temuzh naj ſe per
piſhetah do dohriga smezhí, sraven ſe
zhęſ pertręſe sſęsaniga peterſhila, inu
ribaniga kruha.

Tudi snaſh piſheta na zheterti
sręsane v' moki povalati, v' kosi v'
ſrovim maſli pokríte pariti, tudi
ſpargelne sraven djati; kader je oboje doſti
sharjeno, ſe perlíe dobra govedja
shupa, inu do mehkiga v' kosi ſkuha. De
ſe polivka sagoſtí, deni sadnizh sraven
v' ſmętani napítiga bęliga kruha, inu
enmalo muſkat zvęta.

271. Nadevane artizhôke.

Oſnashene artizhôke ſkuhaj na
vodi nepremehko; sa nadęvanje vsami
otręblenga meſá od rakov, katirga
sraven enmalo ſroviga maſla v' rozhni
ſtôpi ſtolzhi; potle permęſhaj drobno
sręsaniga peterſhila, majerona,
muſkat zvęta; med to vbì ene jajza, inu
ſturi s' permęſhanim ribanim kruham
kakor teſtô; s' tim teſtam ſe artizhoke
nadęvajo; poberi ſrędue peręſa is njeh,
inu deni na tim męſti tę sdaj popiſane
nadęvke; tudi jo deni med unajne
velike peręſa. Artízhoke nadęvane
pokladaj v' koso, perlì enmalo meſne
shupe inu diſhave, ter jeh do
mehkiga ſkuhaj.

272. Seleni grah s' artizhokami.

Grah kuhaj na vodi, kader ſe
ſkuha inu povrè, perdeni enmalo meſne
shupe, drobno ſękanga peterſhíla
otrębi, ſrędne peręſa venirręshi, na
oſoleni vodi obèri, inu med graham
ſkuhaj notri do mehkiga.

Drugi to jęd naréjajo na to visho:
Selen grah v' kosi na ſrovim maſli
preshario, potle berſh perliejo meſne
shupe, inu do, mehkiga ſkuhajo. Potle
vsamejo polovízo graha s' nękaj ſrovim
maſlam inu muſkat zvętam ſtolzhejo,
vliejo shupo od une polovíze graha,
inu s' njo prezedę inu preshenejo to
ſtolzhenje ſkusi ſitze, inu sadnizh na
grah v' kosi. Artizhoke obario
poſębej na kropi, na pol mehke dęnejo v' grah,
de ſe ſkup kuhajo v' kosi. V
ſklędo ſe narpred rasloshę artizhoke, inu
zhes nje ſe vlie grah s' zęlo polivko
vred.

273. Artizhôke sa ſalato.

Al ſe artizhoke otręblene ſkuhajo
mehko, na zheterti sręshejo, oſolę,
oſhtupajo, s' jęſiham inu ojlam
poliejo; al pa ſe ſkuhane po ſrędi
venistrębio, inu poliejo s' vkup smęſhanim ję-

ſiham, ojlam, ſhtupo, inn ſolio;
potle ſe okrog naloshí ſalata, kápare,
olivke, inu potręſejo s' drobnim
sręsanim lemon lupkam.

Drugi imajo navado kuhane
artizhoke s' ojlam inu permęſhano
diſhávo políti inu na mręshi ſpezhi; potle
pa na ſklędi sabęliti s' jęſiham inu ojlam,
al mersle, al gorke.

274. Artizhoke ſrove ohraníti.

Ob kręſi vſe artizhoke v' poſode
preſadi, katire imajo na jeſen ſad
ſturiti; jeh polivaj, inu per dobri raſti
ohrani, zhes simo jeh hrani na toplim,
inu novo ſapo vezhkrat ſkusi hrambo
ſpuſtì, kęr jeh imaſh. Ako ſi boſh
pridno persadęval jeh varvati, boſh
tudi posími ſad vshival.

275. Zvetni ohravt v' shupi, to je
kavlifior.

Zvetni ohravt ali kavliſior moreſh
narpręd obariti, potle ven vsęti, inu
na dobri meſni shupi mehko ſkuhati.
Potle ga v' kosi na ſrovim maſli puſti
preputíti, inu tolikaj meſne shupe
per@i, kar kashe sa shupo na miso. Ka-

der je ſkup kuhalo doſti zhaſa, ſe zvętje
venusame, jajzhni rumenaki ſe v'
shupo vmęſhajo, oſoli, muſkat oreh
notri pertręſe; v' ſklędo vlie, inu zvetni
ohravt notri rasloshí, kir je timzhaſi
v' drugi poſodi na gorkim ogni ſtal;
kęr on ſe neſmę tako dolgo kuhati,
kakor shupa, ſižer bi poſtala ena godla.

V' to shupo snaſh tudi djati
nadęvane piſheta, al telęzhji perſni koſ
nabudlan ali nadęvan, al otręblene rake;
tę rezhì pa ſe morejo poſębej na vodi
ſhuhati, inu ſhe lę takrat notrì djati,
kader na ſklędo dęvaſh.

276. Golôbi v' zvetnim ohravti.

Golobe ſkuhaj poſębej na vodi inu
oſoli; zvetni ohravt pa v' kosi s' maſlam
ſrovim, inu meſno shupo pokríte v'
saparzi dúſhi, s' muſkat zvętam duh daj,
shupo s' ribanim kruham sagoſti; na
sadne notri deni kuhane golobe, de
ſkup vſe mehko poſtane.

Per ti ręzhi neſmęſh pozineneh
kuſreneh kôs imęti, temuzh lę parſtęno
poſodbo; ſizer ohravtovo zvętje
viſhnovo poſtane, inu bęlo barbo, sgubí.

277. Piſheta s' zvetnim ohravtam.

Piſheta ſe ſamo na vodi s' ſolio
kuhajo, inu ravno tako zvetni ohravt
poſębej. Potle deni v' eno ponvo
enkolko ſroviga maſla, sashári enmalo
moke notri, gori nalì meſne shupe, deni
zvetje notri inu enmalo muſkat
zvęta, naj ſe kuha. Namęſti moke je
tudi riban kruh dober; tudi snaſh shupo
s' rakovim maſlam rudęzho ſturiti. —
Piſheta snajo ſhpeham naſhpikane biti,
inu v' kosi pezhene, al pa na vodi
ſkuhane. — Med maſlo inu moko eni
devajo tri rumenake, preden shupo
perliejo; kader na ſklędo dęvajo, verſtę
v' ſrędo ſklęde zvetni ohravt teſno ſkup,
kakor bi ſe vſi koſzi vkup dershali;
piſheta pa is ponve okrog, inu sadnizh
polivanje is kose po vſim na verh
sliejo. — Eni potręſejo s' ribanim ſiram,
inu enmalo poſtavio v' pęzh, de ſe po
verhi sarumení.

278. Zvetni ohravt sa ſalato.

Skuhaj ga, odzędi, ohladi, s' ojlam,
jęſiham inu ſhtupo sabęli; ako ſhtupa
ni tvojim Iudem soperna.

279. Brôkole kuhati.

Otrebi brokole ſkoro kakor zvetni
ohravt; ſhtoſe olupi notri do
ſtershęna, notrajni ſhtorov ſtershen sręshi na
majhine koſze; v' ſnopke povęshi, en
zhaſ v' mersli vodi namakaj, potle
ſkuhaj; kader ſo na pol mehki, jih
odzędi, meſno shupo perlì, v' ti naj ſe
v' mehko kuhajo; potle narędi to
shupo goſtláto, kakor je visha per zvetnim
ohravti pokasana.

280 Shupa s laſhkim ohrovtam.

Laſhki ohravt otrębi, popari,
potle obari, na drobno rasſękaj, v'
ſrovim maſli s' enmalo moke preputi na
sherjavzi v' kosi, perlì meſne shupe,
daj ſhe maſla, muſkat zvęta, inu
kuhaj. Pręden grę na ſklędo permęſhaj
v' to shupo ene rumenake; vlì na
oppezhen kruh, puſti ſklędo nad
sharjavzo en zhaſ, de ſe kruh napojí, inu
napnè, potle daj shupo na miso.

281. Salata laſhkiga ohravta.

Se sna kuhan ręsati kakor selnate
glave, inu mersel ohravt jeſti s' jeſi-

ham ojlam, inu ſolio. — Al pa vsami
terde majhine glave oliravta, raskoli
jeh krisham doli do ſhtora, inu ſkuhaj
na oſoleni vodi. Ako ni debęleh
terdeh glav, vsami sa ſkuhat ſame
notrajne ſerza, kar je bol bęliga inu
nagerbaniga. Kuhane odzędi, ohladi, daj
gor jęſiha, ojla, inu ſoli, tudi ſhtupe.

282. Ohravt sa sraven jed.

Ohravt kuhaj na vodi s' ſolio do
mehkiga, odzędi ga na reſhetzi, deni
v' koso, sraven pa koſ maſla, muſkat
zvęt, anglejſko diſhavo, tudi kúmene,
perlì enmalo govedje shupe, al zhe
shupe nimaſh, daj sraven ſmętane, inu
do popoluim mehkiga kuhaj. De
perlito shupo sagoſtiſh, daj enmalo
preshgane moke, al pa ribaniga hruha.
Tudi notri deni meſô, katiro miſliſh v'
ohravti kuhati. — Al pa poſębej meſo
ſpezi, karmenadelze, al klobaſe, inu
na ſklędi po verhi ohravta obloshi;
popręd pa enmalo s' ribanim kruham verh
ohrovta potreſi, inu tę ſtvari po lepi
verſti rasſtavi.

283. Rapunzlova ſalata.

Rapunzlove korenine al olupi,
oſoIi, inu s' jęſiham inu oljam sa ſalato
narędi; al jeh pa ſkuhaj, inu mersle
oſoli, s' ojlam inn jęſiham polì,
smęſhaj inu na miso daj.

284. Rapunzel inu peſna salata.

Pęſo pezi al v' ognęnim pepęli, al
v' eni ſklędizi v' kruhni pezhi, de ſe
olupit puſtí; rapunzel ſe ſkuha,
ozhędi; pęſo inu rapunzel sręshi na koleſza,
oſóli s' ojlam inu jęſiham, rasloshi
zhedno v' ſklędo.

285. Krompir s' ſiram.

Krompir ſkuhaj, olupi, rasręshi,
s' ręsanim selenjam inu ſrovim maſlam
permęſhaj, shupe enmalo perlì, s'
ribanim ſiram potręſi, v' pęzh poſtavi,
inu saruméni.

286. Krompirjovi zmoki, ali gnedli.

Srove, ali pa poſuſhene kukmake
drobno rasſękaj, smęſhaj med
raspeſhtani krompir, perdeni diſhave inu

jajza, smęſhaj, dęlaj zmoke, inu jih
na meſni shupi kuhaj. Ako bi rad
velike gnędle imel, moreſh enmalo
moke sraven permeſiti, kęr ſe ſizer
rasvalę; majhini pa ſe bres moke ſkup
dershę. Taki zmoki v' pezheno gôſ
nadęvani ſo prav dobri.

287. Peterſhílova ſalata.

Oſtershi peterſhílove koreníne,
preręshi na dva platiſha, jeh ſkuhaj
v' meſni shupi, ohladi, inu sabęli s'
ojlam inu jęſiham.

288. Sok od sélene sa polivke sabelit.

Rasręshi eno libro puſtiga
telęzhjiga meſa, eno libro préſizhoviga ſtegna,
eno polovizo kokóſhi, inu eniga
jeręba na majhine koſze, pregrej vſe v'
ſrovim maſli na sharjavzi. To deni v'
eno zínaſto flaſho, inu sraven ſhęſt
sélen, dva zhebula, inu diſhave, gori
vlì en bokal meſne shupe, flaſho
saſhravbaj, poſtavi v' vręli krop, kir v'
enim kotli vrê, inu puſti na to visho
4 ure kuhati. Potle prepuſti ta ſok
ſkusi ruto. On je dober sa polivkam
dober duh inu pokúſ dajati, kader ſe
med nje permęſha.

289. Nabudlani, al nadevani zhebul.

Sberi nardebęliſhi zhebule, jih
isvotli, inu ſpęt napolni s' enim
maſhenjam od ſękaniga meſa, ribaniga kruha,
jajz, maſla, inu ſękanga selenja;
kuhaj v' kosi s' perlíto meſno shupo inu
ſrovim maſlam; v' to polivko perdeni
ſardęl, kápar, jęſiha, inu ribaniga
kruha,

Al pa obári zhebule, odzędi na
zedíli, inu otrębi. Drugiga zhebula
ſkuhaj v' mlęki v' mehko, kakor
mohnek, pretlazhi ſkusi ſitze, nekaj jajz
męſhaj v' ſrovim maſli do rahliga,
perdeni ſękaniga meſa od kokoſhi, inu
namozheniga bęliga kruha; te tri rezhi
ſkup deni inu oſoli; s' tim nadęvaj
obarjene zhebule po raspôkah; poſtavi
v' koso, potręſi s' diſhavo, oshmi
gori eno lemono, obloshi s' ſpehovmi
resínami, perlí shupe, inu na sharjavzi
pári.

290. Zhebulova ſalata.

Zhebule pezi v' pepęli, potle
oſnashi, inu na zheterti sręshi; rasſtavi po
verſti v' ſklędo, nalì vina de bode
ravno zhęſ ſtalo, oſoli, ojla gori, zukram

potręſi, inu s' zibębami; puſti nad
sherjavzo vręti tolikaj zhaſa, kar jajza v'
terdo kuhane zhaſa potrębujejo.

291. Drobnák v' shupi.

Drobnák sberi, operi, drobno
sręshi. Potle pari eno shlizo moke v'
kosi na ſrovim maſli , de bo rumena,
ſtręſi drobnak notri; na to nalì govedje
shupe, naj ſe ſkupej ſkuha.

292. Senof narediti.

Senof ſe nareja na tę vishe: I)
narbol navadno je, senof ſtręti, al
smlęti; al ſtolzhi; potle na vinſkim ſladkim
moſhti vkuhati tako goſtiga, kakor ſe
vidi, de je prav. Ako ni moſhta, ſe
vsame vino s' enmalo zukram, al pa
ſladki ſok od hruſhek, to je:
hrúſhovez.

2) Senoſ ſtolzi drobno, ga na enim
polizhi jęſiha męſhaj, de bo kakor
rędka kaſha, perdeni eno shlizo
preſjaniga zukra, enmalo ſhtupe, sręsaniga
ingverja. Vsami en parſtęni lonez, na
dno poloshi en zhebul, inu męſhanje
gori vlì. Poſtavi na hladno męſto, v'
ſhtirih tędnih bo dober senof.

3) Stolzheni bęli inu zherni senof
savri s' ſladkim moſhtam, inu s'
lemonovim drobno sręsanim lupkam; tega
kuhaj, de ſe goſt ſturì, kar je prav.

293. Drugazhi.

V' pokuhani moſht, ali v' kúhano
vino tręſi pozhaſi drobuo ſtolzheni
senof ſkusi ſito, meſhaj, ogaſi notri
goręzho oglje. Hrani v' poſôde.

294. She drugazhi.

Umniſhi visha je ta vsami 5 liber
vkuhaneh kútin, 3 libre v' zukri
hraneneh lemon lupkov, 18 lot vkúhaniga
lemon ſoka. To kuhai na poltrętji
libri zhiſtiga medú. Perlì I libro inu 6
lot ſtolzheniga senofa, kir ſe je popręd
24 ur v' moſhti namakal, al pa v'
vinu; permęſhaj nagelshbiz, ſladke
ſkorie, inu muſkat oręha, ſtolzhenih
ſlędniga eno zhetert Iota; vſe ſkup vkuhaj
goſto, kakor męd.

295. Druga visha; senof ſuh
perpravlen.

Senofovo moko s' jęſiham inu vi-

nam omęſi, kakor teſtô, narędi
majhene bobe is tiga teſtá, inu jih poſuſhi.
Kader senof potrębujeſh, deni bobke
v' ſladko, al v' ozukrano vino,
męſhaj, de ſe ralpuſtę senofovi
hlębzheki; tako je dober sa pomákanje.

296. Kiſlo sele prav kuhati.

Kiſlo sele naj ſe ſkuha v' piſkri,
potle ga deni v' koso nad sharjavz,
perlì enmalo meſne shupe Poſębej
rasbęli obilno ſhpeha, al maſla, vmęſhaj
bęle moke, inn sabęli sęle, tudi ga
oſoli. Puſti sęle nad sharjavzo en
dober zhaſ vręti.

297. Telezhje herbtnerebriza, ali
karmenadelzi na sele.

Tolzi bershole po navadi s'
noshovim robam, puſti en zhaſ oſolene
leshati, potręſi s' bęlo moko, omozhi
v' mersli vodi, inu s' ribanim kruham
potręſi; poloshi na mręsho nad
sharjavzo, kader ſe oſuſhę, jeh mashi
ſrovim maſlam, inu obrazhaj, dokler ſo
osharjene.

298. Piſheta v' maſli ozreti s'
peterſhilam.

Na zheterti sręsane oſnashene
piſheta puſti en zhaſ oſolene leshati,
potle s' moko potręſi, narędi omakanje is
polovize vode, inu is rastepenga
jajza; piſheta v' tim omozhi, s' ribanim
kruham potręſi, zri v' rasbęlenim
maſli. Tudi naberi lępiga perja od
peterſhíla, ga operi, inu v' maſli ozrì, ter
ga po verhi ozręteh pìſhet obloshi,
kader na miso dajeſh.

299. Piſheta v' majeronovi polivki.

Otręblene, na zheterti sręsane
piſheta poloshi v' koso, perlì enmalo
meſne shupe, de nad sharjavzo
savrejo; potle versi notri enmalo majerona,
potręſi s' moko inu ribanim kruham,
ter s' rasbęlenim maſlam sabęli; kuhaj
inu vezhkrat premęſhaj, de ſe
neperſmodę.

300. Telezhje v' polovki s' selenjam.

Telęzhje meſo deni v' koso sgol
ſamo , de ſe nad sharjavzo oſuſhí, inu
ſvoj pervi ſok od ſebe dá, ta ſok prozh

slì. Potle vlì gori rasbęlenga maſla,
puſti de ſe ſkup en zhaſ pari; kader
enmalo ſe obrumení, vlì najn vina inu
govedje shupe, potręſi s' moko, inu
ribanim kruham, inu majeronam, ali
pa s' drugo diſhavo. Ako namęſti
vina perlieſh jęſiha, perdeni rosmarína
nameſti majerona.

Kasavez.
I. Shupe ali Juhe.

I. Rumena shupa s' gnędelni is ſagó; braune
Suppe.

2. Mozhna poſtna shupa; Kraftſuppe.

3. Lepodiſhęzha juha od sęlſhov.

4. Zhokoladna shupa.

5. Rumena meſna shupa.

6. Poſtna shupa od ribjiga droba.

7. Zeſarjova kaſha na shupi. Kaiſergerſtel.

8. Shupa od sęlſh.

9. Rumena juha.

10. Pęmſka juha.

11. Olio shupa.

12. Mandelnova shupa.

13. Shupa rudęzheh jàgod.

II. Sęlnate jędi. (Zuſpeiſen.)

14. Nadęvan ali filan ohravt.

15. Namaſhenô ſrovô sęle.

16. Namaſhene ali filane kolerabe.

17. Spargelni.

18. Selèni grah v' ſmętani.

III. Kuhane, parjene, ſękane jedi od
meſa inu peretnine.

19. Duſhéni ali dempſani golobi.

20. Telęzhje meſô na franzosko visho.

21. Auſtrige is telęzhjiga narediti.

22. Piſheta s' rakmi namaſhene v' hrinovi
omáki.

23. Govedje meſô v' svalkih. Rolleten.

24. Veſtfalſke kolobáſe.

25. Svinſkeh mushgàn kolobáſe.

26. Shepehovi grieſovi zmoki, to je is
môkne kaſhe.

27. Volovſki jesik v' goshovji. Hetſchepetſch.

28. Kralevô govedje meſo; (beuſ royale.)

29. Divji preſizh.

30. Divji petelin v' polivki, in der Sauce.

31. Jerebíze v' laſhki polivki.

32. Sajez al jeręb v' ojlnati polivki.

33. Piſheta al golobi v' zherni polivki, ſchwar=
ze Soß.

34. Telezhje s' kumarami rumeniti.

35. Pojlſki jesik.

36. Kapún s' auſtrigami.

37. Kapun s' auſtrigami nadęvan inu pezhen.

38. Raza v' krini.

39. Prekajenô kravje víme.

40. Divja raza s' polivko od ſardęl.

41. Dobra jęd: s' imęnam ſromàk.

IV. Soſi ali Polivke.

42. Polivka dobra per vſeh jedeh.

43. Polivha od kapar k' vſe shlaht pezhenim
meſu inu ribam.

44. Hollendarſki ſoſ.

45. Polivanje od ſardęl inu auſtrig.

46. Druga polivka od ſardęl.

47. Hrin.

48. Mersla selena polivka, ali ſoſ.

49. Gorka selena polivka.

50. Polivka od miſhelnov.

51. Navlęzhena polivka.

V. Jajzhne inu Mlęknate jedi.

52. Maſhéne jajza, ali nabudlane.

53. Namaſhene jajza.

54. Kvaſeni shganzi, Dampfnudel.

55. Naráſene jajza v' maſli. Auſgelaufene Eyer.

56. Nadevani ſmèrzheki, gefüllte Maurachen.

57. Rakove kolobàſe.

58. Rajshove kolobaſe.

59. Buzhe v' mleki kuhane.

60. Kuhanje: Koch.

VI. Pudding inu Paſtéte.

61. Pudding ali savęsana potíza is pęſe.

62. Dobra rahla paſteta, ali teſteníza.

63. Maſleno teſto: Butterteig.

64. Paſteta s' ſhilkrotami.

65. Mehka Paſteta: Marbteig, merber Teig.

VII. Bandelzi, ali môdelzi.

66. Maudeluovi loki, Mandelbogen.

67. Bandelzi od voloveh droshá.

68. Dvakrat pezheni loki: Biskottenbogen.

69. Bandelzi od rakov.

70. Pegni na shebíze ręsanih mandelnov.

71. Preſhutni bandelzi.

72. Maſleni bandelzi.

73. Grahovi bandelzi.

74. Rajshovi bandelzi.

75. Sirni bandelzi.

76. Bandelzi ribaniga kruha.

VIII. Meſô v' polivki, al ajmoht.

77. Piſheta s' ſhpargelni v' seleni polivki.

IX. Poſtne inu môknate jędi.

78. Sirni nudli na maſli zerti.

79. Poviti rakovi nudli.

80. Rakovi ſhtrukli.

81. Mandelnov ſhtrukel.

82. Krogloverh, ali Kugelgupf.

83. Dobri krofi.

84. Rajshov ſhmarn.

85. Hlębzheki voloveh drosha.

86. Sladke ſkorie nudelni.

87. Droshni nudelni.

88. Sirni pezheni nudelni.

89. Pezhéni grieſovi nudelni.

90. Droshni krofi.

91. Sirni ſuhô pezheni nudelni.

92. Savęsana potiza s' vinſkim ſhadó, ali
pudding.

X. Kuhanje ali kôh.

93. Maſleni koh, ali màſlenek.

94. Pluzhni kôh.

95. Kuhanje od pezheniga telęta.

96. Kuhanje od bęliga kruha.

97. Drugo kuhanje od bęliga kruha.

98. Kuhanje od kúten.

99. Naraſteno kuhanje od rajsha.

100. Kuhanje od rakov.

101. Jęternô kuhanje.

102. Ledvizhno kuhanje.

103. Jabelzhno kuhanje.

104. Raspęneno kuhanje.

105. Jabelzhno kuhanje, drugazhi.

106. Kuhanje od ſhuke.

107. Sroviga maſla kuhanje.

XI. Pezhene meſne jędi.

108. Jelęnovi koſez per rępi v' polivki
pezhen. Zemmer.

109. Goveje po anglejſko.

110. Skrito meſô ali Mollbrat.

111. Divjázhino hraniti bres jęſiha. Wildbret.

112. Visha ſoknato pezhenko ſpezhi.

113. Dobra govedja pezhenka.

114. Skrito meſo drugazhi.

115. Kravje vime pezhi.

116. Telezhje ſtegno, ali ſhlęgel.

117. Kapún, al purman s' auſtrigami
nabudlan.

118. Meſo od ovz inu jágnet.

XII. Salata.

119. Kútine sa ſalato.

120. Vìſhne ja ſalato.

121. Laſhka ſalata.

122. Pomeranzhna ſalata.

123. Salata ſrovih jabelk.

124. Kuhane jabelka sa ſalato.

125. Repunzlova ſalata.

XIII. Torte.

126. Mandelnova torta.

127. Navk, kako ſe potrebúje model
inu poſoda sa Torte inu sa
kuhanja.

128. Visha zukreni ſnęg na torte narediti.

129. Od obodov ali obrozhov is pleha sa
Torte.

130. Zherna kruhna torta is zhokolade.

131. Ajdovnikova torta, drugazhi.

132. Torta is bele ſktęrke.

133. Popezkenki, ali biſkotí is torte.

134. Pęſkaſta torta.

135. Pęſkaſta, ali kruhna torta drugazhi.

136. Od Zheſhin kuhanje.

137. Hitra torta.

138. Viſhnova torta.

139. Torta bres jajz.

140. Grahova torta.

141. Pęſna torta.

142. Kaſtánova torte.

XIV. Ribe.

143. Duſhéna, ali dinſtana riba.

144. Nadevana ſhuka.

145. Karpi v' zherni polivki.

146. Karp v' ſardelnim ſoki.

147. Karp v' polivki, ali v' ſoki.

148. Pezhéna ſhuka.

149. Shuka v' hrini.

150. Stokfiſh s' ſhuko nadevan.

151. Shuka v' míſhelnih.

152. Pezhen Som, inu Sulz.

153. Liſka v' rujávim polivanji.

154. Shuka v' lemonovim ſoki.

155. Karpi v' ſaparzi kuhani, to je dempfani.

156. Pezhene Ale.

157. Kuhana Bísena.

158. Stokfiſh dobro kúhati.

159. Polshi nadęvani.

160. Pezhene poſterve.

161. Zhepínke, ali shildkrote v' polivki.

162. Turſke shabe v' ſvojeh zhepínah.

XV. Zukrene pękaríe.

163. Mehke pręſtize.

164. Moknati kolazhi.

165. Biſhkoti, ali popezhenki.

XVI. Sholze, inu vkuhanja, ali v'
zukri kuhane ſadja.

166. Shpanſka vìſhnova sholza.

167. Blanc mangé, bęla sholza. Blamaſche.

168. Shodò.

169. Pomoranzhna sholza.

170. Sholza rudęzhiga grosdizha.

171. Lemonova sholza.

172. Bísenovi mehúr raspuſtiti. Dauſenblatter.

173. Vinſka sholza. Weinſulze.

174. Marelzhína sholza.

175. Pomoranzhe v' sholzi troje farbe.

176. Víſhnova sholza.

177. Rudęzhe grosdizhe vkuhati.

178. Rudęzhih jágod sholza.

179. Víſhne vkuhati. Weichſeln einzumachen.

180. Zęplenke v' sholzi.

181. Mlezhnata sholza.

182. Sholza od ſmétane.

183. Speneni ſnęg v' mlęki.

184. Breſkve v' sholzi.

185. Vkúhane zhęſpe, ali zheſplovi ſalsen.

186. Kutne v' sholzi.

187. Vkúhane maręlze.

188. Vkuhano goshovje, ali ſerboritke.
Herſchepetſch.

189. Sok od víſhin.

190. Vkuhane vìſhne.

191. Sok od murv.

192. Molinovi, ali malinzovi ſok.

193, Alkermesovi ſok.

194. Muſkatelerjove hruſhke vkúhane.

195. Pomoranzhno zvętje v' zukri hraníti.

196. Maręlze v' zukri hraniti.

XVII. Smętane, inu ſnęgóvi.

197. Smétana rudęzheh jàgod.

198. Kafétova ſmętana.

199. Blanc mangé, bęla sholza.

200. Lemónovo mlęko.

201. Jajzhniga beláka mlęko.

202. Belákovi ſuk.

203. Lemonovi ſok.

204. Dober ſneg. Guter Schnee.

205. Jajzhna pęna. Eyerſchaum.

XVIII. Smerslína. (Gefrornes.)

206. Navk od smersnénja.

I. Mlezhne smersline.

207. Smerslina s' vanilio.

208. Mlęzhna smerslína.

209. Lemónova smerslina.

210. Mandelnova smerslina.

211. Smerslína od breſkuvniga pęrja.

II. Smerslíne od ſadja.

212. Zheſhnova smerslina.

213. Smerslína od maręliz.

214. Jabelzhna smerslina.

215. Smerslina od kútin.

216. Smerslina rudęzhiga grosdizha.

217. Zheſplova smerslina.

218. Goshova smerslina.

XIX. Piázhe.

219. Lemonáda.

220. Mandelnovo mlęko.

221. Silipup.

222. Sok rudęzhiga grosdizha.

223. Pinzha nameſti kaſè.

224. Vino od ternúl. Schleenwein.

225. Molínovô vino. Brombeerwein.

226. Limonovo vino.

227, Diſhavno vino. Gewerzwein.

228. Bresova voda kakor Shampanſko vino.

229. Zitron rosolia.

230. Rosolia od kútin.

231. Vinſki jeſih.

232. Volovi jeſih.

XX. Sadje hraniti, inu kìſati.
(Einmachen.)

233. Pomoranzhne lupke v' zukri hraniti.

234. Kútine v' zukri hranene.

235. Maręlze hraniti v' zukri.

236. Kútine sa polęti hraniti.

237. Suhe artizhôke.

238. Spargelne hraniti.

239. Kúmare v' jeſihi hraniti.

240. Grah selen ohraniti.

241. Rępo hraniti.

242. Senof narediti.

XXI. Navk od rasręsanja.

243. Pezheniga kapúna sręsati.

244. Rasresanje golobov, inu pìſhet.

245. Rasresanje jerebíz, inu ſrędneh shivál.

246. Rasresanje velikeh peretnín. Federvieh.

247. Rasresanje sajza.

248. Rasresanje maliga praſza.

249. Ribo rasręsati.

XXII. Navk vertníne inu selenine v'
kúhini prav oberniti.

250. Píſheta v' selením ſôki.

251. Jajžz s' selenjam nadęvati.

252. Męſhana ſalata, ali smęſa.

253. Plęvnati ſir.

254. Diſhavno vino. Krauterwein.

255. Sęlni jeſih. Krauter = Eßig.

256. Krebúlzhina shupa.

257. Peterſhilova polivka, ali sôſ.

258. Vkuhani peterſhil, ali ſalsen od
peterſhila.

259. Telęzhje s' majerônam.

260. Telęzhji jesik s' majeronam.

261. Golóbi, piſheta v' majeron polivki.

262. Telęzhje s' materno díſhizo. Thymian.

263. Shalbel s' ribami.

264. Zręti shalbel. Salven gebachen.

265. Telęzhje s' ſpinazho.

266. Kolobáſe is ſpinazhe.

267. Spinazhni zmoki. Spinatknodel.

268. Kíſlizhna shupa.

269. Golobi s' kíſlizo.

270. Spargel s' piſhetmi.

271. Nadęvane artizkôke.

272. Seleni grah s' artizhokami.

273. Artizhôke sa ſalato.

274. Artizhoke ſrove ohraniti.

275. Zvętni ohravt v' shupi, to je kavlifior.

276. Golobi v' zvętnim ohravti.

277. Piſheta s' zvętnim ohravtam.

278. Zvętni ohravt sa ſalato.

279. Brôkole kuhati.

280. Shupa s' laſhkim ohravtam.

281. Salata laſhkiga ohravta.

282. Ohravt sa sraven jęd. Zuſpeiſe von Kohl.

283. Rapunzlova ſalata.

284. Rapunzel inu peſna ſalata.

285. Krompir s' ſiram.

286. Krompirjovi zmoki, ali gnędli.

287. Peterſhílova ſalata.

288. Sok od sélene sa polivke sabęlit.

289. Nabudlani, al nadęvani zhebul.

290. Zhebulova ſalata.

291. Drobnák v' shupi. Schnittlauch.

292. Senoſ narediti.

293. Drugazhi.

294. She drugazhi.

295. Druga visha, senof ſuh perpravlen.

296. Kiſlo sele prav kuhati.

297. Telęzhje herbtne rębriza, ali
karmenadelzi na sęle.

298. Piſheta v' maſli ozręti s' peterſhilam.

299. Piſheta v' majeronovim ſuki.

300. Telezhje v' polivki s' selenjam.

K' Nro. 166. ſliſhio nadalaj ſhe
tę beſęde:

Potle preshmì ſkusi goſto ruto, deni
bìsenoviga mehurja notri, de ſe ſturí
sholza; snaſh tudi zęle ſrove vìſhne
notri v' męſ poſtaviti.